„Nadobna Paskwalina” to barokowy, wierszowany romans epicki autorstwa Samuela Twardowskiego. Opowiada on o losach tytułowej nadobnej Paskwaliny, pięknej kobiety żyjącej w Lizbonie, która przechwala się, że urodą przewyższa samą Wenus, która mieszka niedaleko niej. Powoduje to gniew bogini, która dzięki Kupidynowi zsyła na Paskwalinę nieszczęśliwą miłość. Ostatecznie Paskwalina musi wyruszyć w podróż do świątyni Junony, by ostatecznie rozwiązać swoje problemy. Do Lizbony wraca odmieniona, zakłada własny zakon, staje się pobożna i pracowita.
Wcześniejszym dziełem Twardowskiego zawierającym motywy oraz inspiracje mitologiczne jest „Dafnis drzewem bobkowym”. To sielanka dramatyczna pisana oktawą. Stanowi ona adaptację mitu o bogu Apollinie, który napastował nimfę o imieniu Dafne tak długo, aż zmieniła się ona w drzewo laurowe, pragnąc uniknąć gwałtu. W baroku mit ten spopularyzowały „Metamorfozy” Owidiusza, a interpretowano go jako opowieść o uratowanej czystości i heroizmie nimfy.
„Nadobna Paskwalina” jest dziś uznawana za najważniejsze dzieło Twardowskiego i pod pewnymi względami jest podobna do „Dafnis drzewem bobkowym”. Oba dzieła opisują historię miłości nieszczęśliwej, jednak w przypadku Dafne kończy się ona tragedią, a Paskwalina znajduje rozwiązanie swoich problemów z uczuciem i boginią. Przezwycięża ona bowiem własne pragnienia, udaje się do świątyni Junony i tam doznaje oświecenia.
W „Nadobnej Paskwalinie” można znaleźć cytaty i powtórzenia z „Dafnis drzewem bobkowym”, Twardowski sięgał bowiem do swoich wcześniejszych tekstów. Twardowski inspirował się hiszpańskim, zaginionym tekstem, ale nie wahał się też przed połączeniem go z własną twórczością. W obu dziełach następuje mitologizowanie wątku romansowego, autor stosuje też w nich podobne środki poetyckie, w ten sposób kreując świat przedstawiony. „Dafnis drzewem bobkowym” to adaptacja mitu, ale „Nadobna Paskwalina” to też inna historia zaczerpnięta z twórczości hiszpańskiego artysty.
W tekście pojawia się znaczące nawiązanie do „Dafnis drzewem bobkowym”. Twardowski postanowił umieścić w niej bowiem przypomnienie historii Apolla i nieszczęsnej nimfy. Stanowi to jasne połączenie tych dwóch dzieł. Podobieństwa znaleźć można też w wykorzystywanych przez poetę motywach, opisach przyrody i całego świata przedstawionego. Dzieła cechują się też charakterystycznymi, barokowymi wyróżnikami, co także sprawia, że stają się podobne.
Bez wątpienia można stwierdzić, że dzieła „Nadobna Paskwalina” i „Dafnis drzewem bobkowym” mają ze sobą wiele wspólnego, zarówno pod względem tematyki, jak i konstrukcji tych utworów. Świadczy to o tym, że Twardowski świadomie inspirował się własną twórczością, przerabiał ją, wykorzystywał w kolejnych dziełach i często powracał do już użytych motywów związanych z mitologią.
Aktualizacja: 2025-08-13 15:38:33.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.