Ballada o bohaterskim koniu

Panie i Panowie!
Oto koń, na którym sir Raleigh Haywards zwycięskim dowodził pułkiem przeciwko zbuntowanemu chłopstwu w Transwalu.
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące.
Jadał cukier z ręki generałowej, szczególną obdarzającej łaską jego pana, a słynna z piękności
miss Ellen zaplatała mu grzywę w wstążki, nabyte w znanym z doborowych towarów
magazynie J. M. Freebody & Debenham na Wigmorestreet 44 (czterdzieści i cztery!).
Był czas, że koń ten złociste nosił podkowy.
Na głos surmy uderzał nimi o ziem, parskając niecierpliwie i gryząc uździenicę, albowiem
nie mógł się doczekać chwili, w której się rzuci na wroga.
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące.
W takt orkiestry wracając po odniesionym tryumfie do miasta, szedł jak baranek: spokojny
był o przyszłość kraju.
Najadł się owsa i nie brykał: w wojennej tylko wrzawie rwał się ten koń bohaterski i pienił,
jakby chciał wieszczym krzyczeć głosem, iż życie jest tylko drogą do wspaniałej śmierci.
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące.
Ta łagodność jego, stosowana w odpowiedniej godzinie, sprawiała, że równie bohaterski i w
odpowiedniej godzinie równie łagodny pułkownik dał go pod wierzch swej niedawno zaślubionej
żonie, jak wiadomo, bogatej córce właściciela kantoru wymiany b. p. sir Izaaka Hanfstaengla.
Dosiadała go pani pułkownikowa i o jutrzni, po snach niespokojnych, pędziła ku parkom,
ranną zlanym rosą, gdzie woda w szerokim srebrzy się korycie, gdzie -
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące -
trawa jako aksamit ściele się pod stopy zabłąkanego wędrowca; gdzie -
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące -
potężne konary dębów tajemniczym szepcą pogwarem pieśń o nieskończoności.
Uwiązany do odwiecznego pnia ogryzał krzak berberysu, a subtelna jeźdźczyni wczytywała
się w „Dziewicę jeziora”.
Ale niestety! Znikome jest szczęście ludzkie, a jeszcze znikomsze byłoby szczęście końskie,
gdyby nie cudotwórczy postęp, który dla wyprostowania złamanych duchów stworzył tę instytucję.
Błogosławionej pamięci sir Izaak Hanfstaengl pofałszował weksle i umarł z zgryzoty -
Tragedia chodzi po świecie z zakwefionym obliczem -
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące -
Pułkownik, który według zasługi powinien był zostać księciem Johannisburgu lub wicekrólem
Indii, zgrał się na giełdzie i ogłosił bankructwo.
Bohaterskiemu koniowi oderwano podkowy i stopiono je na złoto, a gdy zabrakło owsa, oddali
go za bezcen - wychudły był i melancholijny - pod biczysko pospolitego rozwoziciela jarzyn.
I tum go odkrył.
Znałem jego przeszłość, bo któż z nas miałby odwagę się przyznać, że nie jest świadom dziejów
ojczystych?!
Nie mogłem dopuścić, aby tak zmarniał haniebnie, on, ten koń nad konie - o nie! ten rumak
nad rumaki, który przy dźwięku surm nieustraszenie szedł na nieprzyjaciela -
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące.
On, który nieomal wieszczym krzyczeć mógł głosem, że życie jest tylko drogą do wspaniałej
śmierci.
Powiedziałem sobie: Niech służy nadal sprawie publicznej, i wróciłem go społeczeństwu.
Za chwilę, pod szpicrutą miss Jane Woodrow, będzie jak dawniej, na polu bitwy, ponadmiar
wysokie brał przeszkody; jak uskrzydlony, przebijać się będzie przez cztery obręcze na raz,
zręcznie wyrzucanymi kopyty o! .tych szklanych nie uszkodzi baniek.
A kiedy nadejdzie ostateczna jego pora -
Tragedia chodzi po świecie z zakwefionym obliczem -
Panie i panowie!
Panowie i panie!
Raczcie mi wierzyć:
Nie oddam go pod nóż prywatnego hycla, ale skórę zedrze zeń oprawca municypalny, a może
nawet uda mi się przekupić głównego rakarza państwa; wspomnienie pośmiertne pojawi się
w dziennikach, krajowych jako i zagranicznych, a wy, obywatele, składajcie już dzisiaj grosz
do grosza, aby ta chwila nie spadła na nie przygotowanych, abyśmy godny wznieśli mu pomnik,
z jaśniejącym na froncie napisem:
BOHATERSKIEMU KONIOWI WDZIĘCZNA OJCZYZNA
Żołnierze Jej Królewskiej Mości guziki mają błyszczące.

Czytaj dalej: Księga ubogich - I - Jan Kasprowicz