Zasady interpunkcji mogą stanowić niemały problem. Choć sporo osób radzi sobie z poprawną pisownią, warto co jakiś czas przypomnieć o regułach stawiania przecinków. Są one wyjątkowo przydatne nie tylko wówczas, gdy chcemy przygotować wypracowanie szkolne lub napisać podanie, ale również wtedy, gdy mamy ochotę zabrać głos na portalu społecznościowym lub forum internetowym.
Choć zasady stawiania przecinków wydają się zbędną i utrudniającą życie koniecznością, musimy pamiętać o tym, że pełnią one w zdaniach bardzo ważną rolę. Służą one przede wszystkim do podkreślenia logicznej konstrukcji zdań. Bez przecinków bardzo łatwo jest o nieporozumienia:
Zjedzcie sobie, dzieci.
Zjedzcie sobie dzieci.
Wypowiadając zdania możemy odpowiednio zaakcentować nasze intencje – w języku pisanym nie zawsze jest to możliwe i musimy zdać się na moc przecinka po to, by w sposób zrozumiały dla odbiorcy wyrazić swoje myśli. We wszystkich wypowiedziach oficjalnych, w których nie może być mowy o braku precyzji, przecinki często mogą przesądzać o odbiorze danego zdania, np. w przypadku rozporządzeń lub decyzji urzędowych.
Najłatwiejsza reguła dotycząca poprawności interpunkcyjnej brzmi: przy pomocy przecinka rozdzielamy zdania podrzędne od zdania nadrzędnego. Zgodnie z tą regułą przecinki w zdaniu powinny znajdować się przed partykułami, które umożliwiają wprowadzenie zdania podrzędnego, przed zaimkami, a także przed spójnikami. Tej reguły możemy nauczyć się na pamięć i posługiwać się interpunkcją intuicyjnie zawsze wtedy, gdy w zdaniu dostrzegamy następujące wyrazy:
W przypadku wyliczeń przecinek odgrywa rolę porządkującą. Warto pamiętać o tym, że po każdym elemencie naszego wyliczenia musimy postawić przecinek. Gdy myśl, którą chcemy przekazać okazuje się bardzo długa, warto również posłużyć się średnikiem.
Kup masło, ser, ziemniaki, jajka i mleko; możesz też rozejrzeć się za bananami, miodem i cukrem.
Przecinki stosowane w momencie konstruowania wyliczeń pozwalają stworzyć przejrzysty i czytelny komunikat, zrozumiały dla każdego odbiorcy.
Budując zdanie, w którym chcemy powtórzyć konkretny wyraz (np. w celu podkreślenia emocji lub intencji), powinniśmy korzystać z możliwości, jaką oferują nam przecinki:
Rozmawiałem z nią, ale bardzo, bardzo się zawiodłem.
Stosowanie przecinków przy wtrąceniach pełni podobną rolę do tej, która pojawia się w przypadku wyliczeń. Dzięki regułom interpunkcyjnym możemy rozwinąć nasz komunikat o dodatkową treść i przekazać ją zgodnie z zasadami gramatyki.
Każda, nawet najnudniejsza, praca ma znaczenie.
Podobne wtrącenia możemy rozdzielać również myślnikami, które w podobnych przypadkach zastępują nam przecinek. Dzięki temu nasza wypowiedź może stać się jeszcze bardziej czytelna i zrozumiała.
Stawianie przecinka przed zaimkiem „który” wydaje się dość łatwą regułą. Jednak pamiętać należy, że – podobnie jak w przypadku połączeń wyrazowych – nie stawiamy przecinka bezpośrednio przed zaimkiem. Tym samym w wypowiedziach, w których znajdują się sformułowania typu:
Spójnikami wynikowymi określamy taki rodzaj spójników, które łączą części zdania wzajemnie na siebie oddziałujące. Spójniki wynikowe to np.: dlatego, zatem, wobec tego.
Spójnikami przeciwstawnymi nazywamy spójniki łączące części zdania, których treść jest przeciwstawna. Są to spójniki takie jak: a, ale, jednak, lecz, tymczasem.
Istnieje kilka reguł, które pomogą zrozumieć, kiedy nie należy stawiać przecinków. Reguły te związane są najczęściej z budową zdania oraz rolą, jaką odgrywają w nich poszczególne części mowy.
Patryk poszedł spać.
Patryk i Adam spóźnili się na biologię.
Zosia ugotowała zupę.
Młody i dynamiczny zespół wykonał projekt.
Tanie a bardzo smaczne danie trafiło na stół.
Poczytam książkę lub pogram w grę
Mogła chociaż zadzwonić albo napisać wiadomość.
Ciemno jak w nocy.
Ona jest bardziej komunikatywna niż jej siostra.
Spacerował między parkiem a szkołą.
Jeżeli zjem ten deser, będę tego żałował.
Chociaż nie mam czasu, odprowadzę cię.
Zasad dotyczących poprawności interpunkcyjnej jest sporo, ale powinniśmy pamiętać o tym, że przecinki stanowią ważny element komunikacji. Nawet wówczas, gdy nie musimy formułować oficjalnych pism czy tworzyć dłuższych wypowiedzi pisemnych, nie możemy lekceważyć przecinków. Platformy komunikacyjne pozwalają nam na szybką wymianę myśli, ale najważniejsze jest to, by nasza wypowiedź była dla odbiorcy zrozumiała. Jeżeli trudno nam zgodzić się z tą opinią, wyobraźmy sobie odsłuch audiobooka, w którym czytający go lektor ignoruje znaki przestankowe, czyniąc z powieści niezrozumiałą kompilację słów. Bez przecinków bardzo łatwo o nieporozumienia i nieścisłości. Nie warto próbować oszczędzać swojego czasu poprzez rezygnację z przecinków, ponieważ o wiele więcej możemy stracić w momencie dookreślania naszej myśli raz jeszcze.