„Powracająca fala” to jedna z najbardziej rozwiniętych noweli Bolesława Prusa, napisana w 1880 roku. Utwór porusza problem wyzysku robotników w realiach rozwijającego się przemysłu włókienniczego w Królestwie Polskim przy udziale zagranicznego kapitału, głównie niemieckiego. Akcja noweli, choć nieosadzona w konkretnym miejscu, najpewniej rozgrywa się w okolicach Łodzi – ośrodka intensywnej industrializacji. Główny wątek fabularny skupia się na losach niemieckiego fabrykanta Gotlieba Adlera i jego syna Ferdynanda, których chciwość i pogarda wobec ludzi prowadzą do katastrofy – śmierci robotnika Kazimierza Gosławskiego oraz upadku samej rodziny Adlerów. Prus ukazuje mechanizmy kapitalistycznej eksploatacji, brak empatii właścicieli wobec pracowników oraz społeczne skutki nierówności, nadając tytułowej „powracającej fali” wymiar moralny – zło wyrządzone innym wraca do sprawcy. Opowiadanie ma zwartą, przemyślaną kompozycję, obfituje w zwroty akcji i przedstawia szereg zróżnicowanych postaci, będąc zarazem krytyką społecznych nierówności i ostrzeżeniem przed zgubnymi skutkami egoizmu i bezduszności.