Autor Bruno Schulz
Autorką opracowania jest: Adrianna Strużyńska.

Sklepy cynamonowe to zbiór opowiadań Brunona Schulza, który ukazał się w 1933 roku. Akcja rozgrywa się w niewielkim miasteczku, podobnym do Drohobycza, gdzie wychował się Schulz, a dodatkowo narratorem jest chłopiec. Opowiadania to powrót do dzieciństwa: ukazanego oczami dziecka o bujnej wyobraźni, dla którego zwyczajne wydarzenia stają się magiczne. Bardzo ważną postacią w Sklepach cynamonowych jest Jakub, ojciec narratora.

Charakterystyka Jakuba

Ojciec jest bohaterem niejednoznacznym, ponieważ prawda na jego temat, miesza się z tym, jak postrzegał go syn. Z pozoru, Jakub nie wyróżniał się niczym szczególnym: mieszkał w małym miasteczku, był kupcem bławatnym, który zaczął podupadać na zdrowiu, dlatego musiał wyjechać na leczenie do wód. Miał żonę i dwóch synów, narrator był młodszym z nich. Ojciec przechodził jednak liczne przemiany i ukazywał swoje różne oblicza, co fascynowało syna.

Chociaż narrator poświęcił postaci ojca najwięcej uwagi, Jakub nie był poważnie traktowany przez rodzinę. Zaczął chorować, co przyczyniło się do jego uciążliwego i szalonego zachowania: stał się kłótliwy, zamknięty w swoim świecie, wpadł w obsesję na punkcie pracy. Jakub z czasem przestał być częścią rodziny: domownicy go ignorowali. Zamknął się w swojej rzeczywistości i rozmyślaniach, żona nie mogła na niego liczyć. Chociaż narrator fascynował się kolejnymi pasjami ojca, sam musiał przyznać, że z czasem rodzina nauczyła się ignorować Jakuba.

Ojciec, pogrążając się w szaleństwie, odsuwał się od bliskich, znajdując sobie inne zajęcia. Wpadł w obsesję na punkcie ptaków, dlatego zaczął skupować jaja, które dawał do wysiadywania kurom. W końcu jego kolekcja ptaków zajmowała już dwa pomieszczenia na strychu, co wiązało się z bałaganem i fetorem. Jakub zaczął fascynować się również materią.

Z pozoru przeciętny, zdziwaczały mężczyzna, uważał się za Demiurga, istotę zdolną do stwarzania świata. Chciał na nowo stworzyć człowieka, rządzić materią, która jak twierdził, była nieśmiertelna, ale miała możliwość przechodzenia w inne formy. Jakub utrzymywał na przykład, że zmarli mogą dalej istnieć w formie mebli. Jego wypowiedzi były dość szokujące i przerażające dla słuchaczy, czyli dwóch szwaczek: Poldy i Pauliny. Postać ojca łączy w sobie sprzeczności: z jednej strony jego teorie były absurdalne i wygłaszane przed prostymi dziewczętami, które go nie rozumiały. Z drugiej strony, Jakub był jednak człowiekiem nietuzinkowym, którego horyzonty i rozmyślania wykraczały daleko poza sklep bławatny, który prowadził.

Jakub był dla swoich synów dość specyficznym, nie zawsze dobrym, wzorcem męskości. Jego relacje z kobietami były skomplikowane i raczej niezdrowe. Przez żonę był ignorowany, ponieważ była już zmęczona jego dziwnym zachowaniem. Jakub miał obsesję na punkcie służącej Adeli. Z jednej strony pociągała go jako kobieta, a z drugiej – miała nad nim całkowitą władzę, podczas gdy żona nie miała na mężczyznę żadnego wpływu. Jakub darzył ją wielkim szacunkiem, z podziwem obserwował każdy jej ruch i nadawał mu głębsze znaczenie. Wystarczyło, że Adela wyciągnęła palec, grożąc Jakubowi łaskotkami, a ten uciekał, zanosząc się od śmiechu. Nie zbuntował się też, kiedy służąca rozpędziła jego kolekcję ptaków i wysprzątała strych.

Mimo swojej pozornej słabości, ojciec nie stronił od towarzystwa kobiet i mimo słabego stanu zdrowia, wciąż miał ochotę na flirt. Romansował ze szwaczkami: Poldą i Pauliną. Wystarczyło jednak, że pojawiała się Adela, a już ponownie był jej posłuszny. Mężczyzna niesamowicie wstydził się przed służącą swojej słabości, a gdy wygłaszał traktat o manekinach, Adela jako jedyna umiała go namówić, aby przerwał.

Sklepy cynamonowe zostały utrzymane w baśniowej, onirycznej stylistyce. Wydarzenia realistyczne przeplatają się tutaj z fantastycznymi, poznajemy świat oczami dziecka o niezwyklej bujnej wyobraźni. Tajemniczą postacią jest również ojciec, ponieważ wydarzenia, które mogły się zdarzyć, mieszają się z metaforami i fantazją narratora.

Jednym z sekretów jest śmierć Jakuba, który zdaniem narratora, zamienił się w karakona, czyli karalucha. Podobno walka z karaluchami stała się kolejną obsesją ojca, aż w końcu stopniowo zaczął zmieniać się w karakona i zniknął, niezauważony wśród pozostałych owadów. Narrator miał wrażenie, że sprawdziła się teoria ojca dotycząca przemiany materii z człowieka w przedmioty: zdawało mu się, że ojciec wciąż istnieje, jako wypchany kondor. Matka nie zgadzała się jednak z narratorem co do odejścia ojca, twierdząc, że został on obwoźnym sprzedawcą. Śmierć ojca była równie niecodzienna i tajemnicza, jak jego życie. Narrator patrzy na odejście rodzica z perspektywy dziecka, które inaczej wyobraża sobie życie pozagrobowe, chce widzieć w swoim codziennym otoczeniu przynajmniej cząstkę człowieka, który zmarł.

Jakub to postać nietuzinkowa, z pewnością wyróżniająca się na tle swojego środowiska. Za swoją ekscentryczność zapłacił jednak samotnością: wyłączył się z życia rodzinnego, był ignorowany przez bliskich, którzy w końcu się go wyrzekli. Mimo wszystko, to właśnie ojcu narrator poświęcił najwięcej uwagi w swoich opowieściach, co pokazuje, jak był dla niego ważny.


Przeczytaj także: Sklepy cynamonowe - motywy literackie

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.