„Historia żółtej ciżemki” to powieść historyczna autorstwa Antoniny Domańskiej, opublikowana w 1936 roku, skierowana głównie do młodzieży. Akcja utworu rozgrywa się w XV wieku, w czasach panowania króla Kazimierza Jagiellończyka. Głównym bohaterem jest Wawrzuś Skowronek, młody chłopiec z wsi Poręba, który dzięki swojemu talentowi rzeźbiarskiemu wyrusza w niebezpieczną podróż, początkowo będąc świadkiem kradzieży z kościoła, a potem zmuszony do opuszczenia rodzinnego domu. Po różnych przygodach, w tym pracy u Jana Długosza i nauce u Wita Stwosza, Wawrzuś zdobywa uznanie jako rzeźbiarz. Jego życie komplikuje się, gdy ściga go Czarny Rafał, bandyta pragnący zemsty za nieudane rabunki. Po konfrontacji z Rafałem, Wawrzuś powraca do swojej wsi, gdzie odnajduje rodziców, a jego talent zostaje doceniony podczas odsłonięcia Ołtarza Mariackiego w Krakowie. Tytułowa „żółta ciżemka”, którą Wawrzuś otrzymał za swoje osiągnięcia, staje się symbolem jego drogi do sukcesu, a jej odnalezienie po niemal czterystu latach stanowi zakończenie powieści.