Miron Białoszewski to autor dziś znany przede wszystkim jako autor „Pamiętnika z powstania warszawskiego”. Opisał w nim swoje doświadczenia związane z tym właśnie wydarzeniem historycznym. Przedstawił zatem obraz tego, jak przeżył powstanie warszawskie jako cywil. Bardzo ważnym aspektem twórczości Białoszewskiego jest jej język i tak było również w tym przypadku.
Siłą opowieści Białoszewskiego o powstaniu jest to, że opisuje on swoje własne przeżycia, indywidualną perspektywę. Nie sili się on na historyczną ocenę słuszności tego zrywu zbrojnego, jedynie opowiada o tym, co wówczas przeżył. Czytelnik ma zatem do czynienia z narracją z samego środka tych wydarzeń. Umożliwiło to odtworzenie atmosfery tamtych dni, a Białoszewski mówi tylko o tym, co faktycznie przeżył lub widział.
Działania Białoszewskiego w trakcie tworzenia swojego pamiętnika zaowocowały znacznym zbliżeniem literatury do opisywanej rzeczywistości. Podstawą były faktyczne przeżycia autora i odtwarzanie ich naprawdę szczegółowo, nawet po tylu latach. Realna była także perspektywa cywila, człowieka, który nie walczył, jedynie pragnął przetrwać.
Białoszewski zmniejszał też dystans między rzeczywistością i literaturą poprzez sposób, w jaki pisał. Jego dzieło wyróżnia się bowiem stylem potocznym, przypominającym mowę, jaką da się usłyszeć na ulicach. Chaotyczna, rwana narracja, proste słownictwo, neologizmy i wyrazy dźwiękonaśladowcze służą jak najlepszemu oddaniu i zobrazowaniu rzeczywistości powstania, w którym zmuszony był brać udział jako cywil. Dzięki temu Białoszewski przedstawia też między innymi dźwięki miotaczy ognia, czołgów czy nalotów. Pozwoliło mu to bardzo wiarygodnie oddać swoje przeżycia, a metodę tę wykorzystał w pełni świadomie. Był to skuteczny sposób na przedstawienie ogromnego chaosu i natłoku wydarzeń, z jakich składało się powstanie. Próby koloryzowania czy wygładzania tamtych przeżyć zdecydowanie by oddaliły zarówno autora, jak i czytelnika od autentyczności tamtych wydarzeń. Pamiętnik nie jest zatem poddany różnym zabiegom stylistycznym, to prosty, wierny prawdzie tekst. Być może pamiętnik Białoszewskiego nie jest pełen literackich ozdobników, ale za to pozwala on usłyszeć świst bomb lub huk wybuchu. Szybkie, rwane zdania pokazują, jak szybko rozgrywały się kolejne wydarzenia podczas walk; narracja odzwierciedla zatem ich dynamikę. To bardzo sugestywny sposób na zapisywanie tych wydarzeń, dzięki czemu czytelnik może lepiej się w nie wczuć. To sposób na zobrazowanie niepewnej codzienności ludności cywilnej, a także na oddanie powolnej destrukcji rodzinnego miasta Białoszewskiego.
Białoszewski znakomicie uchwycił zatem specyfikę tamtych dni powstania, a oszczędne opisy i specyficzna narracja w połączeniu z mową potoczną stworzyły wiarygodny obraz. Dzięki temu autor skutecznie zbliżył literaturę do rzeczywistości.
Aktualizacja: 2025-12-10 15:29:28.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.