Wiek XVIII to dla Europy okres niezwykłego fermentu intelektualnego. Kontynent nawiedziły prądy myślowe, często skrajnie podchodzące do idei zakorzenionych jeszcze w średniowieczu. Jednym z takich zjawisk był francuski libertynizm - głoszący wyzwolenie od norm moralnych i obsceniczne zachowania seksualne. Choć szeroko potępiany przez Kościół, znajdował on bardzo wielu zwolenników po stronie oświeceniowych wolnomyślicieli. Nie ograniczył się również jedynie do Francji, ostatecznie osiągając swoimi wpływami całą Europę, w tym również Polskę.
Libertynizm swoją nazwę bierze od łacińskiego libertinus - wyzwolony, wyzwoleniec. Początkowo słowem tym określano holenderskich anabaptystów, skrajnie podchodzących do idei wierności chrześcijaństwa z pierwotnym przekazem Biblii. Szczególnie szokowali oni swoim podejściem do nagości oraz spraw seksualnych, niejako inspirowanymi życiem ludzi w Raju. Już jednak wtedy określenie libertyn oznaczało człowieka wyuzdanego, moralnie nieznającego zasad.
Ruch libertyński swoje początki ma w XVII wieku, jednak to dopiero w wieku XVIII popularyzuje się jego nazwa. Ten prąd intelektualny charakteryzował się odrzuceniem wszelkich autorytetów moralnych, religijnych i utartych norm obyczajowych. Filozofia libertynizmu nawiązuje więc do hedonistycznego epikureizmu i renesansowego używania życia. W warstwie intelektualnej był on przy tym nastawiony sceptycznie, kontestował więc wszystko. Szczególnie kładł nacisk na swobodę myśli i kreowanie poglądów bez wpływu autorytetów religijnych. W libertynizmie można się wiec doszukiwać początków oświeceniowego racjonalizmu oraz humanizmu.
Niestety, ruch ten rozwijał się w kierunku o wiele mroczniejszym, niż kontestacja religii. Ostatecznie bowiem jego stałymi elementami stały się immoralizm, praktykowanie niemoralności i bezbożności. Libertyni słynęli więc z bluźnierczej postawy wobec religii, łamania zasad moralnych oraz wyuzdanych praktyk seksualnych.
Najbardziej znany przedstawiciel tego prądu myślowego, szokujący do dzisiaj swoim życiorysem i twórczością. To właśnie od jego nazwiska pochodzi wyrażenie "masochizm" oznaczające praktyki seksualne, w których dochodzi do zadawania fizycznego oraz psychicznego bólu. Markiz de Sade "wsławił" się przede wszystkim dziełem pt. "120 dni Sodomy, czyli szkoła libertynizmu". Jednak to nie tylko twórczość francuza budzi do dzisiaj spore kontrowersje. Już za życia szokował on bowiem, zwracając swoimi ekscesami uwagę władz. Warto wspomnieć, że to właśnie za nie prawie pół życia spędził an wygnaniu lub w więzieniu, m.in. w słynnej Bastylii.
Jako libertyn skrajnie pojmował wolność jednostki, nie uznając nad nią żadnych autorytetów moralnych czy religijnych. Dzieła Markiza de Sade stanowiły jego próbę wejrzenia w głąb ludzkiego umysłu, poszukiwanie pierwotnych instynktów, stłumionych jedynie przez naleciałości kulturowe.
Wychowawca Ludwika XIV w latach 1652-60. Pisarz, filozof moralista i prawnik, który negował istnienie jednej natury ludzkiej oraz możliwość poznania uniwersalnej prawdy. Uważał, że nieskończona różnorodność obyczajów i poglądów powoduje konieczność "zawieszenia" wszelkich osądów. Religię rozumiał jako opozycyjną wobec wiedzy, postulował tym samym chrześcijaństwo bez teologii. Za ideał etyczny uważał ataraksję - stan spokoju duszy, wynikający z poznania rozumowego. Można go uznać za "wczesnego" libertyna, rozumianego raczej jako wolnomyśliciela.
Polski poeta epoki oświecenia pisywał teksty dla "Zabawy Przyjemnych i Pożytecznych". Wiele podróżował w swoim krótkim życiu, popełnił pierwszy polski opis USA. Zasłynął jednak jako zajadły satyryk, kąśliwie atakujący nie tylko negatywne strony swoich czasów, ale również wpływowe osoby ówczesnej śmietanki towarzyskiej. Jego postawę określić można jako epikurejsko-libertyńską. Jako jeden z pierwszych twórców polskiego oświecenia otwarcie mówił o swoim ateizmie, krytykował kler i był zwolennikiem Woltera (również słynącego z krytyki instytucji religijnych). Warto przy tym wspomnieć o negatywnym stosunku Tomasza Kajetana Węgierskiego do sarmackiego obskurantyzmu.