Zecer - kto to jest i czym się zajmuje?

Zecer przez lata pomagał składać druk książek i odpowiadał za ich poprawne wykonanie. Obecnie to zawód wymarły, gdyż za skład książek odpowiadają operatorzy DTP. Kim był zatem zecer? Czym dokładnie zajmował się w drukarni? Jakie były warunki jego pracy?

  • Kim był zecer w dawnej drukarni?
  • Czym zajmował się zecer?
  • Trudne warunki pracy dawnych zecerów
  • Kim był zecer w dawnej drukarni?

    Zecer był wykwalifikowanym pracownikiem zecerni, który zajmował się ręcznym lub maszynowym składem książek i innych wydruków. Zecer składał czcionki i inne elementy potrzebne do wykonania wydruku, a następnie przygotowywał z nich szpalty, wzory oraz tabele, które następnie służyły do wykonywania wydruków. Mianem zecera określano zarówno pracowników korzystających z gotowych czcionek fabrycznych, jak i operatorów, którzy obsługiwali odlewarkę monotypową i linotypową. Szkoły kształcące zecerów działały jeszcze pod koniec lat 90. ubiegłego wieku.

    Czym zajmował się zecer?

    Głównym zadaniem zecera było przygotowanie czcionek przed naniesieniem druku na papier. Zecer musiał znać różne alfabety i kroje pisma, by prawidłowo połączyć ze sobą wszystkie czcionki. Niekiedy składał również skomplikowane symbole matematyczne, a nawet diagramy i tabele. Przez cały czas musiał dbać, by tekst i pozostałe elementy wydruku zajmowały odpowiednią ilość miejsca na stronie oraz by były czytelne.

    Zadaniem zecera było zapobieganie powstawaniu wdów i sierot. Wdowy w typografii to pojedyncze wyrazy na końcu akapitu, a sieroty to przyimki i spójniki umieszczone tuż przy marginesie. Ponadto zecer eliminował szewców, czyli pojedyncze wiersze początkowe, znajdujące się na końcu strony, oraz bękarty - niepełne wiersze końcowe na początku nowej strony, łamu lub kolumny. Dzięki temu unikał marnowania papieru w druku, podnosił czytelność tekstu i poprawiał wygląd całego wydruku.

    Zecer musiał umieć odczytywać tekst w odbiciu lustrzanym, gdyż w matrycy układał go do góry nogami. Ze względu na to, że praca była wymagająca fizycznie i powodowała wiele problemów zdrowotnych, w zawodzie zecera pracowali głównie mężczyźni. Kobiety w drukarniach zatrudniano rzadko, choć obecnie wiele pan pracuje jako operatorki DTP.

    Obecnie ze względu na pojawienie się druku cyfrowego zadania zecera przejęli operatorzy DTP. Nie korzystają z dawnych, metalowych czcionek, lecz wszystkie prace związane z układem wydruku wykonują na komputerze. Używają programów graficznych takich jak: Photoshop i InDesign. Składanie tekstu obecnie polega - podobnie jak wcześniej - na usuwaniu wdów, sierot, bękartów i szewców oraz dobieraniu fontów, które odpowiadają klasycznym czcionkom. Po wprowadzeniu druku cyfrowego praca współczesnych składaczy tekstu stała się bezpieczniejsza, gdyż zecerzy często tracili zdrowie na skutek kontaktu z ołowiem i hałasu.

    Trudne warunki pracy dawnych zecerów

    Dawni zecerzy zwykle tracili słuch z powodu ogromnego hałasu panującego w zecerni. Metalowe czcionki sprawiały, że w czasie druku trudno było usłyszeć cokolwiek innego poza hałasem maszyn. U części pracowników szybko dochodziło do zupełnej utraty słuchu, dlatego w zecerni często znajdywały zatrudnienie osoby głuche. Zecerzy niesłyszący od urodzenia dobrze radzili sobie w trudnych warunkach pracy i nie odczuwali problemów ze skupieniem z powodu hałasu.

    Kolejnym problemem zdrowotnych zecerów była ołowica, wywołana długotrwałym kontaktem z ołowianymi czcionkami. W celu ograniczenia skutków choroby zecerzy otrzymywali przydziały mleka. Dawało to ograniczone efekty, gdyż mleko nie oczyszcza organizmu z ołowiu, a jedynie łagodzi mdłości i wymioty związane z zatruciem metalami ciężkimi. U zecerów z czasem rozwijały się problemy neurologiczne, gdyż nie prowadzono ich odtruwania.


    Czytaj dalej: Bohater romantyczny - definicja, główne cechy, przykłady

    Ostatnia aktualizacja: 2023-09-10 18:44:23