Powieść Alberta Camus „Dżuma” przedstawia epidemię tej śmiertelnej choroby w algierskim mieście Oran. Utwór jest jednak również doskonałym przedstawieniem ludzkich postaw wobec zła. Jak się okazuje, wielu bohaterów przeszło przemianę wewnętrzną pod wpływem traumatycznych wydarzeń. Jednym z nich był jezuita ojciec Paneloux, który początkowo podchodził do epidemii w sposób typowy dla gorliwego kaznodziei, ale z czasem zweryfikował swoje poglądy.
Ojciec Paneloux miał szansę na spopularyzowanie swoich poglądów, ponieważ mieszkańcy Oranu w obliczu zagrożenia zaczęli tłumnie uczęszczać do kościoła. Ludzie, którzy wcześniej skupiali się głównie na pracy, zaczęli poszukiwać ulgi w duchowości. Ojciec Paneloux wygłosił więc płomienne kazanie, w którym wyraził swoje poglądy na temat epidemii. Jezuita był gorliwym chrześcijaninem i pozostawał wierny doktrynie Kościoła katolickiego.
Światopogląd jezuity był ograniczony, patrzył na wszystko przez pryzmat wiary. Jako kapłan, czuł odpowiedzialność za wspólnotę wiernych i uważał, że powinien ją prowadzić. Stawiał się więc ponad wiernymi i pouczał ich, dopatrując się przyczyny epidemii w ich postępowaniu. Ojciec Paneloux stwierdził, że dżuma to kara za grzechy mieszkańców Oranu. Jezuita nie skupiał się na realnej walce z epidemią. Nie doceniał wysiłku medyków, ponieważ uważał, że jedynym wyjściem jest gorliwa modlitwa. Sądził, że orańczycy muszą odpokutować swoje winy.
Ojciec Paneloux nie solidaryzował się z mieszkańcami miasta, chociaż sam również zamieszkiwał Oran. Nie wypowiadał się w pierwszej osobie liczby mnogiej, ale zwracał się do wiernych, żeby uświadomić im, że sami są sobie winni, ponieważ nie słuchali jego nauk i nie uczęszczali do kościoła. Jezuita nie pomagał ludziom, zamiast tego wolał ich karcić i wypominać wszystkie winy. Ojciec Paneloux nie zdawał sobie sprawy, że jego ograniczone, religijne wykształcenie nie daje mu prawa do wypowiadania się na tematy medyczne. Jezuita postrzegał świat wyłącznie przez pryzmat chrześcijańskich nakazów i zakazów, co z pewnością porządkowało jego świat, ale często nie miało odzwierciedlenia w rzeczywistości.
Mogłoby się wydawać, że nic nie będzie w stanie zmienić światopoglądu gorliwego jezuity. W końcu chrześcijanin powinien dostrzegać głębszy sens w ludzkim cierpieniu. Stało się jednak inaczej. Gdy ojciec Paneloux zobaczył śmierć niewinnego chłopca - syna sędziego Othona, zmienił swoje podejście do epidemii. Co najważniejsze, potrafił przyznać, że żaden człowiek, nawet on sam, nie jest w stanie zrozumieć boskich wyroków. Ojciec Paneloux wygłosił kolejne kazanie, w którym przedstawił swoje poglądy.
Jezuita zaczął wypowiadać się w pierwszej osobie liczby pojedynczej, co świadczy o poczuciu jedności z mieszkańcami miasta. Ojciec Paneloux przestał się wywyższać i wypominać winy wiernym, dostrzegł, że on sam również nie jest nieomylny. Zmienił też swoje podejście do kwestii boskiej kary za grzechy. Stwierdził, że nikt nie jest w stanie odgadnąć intencji Boga, dlatego człowiek powinien walczyć z epidemią i starać się ocalić życie. Ojciec Paneloux postanowił więc łączyć modlitwę z innymi działaniami. Zaangażował się w pracę formacji sanitarnych, żeby pomóc przemęczonym medykom. Jezuita stwierdził, że miasto zostało opanowane przez zło, z którym powinno się walczyć.
Postać ojca Paneloux to najlepszy dowód na to, że każdy może zmienić swoje poglądy pod wpływem traumatycznych doświadczeń. Jezuita pozostał gorliwym chrześcijaninem, ale jednocześnie zdał sobie sprawę, że człowiek ma prawo do słabości, a śmierć jest źródłem cierpienia, nawet jeśli wierzy się w życie pozagrobowe.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.