Dżuma Alberta Camusa to powieść paraboliczna, która ukrywa filozoficzne znaczenia za historią epidemii w algierskim mieście Oran. Poszczególne postaci i wydarzenia są tutaj jedynie pretekstem do wypowiedzenia głębszego sensu: ostrzeżenia przed złem świata i nakazem walki przeciwko niemu. W nurcie tego nadrzędnego przesłania wyszczególnić możemy następujące wątki utworu:
Spis treści
Główny wątek powieści. Dżuma pojawia się w Oranie wraz z umierającymi na ulicach szczurami. Pierwszy zauważa ją doktor Rieux i podejmuje próbę ostrzeżenia o niej władz miasta. Wkrótce choroba zapanowuje nad miastem na dziesięć miesięcy.
Mieszkańcy różnie reagują na chodzącą ich ulicami śmierć. Początkowo starają się ignorować epidemię, żyją jak dawniej. Z czasem dzielą się jednak na różne grupy. Jedni, tacy jak doktor Rieux, podejmują z nią walkę. Inni popadają w zupełną rozpacz. Są też tacy, którzy postrzegają dżumę jako karę za grzechy Oranu. Po ustaniu epidemii, mieszkańcy miasta nie są już tymi samymi ludźmi. Z jednej strony doświadczenie to ich wzmocniło, z drugiej jednak skaziło - wiedzą teraz, że dżuma może pojawić się wszędzie.
Sam wątek choroby jest tutaj parabolą oznaczającą najprawdopodobniej totalitaryzm, wojnę lub szeroko pojęte zło. Camus stosuje tę metaforę, aby podkreślić, że mikroba zła nie da się usunąć ze świata i zawsze trzeba być czujnym na jego powtórne przybycie.
Doktor Bernard Rieux jest głównym bohaterem i narratorem powieści. Jako pierwszy orientuje się o nadchodzącej epidemii dżumy. Z całą stanowczością podejmuje walkę o ocalenie mieszkańców Oranu. Cierpi przy tym samotność, ponieważ przed epidemią odesłał swoją żonę do sanatorium. W walce wspomagają go ludzie tacy jak Rambert, Tarrou i Grand.
Postawa Rieux jest wyrazem niezgody wobec wszelkich przejawów zła na świecie. Jako osoba niewierząca swoje oddanie pracy bierze z miłości do ludzi, samotnie walczy ze światem i złem. Gdy dżuma powoli zaczyna wygasać, Rieux nie kończy swojej pracy. Lekarz bowiem zawsze ma coś do roboty.
Ojciec Paneloux w początkowym okresie epidemii uważa ją za karę za grzechy Oranu. W swoich płomiennych kazaniach oskarża mieszkańców miasta o sprowadzenie na siebie tego nieszczęścia. Jest zatwardziałym fanatykiem, skostniałym w swoich poglądach. W czasie posługi dla chorych obserwuje jednak śmierć niewinnego dziecka, na którym nie zadziałała szczepionka. Od tamtego momentu staje się cichy, opanowany i niosący pocieszenie. Ostatecznie sam zapada na chorobę, nie pozwala jednak sobie pomóc. Umiera z krucyfiksem w dłoni.
Wątek ojca Paneloux obrazuje przemyślenia na temat problematyki Boga oraz dopuszczania przez Niego cierpienia.
Rajmond Rambert jest dziennikarzem, przyjechał do Oranu w sprawach służbowych. Początkowo próbuje wydostać się z miasta wszystkimi metodami, nawet dzięki przemytnikom. Czeka na niego ukochana kobieta, do której chce wrócić. Uważa się za człowieka z zewnątrz, dżuma nie jest jego problemem. Widząc jednak co dzieje się w mieście, ostatecznie przystępuje do pomocy w jej zwalczaniu. Ostatecznie przeżywa i wraca do ukochanej.
Cottard to sąsiad Granda, który w przedzień epidemii chciał popełnić samobójstwo. Jest on bowiem ścigany przez policję. Dżuma chroni go jednak przed wymierzeniem kary, dlatego Cottard cieszy się z jej postępów. Nie pomaga w walce z chorobą. Kiedy jednak dochodzi do przesilenia, mężczyzna zaczyna popadać w powolny obłęd. Strach przed karą doprowadza go do paniki. Ostatecznie otwiera ogień w wiwatujący na cześć zakończenia epidemii tłum. Zostaje obezwładniony i odwieziony do ośrodka dla obłąkanych.
Wątek Cottarda może symbolizować ludzi, którzy partycypują ze złem dla własnych korzyści - kolaborantów, donosicieli itp.
Tarrou jest lekarzem spoza Oranu, największym sojusznikiem Rieux w walce z dżumą. Jako syn zastępcy prokuratora był niegdyś świadkiem wymierzania kary śmierci. Czuje się odpowiedzialny za wyroki jego ojca, dlatego stara się walczyć ze śmiercią na każdym możliwym froncie. To on organizuje formacje sanitarne, zajmuje się transportem i izolacją chorych. Zachorował w końcowym stadium epidemii. Umiera, uśmiechając się błogo do Rieux.
Grand to urzędnik merostwa, człowiek niezwykle przeciętny. Jego jedyną życiową pasją jest pisanie książki. Chce on tak dobrze oddać sens swoich myśli, że ciągle poprawia pierwsze zdanie dzieła - pierwsze i jedyne. Grand uratował życie Cottardowi, a po wybuchu epidemii zgłasza się do formacji sanitarnych Tarrou. Życzliwy dla wszystkich, ostatecznie sam zapada na chorobę. Jest jednak pierwszą osobą, która ozdrowiała dzięki działaniom doktora Rieux. Ten powrót do zdrowia oznaczał odwrót dżumy.
Aktualizacja: 2023-02-22 19:42:13.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.