Powieść młodzieżowa „Szatan z siódmej klasy” autorstwa Kornela Makuszyńskiego ukazała się w 1937 roku. Jej głównym bohaterem jest Adam Cisowski, nastolatek obdarzony niezwykłą inteligencją i umiejętnością logicznego myślenia. Posiada elementy powieści detektywistycznej, ale został utrzymany w lekkim, swobodnym stylu.
Spis treści
Utwór składa się z trzynastu rozdziałów. Są zatytułowane w żartobliwy i często zagadkowy sposób. Głównym wątkiem jest rozwiązywanie tajemnicy dworku w Bejgole przez Adama. Zawiązanie akcji następuje podczas rozmowy Cisowskiego z profesorem i Wandą. Dziewczyna opowiada mu wtedy o dziwnych wydarzeniach w jej domu, a chłopak podejmuje decyzję o wyjeździe na wieś.
„Szatan z siódmej klasy” wyróżnia się wartką akcją, co jest typowe dla powieści młodzieżowych. Pojawiają się liczne zwroty akcji, które stopniowo prowadzą do rozwiązania zagadki skarbu Kamila de Berier. Nie można wyróżnić jednego punktu kulminacyjnego. Napięcie wielokrotnie wzrasta, zwłaszcza w momentach, gdy Adam wpada w kłopoty lub jest blisko rozwiązania kolejnej zagadki. Do rozwiązania akcji dochodzi w momencie odnalezienia skarbu w dębowej dziupli. Wszystko się wyjaśnia, czytelnik poznaje całą prawdę na temat tajemnicy dworku w Bejgole.
Utwór posiada elementy powieści detektywistycznej. Cisowski podchodzi do śledztwa w niekonwencjonalny sposób, mimo niebezpieczeństwa, działa na własną rękę. Jest nastolatkiem, a nie profesjonalnym detektywem, ale całkowicie angażuje się w sprawę. Czytelnik odkrywa tajemnice razem z bohaterami.
Makuszyński zastosował narrację trzecioosobową. Narrator jest wszechwiedzący, zna uczucia i myśli bohaterów. Opowiada historię w subiektywny sposób, można dostrzec sympatię dla bohaterów pozytywnych oraz niechęć do postaci negatywnych. Narracja jest dynamiczna, następują liczne zwroty akcji i zaskakujące wydarzenia. Narrator obserwuje wydarzenia z dystansu, ale jednocześnie mówi o nich w humorystyczny, pełny zaangażowania sposób.
Akcja rozgrywa się latem 1937 roku w Warszawie i okolicach Wilna, ale pojawiają się liczne retrospekcje. Fabułę uzupełniają wydarzenia z 1813 roku, opisane w pamiętniku księdza Koszyczka. Istotną rolę odgrywa także opowieść księdza Kazuro o młodym kapłanie z czasów powstania styczniowego. Narrator wraca też do wspomnień Cisowskiego, które uzupełniają charakterystykę postaci. Opisuje rozwiązanie zagadki zjedzonych lodów oraz przykre doświadczenia Adama z dziewczętami.
Powieść została napisana barwnym językiem, pełnym aluzji do kultury. Jej lektura stanowi wyzwanie dla spostrzegawczych czytelników, którzy mogą dostrzec wiele nawiązań. Pojawiają się odwołania do Biblii oraz cytaty z dzieł Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Aleksandra Fredry, Stanisława Wyspiańskiego, Wergiliusza, Williama Szekspira, Dantego, Johanna Wolfganga Goethego oraz Moliera. Makuszyński sięgnął po klasykę literatury, która powinna być znana nastoletniemu czytelnikowi. W utworze pojawia się też nawiązanie do innej powieści autora, zatytułowanej „Złamany miecz”. Cisowski spotyka jej bohaterów podczas wędrówki po okolicach Bejgoły.
Język powieści charakteryzuje się też licznymi związkami frazeologicznymi i przysłowiami. Pojawiają się elementy komizmu. Bohaterowie niejednokrotnie wypowiadają zabawne kwestie („Historia jest bigosem, ciężko strawną zbieraniną nie tylko z całego tygodnia, lecz z lat wielu tysięcy”). Najbardziej komiczną postacią jest profesor Gąsowski, znany ze swojego roztargnienia. Język utworu jest zindywidualizowany. W wypowiedziach profesora pojawiają się liczne aluzje do kultury. Młodzi bohaterowie posługują się gwarą uczniowską z czasów dwudziestolecia międzywojennego.
Aktualizacja: 2023-12-02 18:59:58.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.