Kompozycja klamrowa – na czym polega, przykłady w literaturze

Artyści chętnie korzystają z nietypowych sposobów konstrukcji swoich utworów, aby zadziwić czytelnika i wzbudzić w nim większe zainteresowanie. Istnieje wiele różnych sposobów konstrukcji utworów, jednak kompozycja klamrowa od wieków uważana jest za jedną z ciekawszych i najbardziej wysublimowanych (stąd jej ogromna popularność w utworach romantycznych i barokowych). Na czym jednak dokładnie ona polega?

  • Kompozycja klamrowa - definicja
  • Jak kompozycja klamrowa wpływa na percepcję dzieła?
  • Kompozycja klamrowa - przykłady literackie
  • Kompozycja klamrowa - definicja

    Kompozycja klamrowa polega na zastosowaniu podobnego motywu, zdania lub strofy (w przypadku utworów lirycznych) na początku i końcu utworu (lub jego fragmentu, np. w ramach jednej strofy, rozdziału czy aktu dramatu), tworząc pewnego rodzaju spójną klamrę między treścią właściwą utworu. Zabieg ten był często stosowany w utworach w okresie romantyzmu, zwłaszcza w cyklach literackich. Pierwsze tego typu zabiegi pojawiły się już w utworach antycznych, jednak to właśnie epoka romantyzmu rozpropagowała ten rodzaj literatury. Później chętnie stosowali ją autorzy z okresu Młodej Polski.

    Jak kompozycja klamrowa wpływa na percepcję dzieła?

    Stworzenie motywu, który powtarza się na początku i na końcu utworu pozwala na utrzymanie spójnej konstrukcji i lepszej percepcji dzieła, jednakowo w przypadku opowiadań, wierszy, czy dłuższych form literackich. W utworach epickich ciekawym zabiegiem jest ukazanie jakiejś sceny na samym początku utworu, a następnie powrót do niej na jego końcu. Pozwala to na utrzymanie zainteresowania oraz łatwiejsze zorientowanie się przez czytelników w konstrukcji utworu. W przypadku wierszy, sonetów czy innych form lirycznych powtarzający się motyw również stanowi dobry sposób na utrzymanie uwagi, a także ukazuje kunszt artystyczny i umiejętności literackie autora. 

    Kompozycja klamrowa - przykłady literackie

    • Wesele, Stanisław Wyspiański - młodopolski dramat narodowy spaja motyw przyjęcia weselnego, na którym dzieją się wszystkie opisane przez autora rzeczy. Kompozycja klamrowa lepiej widoczna jest natomiast w ramach aktu drugiego i trzeciego, gdzie pierwszą osobą dramatu przychodzącą do weselników jest Chochoł, który nie pełni wtedy żadnej funkcji, wprowadza jedynie kolejne duchy. Pod koniec aktu trzeciego Chochoł gra na cymbałach melodię, która usypia wszystkich weselników, co pokazuje niegotowość Polaków do walki narodowowyzwoleńczej.
    • Granica, Zofia Nałkowska - w pierwszym rozdziale dowiadujemy się, że Justyna Bogutówna oblała kwasem Zenona Ziembiewicza, który przez to popełnia samobójstwo. Później poznajemy bohaterów oraz przyczyny ich działania, które kończą się opisanym na początku scenariuszem. 
    • Romeo i Julia, William Szekspir - podobnie jak w przypadku Granicy Zofii Nałkowskiej, na samym początku tragedii jest wiadome, co spotka tytułowych bohaterów. Następnie fabuła opisuje, dlaczego doszło do tychże wydarzeń, które wynikały tutaj z błędu i nieotrzymania informacji przez Romea na temat planu Julii. Z tego powodu ich życie kończy się śmiercią samobójczą z miłości.

    Czytaj dalej: Kim był człowiek zlagrowany? Cechy, przykłady w literaturze

    Ostatnia aktualizacja: 2023-08-12 11:26:19