Głównym bohaterem powieści Kornela Makuszyńskiego Szatan z siódmej klasy jest Adam Cisowski. Uczęszcza do siódmej klasy jednego z warszawskich gimnazjów. Jest nazywany „szatanem” ze względu na swój niezwykły spryt i żyłkę detektywistyczną. Adam pochodzi z szanowanej rodziny, jego ojciec jest lekarzem, a matka zajmuje się domem. Ma czwórkę młodszego rodzeństwa, nad którym potrafi zapanować. Cisowski zyskuje popularność wśród uczniów, a nawet nauczycieli, ponieważ rozwiązuje rozmaite zagadki. Odkrywa sposób egzaminowania profesora Gąsowskiego, którego nie domyślił się żaden uczeń od trzydziestu lat.
Dzięki swojej spostrzegawczości, Adam pomaga kolegom w codziennych problemach. Znajduje zaginione pióro Jasińskiego i wyjaśnia sprawę zaginionych stu złotych w spółdzielni szóstoklasistów. Cisowski zyskuje zaufanie profesora Gąsowskiego, który sprowadza go do swojego rodowego majątku w Bejgole, aby rozwiązał sprawę kradzionych drzwi. Chłopak odnosi sukces, rozprawia się z szajką oszustów i znajduje skarb, ukryty przez Kamila de Berier. Mimo swojego analitycznego umysłu, Cisowski jest uczuciowy. Zakochuje się w Wandzie, bratanicy profesora Gąsowskiego.
Profesor Paweł Gąsowski to nauczyciel historii w szkole, do której uczęszcza Adam. Jest mężczyzną w podeszłym wieku, uczy od trzydziestu lat. Prowadzi lekcje w specyficzny sposób, skupiając się na wydarzeniach i postaciach, które go fascynują oraz ignorując pozostałe zagadnienia. Jest roztargniony, często przerywa wykład i wpatruje się w jeden punkt. Nie mści się na uczniach, gdy Cisowski przyznaje, że odkrył jego metodę egzaminowania. Nie założył własnej rodziny, ale angażuje się w życie młodszego brata oraz jego żony i córki. Pomaga im także finansowo, ponieważ Iwo zadłużył dworek.
Wanda Gąsowska to bratanica profesora. Wychowała się w dworku w Bejgole pod Wilnem, ale na co dzień uczęszcza do jednego z wileńskich gimnazjów. Jest urodziwą dziewczyną o fiołkowych oczach. Pomaga Adamowi w rozwiązywaniu tajemnicy swojego rodzinnego domu. Z wzajemnością zakochuje się w Cisowskim.
Iwo Gąsowski to ojciec Wandy i brat profesora. Jest drobnym mężczyzną o krzaczastej brodzie, farbowanej na czarno. Uważa się za genialnego matematyka, dlatego od lat pracuje nad rozwiązaniem wielkiego twierdzenia Fermata. Zaniedbał majątek w Bejgole, który przez niego popadł w długi. Przechodzi przemianę pod wpływem ostrych słów starszego brata.
Ewa Gąsowska to żona Iwa i matka Wandy. Jest cichą, pracowitą kobietą, która wciąż zmaga się z katarem. Sama musi zajmować się dworem, ze względu na bierność męża. Jest gościnna i pogodzona ze swoim losem.
Francuz przybył do dworku w Bejgole, ponieważ znalazł w książce z antykwariatu list Kamila de Berier do brata. Wynajął zbirów, z którymi porozumiewał się po rosyjsku. Gdy jednak dowiedzieli się o skarbie, uwięzili Francuza w piwnicy. Zostaje uwolniony przez harcerzy i dochodzi do siebie u księdza Kazuro, któremu w podziękowaniu zostawia sto złotych.
Malarz to jeden z oszustów, poszukujących skarbu. Rozbija Adamowi głowę i odnosi się do niego z niechęcią. Przybywa do dworku, udając malarza, aby szukać drzwi, na których znajduje się wskazówka. Zostaje zatrzymany przez policję, gdy bije się o skrzynię z jednym ze swoich towarzyszy. Do szajki należy również chudy opryszek. Jest złośliwy, oszukuje Adama, że uwolni go, gdy złamie szyfr z listu Kamila de Berier. Daje się złapać w zasadzkę Cisowskiego i odbiera mu żelazną skrzynię, którą uważa za skarb. Drugim ze współpracowników malarza jest garbaty opryszek, który znajduje Adama w budzie dla psa. Jest najbardziej litościwy dla Francuza i Cisowskiego z całej trójki.
Ksiądz Kazuro jest proboszczem w Bejgole. Opowiada Adamowi historię drzwi, wstawionych w nowej szkole. Przyjmuje pod swój dach rannego Francuza. Otrzymane od niego pieniądze chce podzielić między potrzebujących.
Staszek Burski jest kolegą z ławki Adama. Przez przypadek przywłaszcza sobie pióro Jasińskiego, ale bardzo tego żałuje. Bierze udział w obozie harcerskim w pobliżu Bejgoły. Razem z kolegami, ratuje Cisowskiego i Francuza przed utonięciem w piwnicy. Pomaga też przy organizacji zasadzki na oszustów.
Kaczanowski to jeden z uczniów siódmej klasy. Zostaje zapytany przez profesora Gąsowskiego w dzień, gdy nie przypada jego kolej. Jego los podziela Ostrowicki, który również niczego nie potrafi. Uczniem klasy siódmej jest także Zbyszek Jasiński. Oskarża swojego kolegę, Józka Żelskiego o kradzież pióra.
Szostak to ubogi, uczciwy uczeń szóstej klasy. Zajmuje się rachunkami spółdzielni. Adam ratuje go przed oskarżeniami o kradzież, rozwiązując zagadkę brakujących stu złotych.
Rodzice Adama Cisowskiego cieszą się dobrą opinią. Ojciec jest lekarzem, a matka zajmuje się domem i dziećmi. Adam ma czworo młodszego rodzeństwa, dwóch chłopców i dwie dziewczynki. Dzieci nie mają odwagi zabierać własności starszego brata, od kiedy sprytnie odgadł, kto zjadł jego lody.
Pani Niemczewska jest właścicielką Wiliszek. Życzliwie gości Adama, gdy ten pozoruje swój wyjazd z Bejgoły. Jej córka, Irena, ma zająć się tłumaczeniem listu, o które poprosili rabusie, ukrywający się w Żywotówce. Dziewczyna niechętnie podchodzi do tego zadania, dlatego Adam ją zastępuje i znajduje list Kamila de Berier.
W powieści pojawiają się również bohaterowie z 1813 roku, przedstawieni w pamiętniku księdza Koszyczka. Ksiądz Jan Koszyczek spisał m.in. dzieje wojny francusko-rosyjskiej. Był krewnym pani Domiceli Gąsowskiej.
Domicela Gąsowska to dawna gospodyni majątku w Bejgole. W 1813 roku, gdy dotarli do niego francuscy żołnierze, była umierająca. Jej mąż, pan Gąsowski znał język francuski. Przyjął przybyszy w domku ogrodnika. Uznał słowa Kamila de Berier o drzwiach za majaczenie umierającego człowieka.
Kamil de Berier był francuskim oficerem. Dotarł do dworku w Bejgole z ciężko odmrożonymi stopami. Miał przy sobie mieszek, w którym znajdowały się diamenty i rubiny. Napisał list do swojego brata, Armanda, który miał dotrzeć do dworku i znaleźć ukryty przez niego skarb. Ten jednak poległ pod Waterloo. Oficerowi towarzyszył młody żołnierz. Ruszył do Francji z listem do Armanda de Berier.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:59.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.