Koń przestraszony burzą, Eugene Delacroix, 1824
Joanna Kulmowa często tworzyła utwory skierowane do dzieci i młodzieży. Podobnie jest w przypadku wiersza „Nie mów, że się nie boisz”. Autorka stara się przekonać młodych odbiorców, że lęk nie jest niczym złym ani wstydliwym.
Spis treści
Utwór ma budowę nieregularną. Składa się z trzech strof. Pierwsza zwrotka jest dwuwersowa, a druga i trzecia - pięciowersowe. Liczba zgłosek w obrębie wersu nie jest stała. Układ rymów jest nieregularny, pojawiają się rymy parzyste i krzyżowe. Wiersz jest rytmiczny i melodyjny. Poetka posługuje się prostym językiem, trafiającym do młodych czytelników.
Utwór należy do liryki inwokacyjnej. Adresat wiersza nie jest jednak jasno określony. Autorka podejmuje uniwersalną tematykę strachu i związanego z nim wstydu. To uczucie spotyka wszystkich. Zwraca się więc do każdego człowieka, który kiedyś czuł się skrępowany własnym lękiem. Pojawiają się apostrofy („nie mów, ze się nie boisz, nie mów, że jesteś odważny”, „chociażbyś grał wielkiego zucha, w kaszę nie dawał sobie dmuchać, chociażbyś nie wiem jak udawał, wiesz, co znaczy obawa”).
Zastosowano również anafory, dwa pierwsze wersy utworu rozpoczynają się słowami „nie mów”. Obecne są także epitety („wielkiego zucha”), powtórzenia („boi się tego, że się boi”), kolokwializmy („chociażbyś grał wielkiego zucha”) oraz frazeologizmy („w kaszę nie dawał sobie dmuchać”).
Podmiot liryczny w prosty i żartobliwy sposób dodaje odwagi młodym czytelnikom, którzy niejednokrotnie wstydzą się własnych emocji. Tematem wiersza jest strach. Człowiek często się go wypiera, ponieważ odczuwanie lęku jest oceniane negatywnie. Można to zaobserwować już w pierwszych latach życia. Odważne dzieci, które niczego się nie obawiają i bez wahania podejmują nowe wyzwania, są podziwiane i lubiane w grupie. Ich bardziej ostrożni i wycofani rówieśnicy niejednokrotnie padają ofiarą żartów, przed którymi nie potrafią się bronić.
W dorosłym życiu sytuacja wygląda podobnie. Osoby odważne i pewne siebie częściej odnoszą prywatne i zawodowe sukcesy. Współczesny świat w dużej mierze opiera się na rywalizacji. Młodzi ludzie żyją pod ogromną presją. Są przekonani, że na każdym kroku muszą pokonywać swoje ograniczenia, ponieważ w innym wypadku, nie uda im się niczego osiągnąć. Strach staje się powodem do wstydu. Dzieci uczą się go ukrywać, aby rówieśnicy nie wykorzystywali ich słabości. Podmiot liryczny ma jednak odwagę mieć inne zdanie. Słusznie stwierdza, że strach jest naturalny i nie należy negować jego istnienia.
Lęk odgrywał kluczową rolę w życiu człowieka pierwotnego. Organizm natychmiast reagował na niebezpieczeństwo, co stanowiło sygnał do ucieczki lub walki. Człowiek musiał polegać na swoich emocjach i instynkcie, aby przetrwać. Próby dokonania bohaterskich czynów prawdopodobnie zakończyłyby się śmiercią. Współcześnie, ludzkość żyje w bardziej komfortowych i bezpiecznych warunkach. Nie oznacza to jednak, że strach jest bezużyteczny. Lęk powstrzymuje przed podejmowaniem zbędnego ryzyka.
Gdyby człowiek nie odczuwał strachu, wciąż narażałby się na niebezpieczeństwo, a w końcu - zginął. Lęk jest zdrowy i naturalny, dopóki nie przejmuje kontroli nad wszystkimi dziedzinami życia. Nie można mylić odwagi z brawurą. Umiejętność przełamywania irracjonalnych lęków jest godna podziwu. Ludzkie fobie często nie wiążą się z realnym zagrożeniem. Z takim rodzajem strachu, należy walczyć. Podmiot liryczny jest jednak przekonany, że człowiek, który wcale nie odczuwa lęku, jest pozbawiony rozsądku i rozwagi. Ludzkie emocje są naturalne, ale należy dobrze je interpretować i kontrolować za pomocą rozumu.
Osoba mówiąca jest przekonana, że każdy odczuwa strach. Wiele dzieci stara się udowodnić swoim znajomym, że niczego się nie boją. Podejmują ryzykowne wyzwania, aby zaimponować rówieśnikom. Bardziej ostrożnym dzieciom może wydawać się, że są słabe i gorsze od innych. Podmiot liryczny podkreśla jednak, że każdy wie, czym jest strach. Można udawać, że nie zna się lęku, ale to kłamstwo. Strach jest nieodłączną częścią ludzkiej natury.
Lęk często przypisuje się wyłącznie dzieciom. Rodzice bagatelizują ich strach, ponieważ szybko zapominają, jakie problemy towarzyszyły im w tym wieku. Podmiot liryczny zapewnia, że dorośli również odczuwają strach. Muszą być dojrzali i odpowiedzialni, ale lęk czasem przejmuje kontrolę nad ich życiem. Osoba mówiąca jest przekonana, że ludzie nie przyznają się do odczuwania strachu, ponieważ obawiają się własnej słabości. Paradoksalnie, deklarują że nie znają uczucia lęku, właśnie ze względu na niego. Udają śmiałków, ale brakuje im odwagi, aby przyznać się do odczuwania naturalnych dla człowieka emocji.
Podmiot liryczny akceptuje ludzkie słabości. Nie oczekuje od nikogo, bez względu na jego wiek, doskonałości i niezachwianej pewności siebie. Zdaje sobie sprawę, że strach jest naturalny. Uważa, że człowiek nie powinien ukrywać prawdziwych emocji, nawet jeśli może narazić się na krytykę.
Aktualizacja: 2024-07-01 13:32:46.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.