„Weiser Dawidek” Pawła Huellego to powieść, która łączy w sobie elementy wspomnienia, śledztwa i mitu. Opowiada o tajemniczym chłopcu, którego zniknięcie staje się dla narratora obsesją i źródłem nieustannych powrotów do przeszłości. Historia Dawidka, widziana oczami dzieci, nie daje się zamknąć w ramach racjonalnych wyjaśnień – jest pełna niedopowiedzeń, cudowności i zdarzeń, które przekraczają granice zwyczajnej logiki.
Narracja w powieści Huellego opiera się na pamięci – narrator, dorosły już mężczyzna, próbuje po latach zrekonstruować wydarzenia z dzieciństwa. Jednak jego wspomnienia nie mają charakteru zwykłego zapisu faktów. Przeciwnie – przybierają formę opowieści, w której realne wydarzenia splatają się z cudownymi, a niepewne szczegóły ulegają przekształceniu w legendę. To właśnie mechanizm mityzacji – zwykłe doświadczenia zostają ujęte w ramy mitu, a postać Dawida Weisera urasta do rangi bohatera niezwykłego, niemal nadprzyrodzonego.
Najważniejszym elementem mityzacji jest sam Dawid Weiser. Początkowo jawi się on jako zwykły chłopiec, nieco odmienny od rówieśników – tajemniczy, zdystansowany, małomówny. Z czasem jednak nabiera cech niemal mesjańskich. Potrafi ujarzmić dzikie zwierzę w zoo, wykazuje się niezwykłą wiedzą o historii i filozofii, organizuje widowiskowe eksplozje, które dla chłopców są niczym rytuały. Momentem granicznym jest scena w cegielni, kiedy dzieci obserwują, jak Weiser unosi się nad ziemią podczas tańca przy muzyce fletni Pana. Ten epizod wykracza poza granice realizmu – Weiser staje się w oczach świadków kimś, kto nie podlega zwykłym prawom natury. Zwykły kolega z podwórka zostaje wpisany w porządek mitu – tajemniczego przewodnika, proroka, a nawet cudotwórcy.
Drugim elementem mityzacji jest sposób, w jaki narrator opisuje miejsca związane z dzieciństwem. Brętowski cmentarz, dolinka za strzelnicą, cegielnia, nasyp kolejowy czy tunel nad Strzyżą – wszystkie te przestrzenie, choć istnieją w realnym Gdańsku, zostają nasycone niezwykłością. Chłopcy widzą w nich nie tylko miejsca zabaw, ale także sceny tajemniczych wydarzeń, inicjacji i spotkań z innością. Cmentarz staje się areną „bitew” i kontaktu z postacią Żółtoskrzydłego, dolina – miejscem magicznych eksplozji Weisera, a tunel – symboliczną bramą do innego świata, w którym bohater w końcu znika bez śladu. Zwyczajna topografia miasta zostaje przekształcona w przestrzeń mityczną, gdzie każdy element ma znaczenie symboliczne i sakralne.
Mityzacja rzeczywistości w powieści wynika także z dziecięcej percepcji świata. Narrator, wspominając wydarzenia sprzed lat, zdaje sobie sprawę, że jego obraz przeszłości jest niepewny i zniekształcony. Dzieci interpretowały zdarzenia w sposób pełen fantazji, nadawały im sensy religijne czy mistyczne. Martwe ryby w zatoce stają się znakiem boskiej kary, kometa – zapowiedzią nieszczęścia, świetliki – duszami zmarłych. Codzienność lat 50. – trudna, naznaczona brakiem i kontrolą dorosłych – zostaje oswojona przez wyobraźnię i przekształcona w mit. To dziecięce spojrzenie nadaje powieści charakter oniryczny i symboliczny.
Najsilniejszym dowodem mityzacji jest zakończenie powieści. Weiser znika bez śladu – ani narrator, ani jego przyjaciele, ani dorośli nie potrafią wyjaśnić, co się z nim stało. Oficjalne dochodzenie mówi o śmierci w eksplozji, jednak narrator wie, że widział Weisera jeszcze później. Pojawiają się sprzeczne świadectwa, niejasności, a cała historia nie znajduje rozwiązania. Brak jednoznacznej odpowiedzi sprawia, że Weiser funkcjonuje w pamięci jako mit – ktoś, kto przekroczył granicę zwykłej egzystencji i odszedł w sferę tajemnicy. Jego los staje się nierozstrzygalny, a przez to jeszcze bardziej niezwykły.
Istotnym elementem mityzacji rzeczywistości w powieści jest także kontrast między szarością PRL-owskiej codzienności a niezwykłością wydarzeń związanych z Weiserem. W tle pojawiają się przesłuchania w szkole, surowy nauczyciel M-ski, nieprzyjemny zapach „zupy rybnej” w zatoce, kłótnie sąsiadów. Na tym tle tajemnice Weisera jawią się jako coś, co wykracza poza zwyczajność i pozwala dzieciom oderwać się od siermiężnej rzeczywistości. To właśnie w zderzeniu codziennego z niezwykłym rodzi się mit – Weiser staje się figurą transcendencji, kimś, kto otwiera innym drogę do innego świata.
Aktualizacja: 2025-08-16 10:54:50.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.