W Polsce nie ma chyba osoby, które nie słyszało o powieści Kornela Makuszyńskiego „Awantura o Basię”. Ta piękna i niezwykle wzruszająca historia od wielu pokoleń zdobywa nowych wielbicieli i trafia do serc swoich czytelników i zostaje w nich już na całe życie. Jest to historia małej dziewczynki, która swoim usposobieniem oczarowuje wszystkie napotkane osoby. Już we wczesnym dzieciństwie życie doświadcza ją w potwornie ciężki sposób – traci mamę i tatę. Niemniej jednak w tej pięknej powieści można odnaleźć bardzo wiele śmiechu, wzruszeń i prawdy o tym, czym ludzie powinni kierować się w życiu. Mała Basia bardzo szybko z dziecka staje się dojrzałą osobą, która jest stanie wziąć na siebie odpowiedzialność nie tylko za swoje własne życie, lecz także za los najbliższych jej ludzi.
Spis treści
Powieść rozpoczyna się, gdy ginie matka tytułowej bohaterki w wypadku kolejowym. Jej kilkuletnia córeczka zaczyna niespodziewaną podróż po zupełnie przypadkowych opiekunach i w wyniku serii zbiegów okoliczności i nieprzewidzianych zdarzeń trafia pod opiekę pisarza Olszowskiego i przyjaciółki swojej mamy, panny Stanisławy.
Basia Bzowska ma w sobie niesamowitą zdolność wzbudzać sympatię wszystkich, których spotka. Sprawia, że na ich twarzach nie wiadomo kiedy pojawia się uśmiech. Olszowski i pani Stanisława, którzy wspólnie zajmują się dziewczynką, zbliżają się do siebie i postanawiają się pobrać, tworząc tym samym pełną rodzinę dla Basi. Niedługo nawet rodzi się jej braciszek.
Sama dziewczynka dojrzewa w szczęśliwy i harmonijny sposób. Jest bardzo ekspresyjna i impulsywna, ale wszystkie jej niegroźne wybryki są jej wybaczane. Pewnego dnia zostaje przez dziewczynę w szkole nazwana znajdą, co prowokuje wiele pytań, a jej przybrana matka opowiada jej prawdziwą historię jej życia.
Basia decyduje się dowiedzieć więcej i odwiedza starego nauczyciela, który mówi jej, że jej ojciec zginął w czasie wyprawy górskiej. Z kolei umierający aktor Walicki streszcza jej historię o tym, jak trafiła do Warszawy. Jednocześnie dziewczyna zostaje poinformowana o tym, że odziedziczyła dużą fortunę po rodzinie ze strony matki. Żeby jednak móc wejść w posiadanie pieniędzy, musi udać się do Francji. Ma do tego dodatkowy powód, ponieważ pojawia się szansa, że jej ojciec jednak żyje.
We Francji spotyka się z człowiekiem, który dawniej uczestniczył w feralnej wyprawie górskiej z jej ojcem. Informuje ją, że niedawno w indiańskim plemieniu odnaleziono białego człowieka, który stracił pamięć. Zostaje on sprowadzony do Francji, a Basia rozpoznaje w nim swojego ojca. Osiedla się z nim w małym miasteczku i wszystkie siły koncentruje na przywróceniu mu pamięci i podstawowych umiejętności życiowych, ponieważ mężczyzna doznał urazu mózgu i kontakt z nim jest utrudniony.
Praca nie idzie na marne i w końcu Basia wraca wraz z ojcem do Polski. Tam odwiedzają starego nauczyciela geografii, a to spotkanie sprawia, że ojciec Basi całkowicie odzyskuje utraconą niegdyś w wyniku wypadku pamięć. Od tej pory wszyscy żyją szczęśliwie w Warszawie. Basia natomiast postanawia, że połowę odziedziczonego majątku przeznaczy na pomoc bezdomnym sierotom.
