Synekdocha to figura stylistyczna, która ożywia tekst i wypowiedź w utworze. Występuje w tekstach lirycznych, jak i epickich czy dramatycznych. Jest także często stosowana w języku potocznym, posługujemy się nią często intuicyjnie. Dokładne wskazanie czym jest, może jednak sprawić niemały kłopot, dlatego bardzo istotne jest rozumienie, na czym polega.
Synekdocha to według słownika PWN figura stylistyczna, polegająca na zastąpieniu nazwy całości lub ogółu przedmiotów nazwą części, lub jednego przedmiotu. (np. pod naszym dachem jako określenie naszego domu, lub odwrotnie: czworonóg zamiast pies). Pozwala ona na urozmaicanie tekstu i ukazanie większej znajomości środków językowych w swojej wypowiedzi. Zamiast użycia powtórzenia, możliwe jest nazwanie jakiegoś zjawiska w inny sposób, za pomocą synekdochy. Wyróżnia się dwa rodzaje synekdoch - pars pro toto i totum pro parte. Jest to odmiana metonimii, jednak nie jest z nią tożsama (w metonimii określenia powstają na podstawie związków przyczynowo-skutkowych czy też kontekstu kulturowego, czy przestrzennego).
Pars pro toto (część za całość) - określenie elementu, mając na myśli jakąś całość (np. wszystkie oczy na mnie - oczy jako określenie na uwagę innych osób; bez pracy nie ma kołaczy, gdzie kołacz oznacza zysk, owoce wysiłku; ale z Ciebie Chopin! - jako określenie świetnego pianisty czy muzyka).
Totem pro parte (całość za część) - zastosowanie ogólniejszego określenia, np. zbioru nadrzędnego mając na myśli konkretny jego element (np. ciekawe z Ciebie stworzenie określając człowieka, Hollywood mając na myśli ogólnie produkcje filmowe wielkobudżetowe, Wojsko zaprezentowało się na paradzie i określenie żołnierzy jako ogólnie wojsko).
”Wino na dni powszednie nie było osobliwsze, ale węgrzyn wytrawny i dający się pić. Gdyby też lepszego dawano, nie starczyłyby piwnice na tyle gęb i gardeł” (Józef Ignacy Kraszewski, Papier po glince) - określenie osób, które należy napoić.
„Czucie i wiara silniej mówią do mnie / niż mędrca szkiełko i oko” (Adam Mickiewicz, Romantyczność) - zestawienie dwóch synekdoch - czucie i wiara oznacza wartości romantyczne, wiarę w życie nadnaturalne i poznawanie świata za pomocą intuicji, natomiast szkiełko i oko reprezentują wartości oświeceniowe, oparte na poznawaniu rzeczywistości empirycznie.
Synekdocha kraju w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego - ukazanie chaty bronowickiej jako miniaturę narodu polskiego, przedstawienie relacji mieszczańsko-chłopskich w ramach zabawy weselnej Lucjana Rydla.
„Kręte nad Wisłą drogi” (Czesław Miłosz, Gdy myślę o kraju moim) - Wisła jako synekdocha ojczyzny, Polski.