Jednym z prądów literackich baroku był marinizm. Ten charakterystyczny styl poetycki rozwinął się za sprawą włoskiego poety Giambattistę Marina. To od jego nazwiska pochodzi nazwa prądu.
Marinizm to strategia poetycka mająca na celu dobór jak najbardziej skomplikowanej formy w celu zaskoczenia czytelnika. By osiągnąć ten efekt poeci w trakcie tworzenia kreowali pomysł na utwór, w taki sposób, by finał dzieła wywołał stan tzw. stupore, czyli zdziwienia. Poeci tworzący w nurcie marinizmu wykorzystywali przede wszystkim takie środki stylistyczne jak: rozbudowane metafory, hiperbole oraz inwersje. Jednym z najważniejszych środków wyrazu artystycznego w marinizmie była jednak antyteza.
Antyteza to figura retoryczna, która polega na zestawieniu dwóch elementów wypowiedzi, które posiadają przeciwstawne znaczenia, w jedną całość. Główną funkcją antytezy jest uzyskanie większej ekspresji przekazu. Najpopularniejszy przykład antytezy odnaleźć można w pierwszym wersie znanej kolędy – „Pieśni o narodzeniu Pańskim” Franciszka Karpińskiego („Bóg się rodzi, moc truchleje”).
Prócz szeregu środków stylistycznych, które wykorzystywali w swoich utworach, mariniści sięgali również po konkretne tematy. Poezja marynistyczna charakteryzuje się przede wszystkim odniesieniami do miłości, flirtu i życia towarzyskiego. Krytycy marinizmu uważali, że w tego rodzaju poezji brak oczekiwanej głębi – nie poruszała ona bowiem tematyki głębokich uczuć ani uniwersalnych wartości. Marinizm, za sprawą tematów, które podejmował, uznany został więc za jeden z wielu stylów barokowych, z których większość charakteryzowała się przesadzoną formą. Mariniści pisywali często erotyki, w których pojawiały się odniesienia religijne. Tego rodzaju zestawienia – zgodnie z założeniem poetów – miały za zadanie przede wszystkich zaskoczyć odbiorcę.
Pojęcie marinizmu stworzone zostało przez włoskiego poetę Giambattista Marino. Uznawał on, że głównym celem sztuki jest wywołanie zaskoczenia wśród czytelników kunsztowną formą utworu, oryginalnym stylem oraz konceptem, czyli sposobem na wprawienie odbiorców w stan zdziwienia. Na bazie marinizmu, na terenach Hiszpanii i Włoch, powstał prąd literacki o nazwie konceptyzm, który zakładał, że w poezji najważniejsze jest budowanie wypowiedzi lirycznej w oparciu o wyszukany pomysł.
Pokrewnym stylem marinizmu był gongoryzm – kierunek poezji barokowej powstały w Hiszpanii. Nazwa prądu nawiązuje do nazwiska twórcy tego kierunku – Luisa de Gongora y Argote. Poeta ten uważał, że najważniejsza cechą poezji powinna być jej harmonijna forma. Wiersz w założeniach barokowego poety musiał łączyć w sobie zarówno podobne, jak i sprzeczne zjawiska. Dopiero wówczas – zdaniem Gongora – możliwe jest całkowite zaskoczenie czytelnika. Hiszpański twórca uważał, że w poezji bardzo istotne jest podjęcie z czytelnikiem swego rodzaju gry, za sprawą której będzie on w stanie odczytać koncept utworu.
Głównym twórcą prądu literackiego zwanego marinizmem był Giambattista Marino. Był on twórcą wielu poematów i utworów poetyckich, które miały przede wszystkim zaszokować czytelnika. Do najbardziej znanych utworów Marino należy poemat „Adonis” oraz tomy poetyckie „La galeria” i „La sampogna”.
W polskiej poezji barokowej odnaleźć można wiele przykładów dzieł, które swoją formą odnoszą się do marinizmu. Wśród autorów tego typu liryki wyróżnić należy:
Literatura marynistyczna nie podejmowała tematów poważnych. Jej twórcy nie angażowali się w ważne światopoglądowe lub polityczne kwestie. Do ulubionych motywów poetów marynistycznych należały: miłość, flirt, życie towarzyskie, młodość, piękno i zauroczenie. Wzbogacali oni swoje utwory o wyszukane środki stylistyczne, zaskakującą formę i dopracowany styl wypowiedzi. Niektóre ze środków wyrazu artystycznego w marinizmie były nadużywane, była to jednak cecha większości utworów barokowych, które z założenia miały mieścić w sobie dużo przesady, nadmiernej ekspresji i kunsztownych porównań.