Fabuła powieści Kornela Makuszyńskiego rozpoczyna się od bardzo smutnego wydarzenia, jakim jest wypadek kolejowy, w którym ginie matka tytułowej bohaterki, kilkuletniej Basi. Na miejsce przybywa lekarz, jednak jest już za późno – kobieta umiera na jego rękach. Przed odejściem jednak, wyszeptuje medykowi na ucho adres ludzi, pod który należy wysłać dziewczynkę, żeby znalazła opiekę. Lekarz zabiera Basię do domu, gdzie wraz z żoną opiekują się nią przez kilka dni. Doktorowa informuje dziewczynkę o tragedii, ponieważ lekarz nie jest w stanie tego zrobić. Po paru dniach wsadzają dziewczynkę do pociągu do Warszawy, gdzie na dworcu ma się spotkać ze swoimi prawowitymi opiekunami. Na szyi zawieszają jej karteczkę z imieniem oraz adresem podanym przez matkę.
Podróż nie przebiega jednak w spokojnej atmosferze, tak jakby się można było tego spodziewać. Współpasażerowie Basi cały czas dyskutują na jej temat. Jedni są po jej stronie i próbują zająć się dziewczynką, drudzy krytykują wysłanie dziecka w podróż samemu. Na stacji jedna z kobiet kupuje Basi szklankę mleka, lecz ta parzy się szklanką i rozlewa napój, jednocześnie zamazując napis na karteczce zawieszonej jej na szyi. Kłótnia w przedziale rozbrzmiewa na nowo i trwa aż do samej Warszawy, gdzie okazuje się, że nikt się po dziecko nie zgłasza. Dziewczynka nie opuszcza jednego z pasażerów, który w kłótni był przeciwko niej i jej opiekunom. Mężczyzna ostatecznie zabiera dziewczynkę do swojego przyjaciela i tam po opowiedzeniu jej bajki, kładzie ją do snu, a wraz z drugim mężczyzną próbują odczytać zamazany adres z kartki. W końcu stwierdzają, że dziewczynka ma trafić do literata Olszowskiego, gdzie obaj aktorzy odprowadzają ją następnego wieczoru.
Starszy mężczyzna po powrocie do domu spostrzega małą dziewczynkę w swoim łóżku. Służący Michaś opowiada mu całą historię, jednak literat nie ma pojęcia, dlaczego dziewczynka miałaby trafić akurat do niego. Postanawia jednak przyjąć to wyzwanie od losu i zająć się zagubionym dzieckiem. Po miesiącu jest już z nią bardzo zżyty i nie wyobraża sobie życia bez niej. Tymczasem zostaje odkryta pomyłka i w prasie pojawia się ogłoszenie o zaginięciu Basi, które dociera również do Olszańskiego. Okazuje się, że dziewczynka miała dotrzeć do Stanisławy Olszańskiej z ulicy Zielnej, a nie do Stanisława Olszowskiego z ulicy Chmielnej. Olszański jednak nie ma zamiaru oddać dziewczynki, ponieważ zbyt się już do niej przywiązał.
Panna Stasia jednak wraz z doktorową odnajdują Olszowskiego i zaczynają negocjować z nim opiekę nad Basią, ponieważ ten nie chce oddać dziewczynki. Dochodzi do ugody, w ramach której Basia aż do uzyskania przez siebie całkowitej pełnoletniości, parzyste dni ma spędzać u Olszowskiego, a nieparzyste u panny Stanisławy.
