Dopełnienie jest częścią zdania, która pozwala na uzupełnienie jego znaczenia o istotne dla sensu wypowiedzi treści. Jest częścią zdania, która uzupełnia orzeczenie.
Dopełnienie pełni w zdaniu rolę uzupełnienia treści niesionej przez czasowniki, przymiotniki oraz przysłówki. Funkcję dopełnienia w zdaniu pełnią przede wszystkim rzeczowniki. W zdaniu powinno znajdować się ono jak najbliżej czasownika, ponieważ te części mowy tworzą bardzo silny związek składniowy zwany związkiem rządu (rekcją). Oznacza to, że czasownik narzuca określającemu go dopełnieniu konkretną formę gramatyczną. Związek czasownika z dopełnieniem w języku polskim ważny jest przede wszystkim ze względu na logikę komunikatu. W przypadku zaburzenia związku rządu - chociażby za sprawą oddzielenia czasownika i dopełnienia np. okolicznikiem – sens wypowiedzi może być niejasny i trudny do zrozumienia przez odbiorcę.
Odpowiada na niemal wszystkie pytania przypadków – z wyjątkiem wołacza i mianownika, a więc:
Możemy wyróżnić dwa rodzaje dopełnień – bliższe i dalsze. Różnica pomiędzy nimi dotyczy przede wszystkim form przypadków, do których dopełnienia się upodabniają.
Dopełnienia określające przymiotniki są to takie dopełnienia, które mogą przybierać formy wszystkich przypadków oraz bezokolicznika. Czasownikom w zdaniu często towarzyszą przymiotniki odrzeczownikowe (np. zgodny z rozporządzeniem), przymiotniki w stopniu wyższym i najwyższym (np. szybszy ode mnie) oraz leksemy. Leksemy są to wyrazy, które występować mogą samodzielnie a ich sens pozostaje zrozumiały nawet poza zdaniem. Dopełnieniem określającymi przymiotnik w przypadku leksemów jest np. fraza "zdolny do wszystkiego".
Czasowniki modalne to takie, które wymagają dopełnienia w bezokoliczniku lub rzeczownika odczasownikowego. Czasownikami tego typu są np. musieć (pracować), przestać (czytać), wolno (biegać), kończyć (czytać), etc.
Podobnie jak czasowniki i przymiotniki - również imiesłowy mogą tworzyć wraz z dopełnieniami związki rządu. Imiesłowy są to bowiem formy gramatyczne czasowników, które w zdaniu nieco bardziej upodabniają się do przymiotników, np. rysujący. rysowany. Dopełnienia, które określają imiesłowy stanowią w zdaniu dodatkowe informacje, niezbędne uzupełnienie, które pozwala na wyłonienie pełnego znaczenia komunikatu mieszczącego się w zdaniu. Przykładami dopełnień imiesłowowych są:
skazany na samotność
uczulony na mleko
przekonany o wygranej
Dopełnienie pełni w zdaniu funkcję podobną do okolicznika - wyposaża treści niesione przez wypowiedź o odpowiednie informacje, podobnie jak okolicznik, który pozwala nam określić przyczyny, czas oraz sposób wykonywania opisywanej czynności. By odpowiednio określić, z którą częścią zdania mamy do czynienia podczas analizy składniowej, musimy pamiętać o pytaniach, które przynależą do okoliczników oraz dopełnień. Należy więc mieć na uwadze, że dopełnienie odpowiada na pytania niemal wszystkich przypadków, z kolei pytania stawiane przy okazji poszukiwań okolicznika brzmią: "jak?", "gdzie?", "w jaki sposób" oraz "z jakiego powodu?. Pozwoli to nam na określenie różnic pomiędzy elementem informacji niesionym przez dopełnienie a tymi, które wprowadza do wypowiedzi okolicznik.