Język to zadziwiające i unikatowe dla człowieka zjawisko. Wszyscy z czasem uczą się go, a następnie przez całe życie korzystają prawie bezwiednie. To właśnie powoduje niezrozumienie, jak wspaniała jest sama idea porozumiewania się między ludźmi w taki sposób. Antropolodzy i językoznawcy, badając to zagadnienie, posegregowali między innymi jego funkcje. Jedną z nich jest funkcja impresywna, zwana inaczej perswazyjną. Stanowi ona istotny element życia społecznego, pozwala bowiem wpłynąć na odbiorcę wypowiedzi.
Język i jego funkcjeFunkcja impresywna językaŚrodki stylistyczne charakterystyczne dla funkcji impresywnejPrzykłady funkcji impresywnej
Język i jego funkcje
Język jako forma komunikacji zawsze posiada jakąś funkcję. Każda wypowiedź stara przekazać się jakąś treść, a nawet wpływa na rzeczywistość. Niektórzy językoznawcy sugerują nawet, że język może kształtować posługujących się nim, tak jak oni kształtują dany język. Aby łatwiej było operować w badaniach nad tym zjawiskiem, wyszczególniono funkcje komunikacyjne i pozakomunikacyjne języka. Przykładem tej drugiej będzie między innymi funkcja magiczna, czyli próba irracjonalnego wpływu na świat poprzez "magiczne formuły" językowe. Funkcją komunikacyjną, czyli niosącą jakiś przekaz dla odbiorcy, jest m.in. funkcja impresywna.
Funkcja impresywna języka
Ta funkcja języka ma za zadanie wpłynąć na odbiorcę danego komunikatu. Wpływ ten ma na celu nakłonienie go do wykonania pewnych działań, zmiany jego poglądów, wywołania określonej reakcji. Do funkcji ekspresywnej można więc zaliczyć kampanie reklamowe, polecenia służbowe, jak również poezję. Ta ostatnia może nie być do końca oczywista, jej celem jest jednak wywoływanie określonych odczuć. Można to więc określić jako swego rodzaju perswazję.
Środki stylistyczne charakterystyczne dla funkcji impresywnej
Funkcję impresywną poznać można po zastosowaniu specyficznych środków stylistycznych w wypowiedzi. Będą to:
- Tryb rozkazujący - funkcja impresywna ma na celu skłonienie odbiorcy do czegoś. Tryb rozkazujący jest typowym środkiem stylistycznym rozkazów, poleceń itp. Wyrażenia typu: "pomyśl", "zrób to", "nie rób tego" ewidentnie cechują wypowiedź mającą wywołać jakiś wpływ u odbiorcy.
- Specyficzne czasowniki - będą to wyrażenia typu "musieć", "natychmiast", "powinien", "trzeba", "koniecznie" itp.
- Specyficzne bezokoliczniki - są one przydatne podczas wyznaczania konkretnego zakazu, nakazu oraz wydawania rozkazów. Dobrym przykładem może tutaj być: "nie wydurniać się"
- Pytania retoryczne - występują jako sposób skłonienia odbiorcy ku konkretnemu sposobowi myślenia, zwrócenia uwagi na zagadnienie.
Przykłady funkcji impresywnej
- Komendy, rozkazy, polecenia - "Na prawo marsz!", "Podaj dalej!", "Niech pani usiądzie."
- Poradniki, instrukcje - "Kołek B należy umieścić w otworze D12.", "Najlepiej jest zbierać aronię zaraz po pierwszym przymrozku."
- Prośby, podania - "Zgłaszam się z uprzejmą prośbą o przyjęcie do Państwa placówki.", "Czy mógłbyś podać mi latarkę?"
- Slogany - "Kupuj tylko u nas!", "Toyota zawsze daje ci więcej"
- Reklama - reklama sama służy nakłonieniu odbiorcy do skorzystania z danej usługi. Tak więc jej podstawowym celem jest zmiana nastawienia potencjalnego klienta, w tym wypadku wywołanie chęci kooperacji z osobą usługę świadczącą. Każda reklama będzie więc przedstawiać sobą funkcję impresywną.
- Poezja - Poezja bazuje na przedstawianiu i wywoływaniu pewnych stanów emocjonalnych i duchowych u swojego odbiorcy. Stanowi więc przykład funkcji impresywnej języka. Przykładami mogą tutaj być: "Oda do radości", "Święta miłości kochanej ojczyzny", "Treny"
- Publicystyka - wypowiedź publicystyczna, niezależnie czy prasowa czy pozaprasowa, zawsze przedstawia sprawę z punktu widzenia autora. Ma również na celu wpłynąć na opinię publiczną. Może to być reportaż zmieniający odbiór społeczny danego zjawiska, artykuł wymierzony przeciwko jakiejś idei itp.
- Rozmowa - rozmawiając z daną osobą, można przedstawić konkretną informację, zawierającą osobisty pogląd na sprawę. Może to prowadzić to próby zmiany poglądów odbiorcy. Dobrym przykładem rozmowy o funkcji impresywnej jest wymiana poglądów.
Czytaj dalej: Kim był człowiek zlagrowany? Cechy, przykłady w literaturze
Ostatnia aktualizacja: 2021-11-03 22:35:23
