Niewiele wiadomo na temat okoliczności powstania Makbeta. Badacze mają problemy z określeniem dokładnej daty ukończenia dzieła. Posługując się analogią, szukając wzmianek o premierze Makbeta w źródłach literackich, ustalono, że dramat Szekspira najprawdopodobniej powstał w 1606 roku. Z pewnością Szekspir pisząc swoją sztukę, korzystał z Kronik Anglii, Szkocji i Irlandii autorstwa Raphaela Holinsheda. To przypominające raczej utwór literacki aniżeli kronikę historyczną dzieło wydano w roku 1577.
Ponadto w Makbecie znajduje się aluzja co do autentycznego objęcia tronu Szkocji przez Jakuba I, uważającego się za potomka legendarnego Banka (Czarownice przepowiedziały Makbetowi, że dzieci Banka będą królami przez osiem lat). Koronacja Jakuba I miała miejsce w 1603 roku. Kluczową do ustalenia czasu powstania tragedii sceną jest scena 3. aktu II. Z wypowiedzi odźwiernego wiadomo o bujnym w plony roku 1606 oraz tzw. antykrólewskim spisku prochowym z lat 1605-1606. Należy wspomnieć także o tym, że właśnie od roku 1607 zaczynają się literackie wzmianki o Makbecie.
Źródłem inspiracji dla Szekspira była niewątpliwie historia Szkocji. W roku 1040 został zamordowany król szkocki Dunkan. Mordercą okazał się jeden z generałów – Makbet. W 1057 roku morderca został zabity przez Malkolma, który następnie objął tron. Trzeba jednak zaznaczyć, że o ile Szekspir szukał inspiracji w prawdziwej historii Szkocji, potraktował ją tylko jako bazę dla swojego utworu. Autor nie trzymał się faktów historycznych, wprowadził wiele nowych elementów i zmodyfikował historię morderstwa króla Dunkana na potrzeby utworu. Nie można więc Makbeta traktować jako źródło historyczne.
Warto wspomnieć, że Makbet był pisany w pewnym sensie na zamówienie. Utwór ten w gruncie rzeczy powstał dla rozrywki i przyjemności ówczesnego króla, Jakuba I, którego objęcie władzy i panowanie wiązało się z pewnymi kontrowersjami. Jak zauważa Stephen Greenblat, szekspirolog: Shakespeare zbudował Makbeta wokół – a może nawet w charakterze – pochlebstwa. Inaczej jednak niż wylewne komplementy, typowe dla wielu królewskich rozrywek z tego okresu, nie jest to pochlebstwo bezpośrednie i osobiste, lecz zawoalowane i dynastyczne. Innymi słowy, autor oddaje cześć Jakubowi nie z powodu jego mądrości, uczoności bądź umiejętności rządzenia krajem, lecz z powodu miejsca w szeregu prawowitych władców, od szlachetnego praprzodka po synów, gwarantując nieprzerwaną sukcesję. W celu uwypuklenia tego przesłania Shakespeare zafałszował historię. [cyt. za: S. Greenblat, Shakespeare. Stwarzanie świata, tłum. B. Kopeć-Umiatowska, wyd. WAB, Warszawa 2007, s. 324.]
Zafałszowanie historii w tym przypadku polega na przedstawieniu postaci Banka. W Kronikach jest to kompan Makbeta, który razem z nim dokonuje mordu na królu. W Makbecie postać ta jest ukazana jako przeciwieństwo tytułowego bohatera – Banko Szekspira to prawy, wierny i moralny poddany Dunkana.
Wersja drukowana dramatu powstała dopiero w 1623 roku. Towarzyszyła ona zbiorowemu wydaniu, tzw. Pierwszym Folio.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.