Sylaby - czym są i jak dzielić wyrazy?

Ostatnia aktualizacja: 2020-12-14 07:35:43

Sylaba (zgłoska) to odcinek wypowiedzi, który zawiera samogłoskę. Sylabę tworzą samogłoska i spółgłoska lub samogłoska z kilkoma spółgłoskami. W trakcie wymawiania poszczególnych słów posługujemy się najczęściej sylabami, nie literami. Sylabizowanie jest wstępem do nauki mówienia i czytania. Nie można utworzyć sylaby bez samogłoski, natomiast pojedyncza samogłoska może tworzyć odrębną sylabę.

Spis treści

Rodzaje sylab

Sylaby podzielić można na dwa rodzaje:

  • Sylaby zamknięte – takie, które zakończone są spółgłoską. Sylaby zamknięte odnaleźć można w tych wyrazach, które zakończone są na spółgłoski (np. bizon, kubek, pies).
  • Sylaby otwarte – takie, które zakończone są samogłoską. Sylaby otwarte można zidentyfikować więc we wszystkich tych słowach, które zakończone są na „a”, „i” lub „e”, a więc, np. Skierniewice, herbata, miałki.

Podział wyrazów na sylaby

Poprawne dzielenie wyrazów na sylaby opiera się na zasadach związanych z liczbą samogłosek w danym słowie. W każdym języku istnieją nieco inne zasady sylabizowania – w języku polskim obowiązuje przede wszystkim kryterium fonetyczne i kryterium morfologiczne, czyli te, które odnoszą się do brzmienia danego wyrazu i jego budowy.

  1. Gdy wyraz posiada dwie jednakowe spółgłoski, w trakcie sylabizowania należy je rozdzielić, np. pan-na, An-na.
  2. W trakcie sylabizowania wyrazu należy brak pod uwagę wszystkie sufiksy i prefiksy, które w danym słowie występują, a więc: przed-po-kój, nie-po-ro-zu-mie-nie.
  3. Gdy wyraz składa się z grupy kilku spółgłosek można podzielić wyraz w dowolny sposób, np. grusz-ka, gru-sz-ka
  4. Nie należy rozdzielać liter, które stanowią jedną głoskę, a więc: grusz-ka, a nie – grus-zka.
  5. W trakcie sylabizowania należy pamiętać o tym, by nie rozdzielać połączeń „au” i „eu” – w trakcie ich wypowiadania brzmią one jak „ał” i „eł” – Eu-ro-pa.
  6. Nie należy rozdzielać wyrazów jednosylabowych, a więc: kos, a nie ko-s. Dzieje się tak dlatego, ponieważ samogłoska (w przypadku wyrazu kos – samogłoska „o”) jest zawsze ośrodkiem sylaby.

Sylaby dzielimy w wyrazie przy pomocy myślników.

Dzielenie grup spółgłoskowych

Niektóre wyrazy bardzo trudno podzielić ze względu na układ spółgłosek w danym słowie, np. ostry. Słowo to rozpoczyna się i kończy od samogłoski, jednak w jego środku występuje układ spółgłosek, który może budzić wątpliwości dotyczące zasad podziału. Podobne słowa dzielimy w taki sposób, by choć jedna spółgłoska dołączyła do samogłoski, a więc: o-stry, ost-ry. Podział: ostr-y jest podziałem niepoprawnym.

Przenoszenie wyrazów do następnego wersu

Niekiedy, chcąc przenieść wypowiedź do kolejnego wersu, decydujemy się na podzielenie danego słowa na sylaby. Zabieg ten związany jest z kilkoma ważnymi zasadami, o których należy pamiętać:

  • Nie staramy się podzielić wyrazów jednosylabowych – przenosimy je w całości do nowej linijki,
  • Możemy oddzielić od wyrazu wszystkie przedrostki i przenieść dalszą część słowa, np. naj-lepszy, przed-ostatni, bez-imienny
  • Bardzo łatwo do kolejnego wersu przenosi się wyrazy, które są tzw. złożeniami, a więc jasnozielony, szaroniebieski czy karygodny. Wówczas podział przebiega zgodnie z miejscem zrostu, a więc jasno-zielony, szaro-niebieski, kary-godny.

W jaki sposób zidentyfikować sylabę w wyrazie

Bardzo często do naszych zadań należy policzenie sylab i rozpisanie ich zgodnie z zasadami językowymi. Najłatwiejsze metody na zidentyfikowanie sylaby to słuchanie i czytanie.

W trakcie realizowania metody polegającej na słuchaniu do naszych zadań należy wychwycenie w danym słowie samogłoski – jest ona głównym ośrodkiem sylaby, więc każda z sylab musi zawierać jedną samogłoskę. Gdy zidentyfikujemy wszystkie samogłoski w wyrazie będziemy w stanie wydzielić liczbę sylab.

W trakcie realizowania metody związanej z czytaniem musimy bardzo wolno przeczytać dany wyraz. Samogłoski i spółgłoski różnią się między sobą brzmieniem – wypowiadanie samogłoski zajmuje więcej czasu, a więc bardzo łatwo jest ją zlokalizować.

Umiejętność sylabizowania jest szczególnie przydatna w momencie uczenia się nowych słów, które charakteryzują się skomplikowaną formą. Dzięki sylabizowaniu można zapisać tego rodzaju wyraz bez błędu.

Czytaj dalej: Alegoria - definicja, przykłady

Podobne artykuły