„Don Kichot z La Manchy” to powieść autorstwa Miguela de Cervantesa, która ukazała się po raz pierwszy w roku 1605. Opowiada ona o losach pewnego szlachcica hiszpańskiego, tytułowego Don Kichota, który pod wpływem czytanych rycerskich romansów pragnie samemu również zasłużyć na miano błędnego rycerza. W związku z tym Don Kichot wyrusza w świat, choć jego najbliżsi podejrzewają, że popadł on w obłęd. Dzieło Cervantesa w założeniu było satyrą na taki gatunek literacki jak właśnie romans rycerski.
Don Kichot w zamyśle autora miał przede wszystkim budzić śmiech i rozbawienie. Jest postacią satyryczną, co oznacza, że jego zachowanie, wygląd oraz sposób myślenia stanowią karykaturę pewnych cech i postaw. Już na pierwszy rzut oka widać, że jego postać jest groteskowa – usiłuje być rycerzem, mimo że nie posiada odpowiedniego ekwipunku ani warunków fizycznych. Jego koń, Rosynant, to wychudzona szkapa, daleka od majestatycznych rumaków, jakie można spotkać w rycerskich opowieściach. Zbroja, którą nosi, jest stara i zardzewiała, a sam Don Kichot to człowiek w podeszłym wieku, przeczący ideałowi młodego, silnego rycerza. Dodatkowo jego wartości zdają się całkowicie oderwane od realiów jego czasów, przez co staje się postacią zarówno tragiczną, jak i komiczną. Don Kichot naiwnie wierzy, że może przywrócić ideały rycerskie i sprawić, by rzeczywistość dostosowała się do jego wizji. Właśnie ta rozbieżność między jego przekonaniami a prawdziwym światem staje się źródłem wielu zabawnych sytuacji.
Choć Don Kichot na pierwszy rzut oka wydaje się całkowicie oderwany od rzeczywistości, zdarzają się momenty, gdy pokazuje swoją drugą stronę – człowieka rozsądnego, potrafiącego logicznie myśleć i udzielać mądrych rad. Czasami sam przyznaje, że jego miłość do Dulcynei jest fikcją, wykreowaną jedynie dlatego, że każdy rycerz powinien mieć swoją damę serca. Widać więc, że choć na co dzień tkwi w świecie wyobraźni, to momentami zdaje sobie sprawę z iluzoryczności swoich przekonań. Ponadto jego wartości trudno uznać za nieodpowiednie – chce pomagać słabszym, bronić uciśnionych i szerzyć dobro, co jest godne pochwały. Owszem, jego metody mogą wydawać się nierozsądne, ale jego intencje są jak najbardziej szlachetne. Trudno więc jednoznacznie określić, czy Don Kichot to jedynie komiczna postać, czy może ktoś, kto po prostu w nieodpowiedni sposób stara się realizować swoje cele.
Mimo wzniosłych ideałów, Don Kichot nieustannie naraża się na śmieszność. Jest człowiekiem starszym, lecz ubiera się w zardzewiałą zbroję, nazywa siebie rycerzem i wyrusza w świat, by wypełniać swoją misję. Wzorując się na młodych, pięknych rycerzach z romansów rycerskich, nie dostrzega, że sam do nich nie pasuje ani wyglądem, ani zachowaniem. Posiada ogromną wyobraźnię, co sprawia, że widzi rzeczywistość w całkowicie odmienny sposób niż inni ludzie. Przykładem jest słynna scena walki z wiatrakami – Don Kichot dostrzega w nich olbrzymy i z pełnym przekonaniem rusza do ataku. Dopiero po tym, jak jedno ze skrzydeł wiatraka go uderza, zaczyna dostrzegać swoją pomyłkę. Jest to jeden z najważniejszych momentów w książce, który pokazuje, jak bardzo Don Kichot jest oderwany od rzeczywistości, a jednocześnie jak wielką wiarę pokłada w swoje misje. Choć takie sytuacje są komiczne, wzbudzają również pewną refleksję – czy rzeczywiście Don Kichot jest tylko szaleńcem, czy może człowiekiem, który za wszelką cenę pragnie wierzyć w lepszy świat?
Zachowanie Don Kichota wydaje się tak bardzo oderwane od rzeczywistości, że jego przyjaciele zaczynają postrzegać go jako osobę obłąkaną. Jego szaleństwo wynika z nadmiernej lektury romansów rycerskich. Wysyłają go nawet do domu, aby uchronić go przed dalszymi niebezpiecznymi pomysłami. Don Kichot nie rezygnuje ze swoich ideałów. Jawi się jako niezwykle konsekwentny w swoich przekonaniach – nawet gdy ponosi kolejne porażki i napotyka trudności, nie poddaje się i dalej realizuje swój plan. Nie zniechęca go odrzucenie przez innych ludzi ani niepowodzenia jego misji. Zdobywa giermka, Sancho Pansę, po czym chce zostać pasowanym na rycerza. Jego determinacja może wzbudzać podziw – nie rezygnuje z marzeń i ideałów, mimo że cały świat mówi mu, że są one nierealne.
Postać Don Kichota jest niezwykle złożona, przez co trudno jednoznacznie określić, czy jest on jedynie śmiesznym bohaterem. Z jednej strony jego działania są często absurdalne i komiczne – walka z wiatrakami, urojenia na temat Dulcynei czy przekonanie, że może zostać rycerzem w zupełnie innej epoce sprawiają, że czytelnik śmieje się z jego naiwności. Z drugiej strony Don Kichot pokazuje niezwykłą niezłomność w dążeniu do swoich ideałów. W przeciwieństwie do wielu ludzi, którzy łatwo porzucają swoje marzenia, on bezkompromisowo dąży do realizacji swojej wizji świata. Właśnie ta dwoistość jego postaci – komiczność połączona z egzystencjalnym przesłaniem – sprawia, że Don Kichot pozostaje jedną z najbardziej fascynujących postaci literackich. Jego historia skłania do zastanowienia się nad tym, czym jest rzeczywistość i na ile warto walczyć o swoje marzenia, nawet jeśli wydają się niemożliwe do spełnienia.
Aktualizacja: 2025-03-04 14:30:50.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.