Mijają lata, a Basią na poły opiekuje się panna Stanisława i pan Olszowski. Opieka nad dzieckiem zbliża dwójkę dorosłych do tego stopnia, że wkrótce stają się parą, potem biorą ślub. Adoptują Basię, która staje się oficjalnie ich córką, a wkrótce rodzi się synek. Basia dorasta więc w bardzo sprzyjających warunkach, w otoczeniu pełnym troski i miłości. Uczy się dobrze i jest lubiana w swoim środowisku, choć rodzice często muszą znosić jej wybryki i szaleństwa. Kiedyś w trakcie spektaklu w teatrze, rozpoznała na scenie Walickiego i wdarła się na scenę, by go wyściskać, przerywając w ten sposób spektakl. Innym razem przekazała swoim koleżankom rękopis nowej książki swojego przybranego ojca, ponieważ te były wielkimi wielbicielkami jego talentu. Wszystkie te zachowania sprawiały, że Basia miała opinię nieco niesfornego dziecka.
Pewnego razu jedna z dziewczynek z szkole, w porywie złości nazywa Basię „znajdą”, a ta wraca ze szkoły z płaczem. Jej przybrana mama opowiada jej wówczas prawdziwą historię jej życia. Basia postanawia wtedy poznać prawdziwą historię swoich rodziców. Dociera do pewnego mężczyzny, który okazał się nauczycielem geografii jej ojca. Mężczyzna pokazuje jej zdjęcia rodzica oraz opowiada o tym, że uległ on groźnemu wypadkowi w górach. Basia odwiedza również aktora Walickiego, który przypomina jej, jak się poznali, a niedługo później umiera, ponieważ od dłuższego czasu cierpiał na bardzo groźną i ciężką chorobę.
Pewnego dnia Basia otrzymuje z dalekiej Francji wiadomość, że stała się dziedziczką wielkiej fortuny po rodzinie swojej matki. Musi więc wyruszyć w podróż, żeby na miejscu zająć się wszystkimi formalnościami związanymi z przyjęciem spadku. Okazuje się, że być może jej ojciec żyje, ponieważ odnalazł się jeden świadek wypadku wiele lat temu. Basia żegna się ze swoimi bliskimi i wraz z panem Olszowskim udaje się do Francji. Na miejscu dziewczyna dopełnia formalności z ambasadą, a także spotyka się z człowiekiem, który brał udział w wyprawie górskiej jej ojca lata temu. Okazuje się, że całkiem niedawno w jednym z indiańskich plemion odnaleziono białego człowieka, który stracił pamięć. Basia jest przekonana, że to właśnie jej ojciec i wraz z mężczyzna organizują przylot zaginionego do Francji.
Basia po spotkaniu z mężczyzną jest przekonana, że jest to jej ojciec, mimo że nie ma z nim praktycznie żadnego kontaktu. Lekarze badają go i twierdzą, że skutki urazu mózgu są tak rozległe, że prawdopodobnie nigdy nie uda się przywrócić go do całkowitej sprawności. Basia jednak nie traci motywacji, osiedla się w niewielkiej mieścinie wraz z ojcem i bardzo powoli – krok po kroku – uczy go całego życia od początku. Bierze sobie za cel, by „odnaleźć duszę” swojego ojca. Z czasem jej starania przynoszą efekt i mężczyzna coraz bardziej się otwiera. Coraz sprawniej wychodzi mu podstawowe komunikowanie się, a także wykonywanie codziennych czynności.
Gdy stan pana Bzowskiego poprawia się na tyle, że staje się on samodzielny, babcia Basi wysyła do niej list z zaproszeniem do Polski, z którego dziewczyna decyduje się skorzystać. Gdy dociera z panem Bzowskim do Warszawy, jego stan poprawia się jeszcze bardziej. Kluczowym momentem stają się odwiedziny u dawnego nauczyciela. Ojciec Basi pod wpływem widoku dawnych znajomych oraz kontaktu z ukochanym nauczycielem geografii, całkowicie odzyskuje pamięć ku wielkiej radości i wielkiemu wzruszeniu zgromadzonych.
Basia ponownie osiedla się Warszawie, tym razem wraz z ojcem. Wraca do szkoły, a połowę odziedziczonego we Francji majątku przeznacza na pomoc związaną z opieką i wychowywaniem bezdomnych sierot.
Aktualizacja: 2024-08-01 05:39:13.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.