Miron Białoszewski jest znany jako twórca poezji lingwistycznej, a także prozy, czyli zapisków zatytułowanych „Pamiętnik z powstania warszawskiego”. Dzieło to przedstawia przeżycia autora właśnie w trakcie powstania warszawskiego. Białoszewski w powstaniu nie walczył, przeżył je jako cywil. Taka jest również jego perspektywa ukazana w zapisanych wspomnieniach z tego okresu.
Czy „Pamiętnik z powstania warszawskiego” to dzieło, które warto przeczytać? Zdecydowanie tak. To bowiem bardzo oryginalny tekst. Dzieła literackie dotyczące powstania warszawskiego to zazwyczaj utwory, które ukazują losy osób walczących w powstaniu, jego przebieg i ukazanie kwestii związanych z wojskowością. Białoszewski był zaś wówczas cywilem i ukazał powstanie od strony ludności cywilnej. W jego tekście zachodzi zatem demitologizacja i deheroizacja powstania. Autor nie skupił się bowiem na przeżyciach walczących, tylko pokazał, że za ich historią rozgrywał się dramat cywilów każdego dnia walczących o przetrwanie w trudnych warunkach. Białoszewski nie ubarwia, nie koloryzuje, nie przedstawia pewnych wydarzeń w lepszym świetle, zawsze bowiem stawia na prawdę i na ukazanie rzeczy dokładnie takimi, jakimi były. Z tego powodu jego pamiętnik stał się cennym głosem w dyskusji o powstaniu i jego słuszności, zwrócił bowiem uwagę na olbrzymie koszty, jakie ponieśli zwykli mieszkańcy Warszawy z powodu powstania.
Białoszewski odsłania zatem brutalną prawdę o powstaniu i nie stara się jej upiększać patriotyzmem czy walką o wolność. Ukazuje wszystkie strony tej walki, także te niekoniecznie piękne, jak wtedy, gdy sam modlił się o nalot, by uniknąć konieczności grzebania zmarłych Niemców lub zabrał pierścionek z palca trupa. Ta prawda może wypadać szokująco w porównaniu z obowiązującą narracją dotyczącą powstania, która głównie skupiała się na aspekcie bohaterskiego poświęcenia się dla ojczyzny i jej wolności. To zatem zupełnie inne i cenne spojrzenie na tamte dni.
Pamiętnik Białoszewskiego warto przeczytać też z innych powodów. Istotny jest też język i styl autora, który zbliża czytelnika do rzeczywistości tamtych wydarzeń. Białoszewski posługuje się językiem potocznym, urywanymi, chaotycznymi zdaniami i dynamiczną narracją, wykorzystuje neologizmy i wyrazy dźwiękonaśladowcze. Dzięki temu czytelnik może lepiej wczuć się w atmosferę tamtych strasznych chwil i pojąć, jakie emocje towarzyszyły zwykłym ludziom, którzy próbowali po prostu przetrwać w piekle powstania.
„Pamiętnik z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego to niezwykle cenna lektura i ważny wkład w dyskusję dotyczącą powstania i jego wybuchu. Zdecydowanie warto się z nią zapoznać i samodzielnie wyrobić sobie zdanie na pewne tematy z tym związane. To też niezwykle ciekawa i niepowtarzalna przygoda literacka pod względem języka i stylu autora.
Aktualizacja: 2025-12-10 22:38:02.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.