Zofia Nałkowska jest między innymi znana jako autorka powieści psychologiczno-społecznej “Granica”, która po raz pierwszy została wydana w roku 1935, czyli w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Pisarka zawarła w niej wiele kwestii ważnych dla współczesnego jej społeczeństwa, takich jak na przykład klasowość, ubóstwo czy też awans społeczny. Ukazała też rozmaite poglądy, a wszystko to przy pomocy wielu barwnych postaci. Szczególny nacisk został położony na wartości wyznawane przez księdza Czerlona i Karola Wabrowskiego. Ujawniono je w ich rozmowie dotyczącej możliwości poznawczych człowieka.
Rozmowa między księdzem Adolfem Czerlonem a Karolem Wąbrowskim ma miejsce między dawnymi przyjaciółmi i ludźmi wykształconymi, a także obytymi. Mężczyźni zażarcie dyskutują, przedstawiając swoje racje w tej rozmowie. Każdy z nich reprezentuje inne podejście do problemu.
Czerlon jest proboszczem, zatem nie można się dziwić, że reprezentuje duchową stronę tego sporu i klasyczną myśl chrześcijańską. Wychodzi on z założenia, że człowiek nie jest w stanie pojąć zamiarów samego Boga. Dlatego nie umie zrozumieć, jaki sens kryje w sobie cierpienie lub śmierć. Czerlon sądzi więc, że z istnieniem wiąże się pewna tajemnica, której człowiek nie odkryje. Widzi w tym granicę, której ludzkość nie przekroczy, barierę, za którą kryją się rzeczy nie do pojęcia dla niej. Jednostka może mieć ograniczoną wiedzę o rzeczywistości. Powinna też z pokorą i wdzięcznością poddawać się sile wyższej i jej woli. Czerlon wierzy w obecność duchowej tajemnicy i zarzuca Wąbrowskiemu, że ten jej nie dostrzega.
Wąbrowski z kolei to człowiek, którego wartości opierają się o ateizm i materializm. Odwołuje się też do poglądów Johna Locke’a. Wąbrowski wierzy więc w możliwości, jakie przedstawia sobą umysł ludzki. Jest on podstawowym narzędziem poznania rzeczywistości przez człowieka. Kosmos jest ogromny i pełen tajemnic, ale Wąbrowski sądzi, że da się przesunąć granicę poznania i odkrywać kolejne tajemnice wszechświata. Człowiek posiada bowiem świadomość, a na dodatek jest zbudowany z takiej samej materii, z której stworzono otaczający go świat. Nie ma zatem powodów, by nie mógł raz za razem tych granic przekraczać i zdobywać kolejnych informacji.
Dyskusja bohaterów to zatem rozmowa człowieka wierzącego w siłę wyższą z człowiekiem, który wierzy raczej w człowieka i jego możliwości. Są to zupełnie odmienne światopoglądy, które tak naprawdę w wielu miejscach po prostu się wykluczają, opierają się bowiem o zupełnie inne fundamenty i sięgają po różne narzędzia. Wąbrowski wierzy, że umysł pozwoli poznać mu świat, a Czerlon, że Bóg skrywa przed nim wielką i niepojętą tajemnicę istnienia.
Obaj panowie dostrzegają też pewne granice, co jest nawiązaniem do tytułu powieści Zofii Nałkowskiej, w której opisano ich rozmowę. Czerlon sądzi, że są pewne bariery, których człowiek nie przekroczy, co wynika z natury Boga i tego, jak stworzył świat. Wąbrowski z kolei wierzy, że człowiek będzie te granice poznania nieustannie przesuwał, dowiadując się coraz więcej o świecie, który go otacza. Nie uważa on, by cokolwiek hamowało przed tym ludzkość, ale Czerlon zaprzecza temu, mówiąc o boskich sekretach, którym człowiek nigdy nie podoła i nie odkryje ich sensu.
Aktualizacja: 2024-06-29 10:59:12.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.