Hezjod jest znany między innymi jako twórca eposu dydaktycznego zatytułowanego „Prace i dni”. Zawiera on zestaw pouczeń i porad, które mają pomóc człowiekowi z czasów starożytnych w jego codziennym życiu i pracy, głównie obejmującej rolnictwo. Hezjod poucza też odbiorców w kwestii uczciwego życia, czczenia bogów oraz właściwego zachowania wobec innych.
Epos Hezjoda można podzielić na część realistyczną i mitologiczną. Ta pierwsza obejmuje wspomniane już porady dotyczące wykonywania codziennych obowiązków, ciężkiej pracy, kalendarza i momentów sprzyjających konkretnym czynnościom. Druga to część mitologiczna, w której Hezjod przytacza między innymi opowieść o Prometeuszu i Pandorze. Istotna jest też mitologiczna opowieść o pięciu wiekach ludzkości, w której Hezjod przedstawia to, jak kształtowało się istnienie rodzaju ludzkiego od samego jego stworzenia przez bogów. Dużo miejsca poświęca również temu, jak niewielki wpływ człowiek ma na swój los i jak wiele zależy od bogów, którzy mogą ingerować w istnienie każdego człowieka, a ich gniew niezwykle łatwo wzbudzić.
Hezjod w sposób metaforyczny stara się przedstawić historię ludzkości i to, w jaki sposób ona powstała. W czasach starożytnych nie wiedziano bowiem, jak powstał świat i w jaki sposób pojawili się na nim ludzie, zatem tłumaczono to wolą bogów, którzy mieli stworzyć człowieka i zadbać o jego dobrobyt. Z czasem jednak ludzie zaczęli się buntować i sprzeciwiać bogom, co spowodowało, że utracili wcześniejsze przywileje. Niegdyś ludzkość cechowała się ogromną siłą, co z kolei prowadziło do wojen. W ten sposób Hezjod próbował wytłumaczyć sytuację, w jakiej znalazła się ludzkość, gdy na świecie panowało nieszczęście i niedostatek, a ludzie odwrócili się od dawnych wartości, nie szanowali tradycji i przodków. Takie metaforyczne ujęcie ewolucji ludzkości przez pięć pokoleń przypomina między innymi biblijne stwarzanie świata przez pięć dni. Hezjod w mitologiczną opowieść ubrał zatem wydarzenia, których człowiek jego czasów nie był w stanie pojąć. Temu służyły także mity greckie, na przykład te dotyczące zdobycia ognia przez ludzi czy pojawienia się nieszczęść na świecie. To zatem próba zinterpretowania i uporządkowania dziejów ludzkości w sposób przystępny i zrozumiały, pozwalający na objęcie świata rozumem.
Hezjod wiele uwagi poświęca też temu, jaki człowiek powinien być, a jaki jest. Wskazuje, że człowiek powinien być pracowity i uczciwy, pokorny wobec bogów, a także ostrożny w kwestii inwestowania pieniędzy. Należy dotrzymywać słowa, szanować przodków, mieć w sobie wstyd i sumienie, a także pamiętać o składaniu ofiar bogom, ponieważ łatwo narazić się na ich gniew. Mimo tych starań należy też pamiętać, że los człowieka nie jest całkowicie zależny od niego – bywa niezwykle przewrotny i trzeba mieć to na uwadze, nie przywiązując się zbytnio do własnych planów. To ostrzeżenie, by ludzkość pamiętała, że podlega wielu czynnikom w tym świecie, nie zawsze korzystnym. Wszystkie starania człowieka w jednej chwili mogą stać się nieważne, co obrazuje Hezjod, opisując kaprysy Zeusa.
Przekaz Hezjoda w eposie dydaktycznym wskazuje na konieczność prowadzenia przyzwoitego, dobrego życia, pełnego szacunku wobec bogów i innych ludzi. Praca jest w nim bardzo ważna, dlatego Hezjod udziela odbiorcy praktycznych wskazówek na ten temat, a nawet przedstawia specjalny kalendarz, w którym wyszczególnione są dni korzystne i niekorzystne dla danych działań. Według niego praca musi być również uczciwa, a sam człowiek powinien zachowywać się właściwie, co widoczne jest w zwrocie do brata autora – Persea. Przekupywanie sędziów dla osobistych korzyści jest według Hezjoda zachowaniem niemoralnym.
„Prace i dni” Hezjoda to dzieło o przekazie moralnym, dotyczące tego, jak człowiek prawy powinien się zachowywać w swoim życiu. To również próba wytłumaczenia tego, jak powstał świat i jak działa, co ma ułatwić odbiorcy odnalezienie się w nim. Uczciwość, sumienność, pracowitość i religijność to najważniejsze fundamenty dobrego życia.
Aktualizacja: 2025-10-15 12:04:10.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.