Kolokwializm - definicja, funkcje, przykłady

Język używany w literaturze, czy poezji znacząco różni się od codziennie słyszanego na ulicy. Chociaż jest to w praktyce ten sam język polski, różnice słyszalne są od razu. Rzecz jasna nie chodzi tutaj o regionalizmy oraz gwarę. W domu, czy też między przyjaciółmi używa się sformułowań odchodzących od standardu narzucanego przy oficjalnych wypowiedziach. Wyrażenia takie zwane są kolokwializmami. Dosyć istotne jest jednak rozumienie, czym konkretnie się charakteryzują, wyrażenie to bowiem zyskuje na coraz większej popularności. Ludzie coraz częściej przepraszają za kolokwializm, błędnie rozumiejąc znaczenie tego słowa.

  • Kolokwializm - definicja i funkcje
  • Przykłady kolokwializmów
  • Kolokwializm - definicja i funkcje

    Słowo "kolokwializm" wywodzi się od łacińskiego colloquium - rozmowa. Może to naprowadzić na znaczenie tego pojęcia. Jest to bowiem wyrażenie lub składnia, którego użycie związane jest z językiem potocznym, używanym w życiu codziennym. Uważany jest za wyrażenie niedbałe, nieformalne. Użyty w wyrażeniu formalnym, gdzie wymagane jest stosowanie się do wysokiego standardu językowego, uważany jest za błąd stylistyczny. 

    Kolokwializm nie powinien być więc używany nigdzie, poza wypowiedziami nieformalnymi, np. w gronie bliskich znajomych. Niemniej zdarzają się przypadki celowego użycia kolokwializmów w literaturze. Służą one zazwyczaj stylizacji tekstu, nadania mu pewnych cech środowiskowych. Zauważyć to można w powieściach naturalistycznych, gdzie autorowi zależało na oddaniu potocznego brzmienia języka. Obecnie częstym występowaniem kolokwializmów charakteryzują się teksty hip-hopowe, czy punkowe. Użycie kolokwializmu musi być jednak zawsze jasne i oczywiste dla odbiorcy. Inaczej może uchodzić za brak warsztatu, czyli błąd stylistyczny.

    Przykłady kolokwializmów

    W języku potocznym narodziło się wiele kolokwializmów. Są one często tak powszechne, że trudno odróżnić je od wyrażeń formalnych. Dlatego też coraz częściej spotyka się ludzi przepraszających za ich wplatanie do wypowiedzi. Wiele osób ma bowiem trudności z określeniem co kolokwializmem rzeczywiście jest. Nagminnym jest mylenie kolokwializmów z innymi środkami stylistycznymi, często niemającymi oparcia w mowie potocznej. To zaś jest podstawowym wyznacznikiem kolokwializmu Oto kilka ich przykładów:

    • Biadolić - rozpaczać nad czymś, narzekać na coś
    • Brać coś na klatę - zmierzyć się z czymś
    • Czaić coś - rozumieć coś
    • Dogadać się - wyrażenie oznaczające porozumienie między osobami
    • Dorwać się do koryta - czerpać korzyści z jakiejś sytuacji, układu
    • Mieć doła - odczuwać chwilowy spadek nastroju
    • Mieć łeb na karku - być osobą rozsądną, inteligentną
    • Narobić się - ciężko się napracować
    • Nachapać się - zarobić na czymś, dorobić się
    • Jarać się czymś - odczuwać ekscytację danym zjawiskiem
    • Kumpel - kolega
    • Kumać - rozumieć coś
    • Szaleć z radości - być czymś bardzo zadowolony
    • Skoczyć po coś - iść w celu przyniesienia czegoś
    • Padać na twarz - być zmęczonym
    • Paplać - dużo mówić
    • Pierdoła - drobnostka, szczegół. Ewentualnie osoba niezbyt rozgarnięta
    • Pojechać po bandzie - zdrowo z czymś przesadzić
    • Pójść do pudła - zostać skazanym na pobyt w więzieniu
    • Robić sobie jaja - być niepoważnym, żartować
    • Rżnąć głupa - udawać głupiego, udawać niewiedzę
    • Zalać robaka - być w stanie alkoholowego upojenia
    • Walnąć coś - pomylić się
    • Walić prosto z mostu - być bezpośrednim w swoich wypowiedziach
    • Wypalić się - stracić do czegoś inspirację

    Należy tutaj zaznaczyć różnicę między kolokwializmem a żargonem i slangiem. O ile bowiem kolokwializm obejmuje swoim zasięgiem dany język w jego odmianie potocznej, o tyle dwa pozostałe są specyficzne dla konkretnych grup. Żargon związany jest z wyspecjalizowaną dziedziną, najczęściej zawodem. Pewne sformułowania będą zrozumiałe tylko dla osób parających się danym tematem. Dobrym przykładem jest tu żargon wojskowy - specyficzna forma porozumiewania się między mundurowymi. Slang z kolei wchodzi w skład języka danej subkultury czy grupy społecznej. Jednym z bardziej znanych slangów jest tzw. "grypsera" - język stosowany przez więźniów na terenie Polski.


    Czytaj dalej: Alegoria - definicja, przykłady

    Ostatnia aktualizacja: 2021-11-05 10:06:50