Przypowieści i epigramaty – Juliusz Słowacki

1. *** (Drą się o wolność) Drą się o wolność - Boże nachylaj im grzbietu, Bo wolność jest jakoby posiadanie fletu; Jeśli go weźmie człowiek muzyki...
2. *** (Boga w Trójcy pojmuję) Boga w Trójcy pojmuję - w moich piersiach gości, Mnie tworzył - ilem święty kształty jemu tworzę... Ale nikt dotąd...
3. *** (Prąd sprawy idzie przez Boga zaczęty) Prąd sprawy idzie przez Boga zaczęty, Serca dziś jako kamienie rozwala, Wczoraj słyszałem wąsacza Moskala, Który w Paryżu bunt ogłosił...
4. *** (Ja ci mówię, że czynisz dziś rzecz bardzo smutną) Ja ci mówię, że czynisz dziś rzecz bardzo smutną, Ranę, dla której tobie jutro nogę utną, - A ty mi...
5. *** (Gdym był jak anioł, co w niebo kołace) Gdym był jak anioł, co w niebo kołace, A chciał świadectwa czystym moim czynom, Rzekł mi mój Ojciec: Takim jak...
6. *** (Dawniej mówiłeś, Janie: Majątku nie zjadłszy) Dawniej mówiłeś, Janie: Majątku nie zjadłszy, Gdy Polska zubożeje, ja będę bogatszy. A teraz ci w kieszeni weksel każdy gada...
7. *** (Zdrowy rozsądek z myślą walczył kolumbową) Zdrowy rozsądek z myślą walczył kolumbową Tem, że pod globem ludzie chodzą na dół głową....
8. *** (Napełń się przenajświętszym ducha Sakramentem) Napełń się przenajświętszym ducha Sakramentem A w duchu będziesz rządził globem jak okrętem....
9. *** (Karty się dają wszystkie wytłumaczyć tuzem) Karty się dają wszystkie wytłumaczyć tuzem, Niemcy Niemcem, - Francja ptaszkiem i Francuzem; Polak się nie rozumie choć żyje od...
10. *** (Otrzymawszy wprzód na to jednomyślną zgodę) Otrzymawszy wprzód na to jednomyślną zgodę Zgodzono się sprzedawać w pewnym mieście - wodę, Jednego tylko potem człowieka złapano, Który...
11. *** (Chcesz wiedzieć, czym dziś byłby nasz kraj odzyskany) Chcesz wiedzieć, czym dziś byłby nasz kraj odzyskany W trzydziestym pierwszym roku: to patrz na Hiszpany, A ujrzysz ziarno, które...
12. *** (Możnemu, który dzisiaj dom upięknia sobie) Możnemu, który dzisiaj dom upięknia sobie, Powiedz, że gdziebądź jutro zbudzi się na globie A wnet złoto rozleje po świecie...
13. *** (Zemścił się włos) Zemścił się włos. - Na pomoc woła dzisiaj sztuki Łeb, który mając włosy używał peruki....
14. *** (Przeczułby człowiek, który z ducha rzecz rozbiera) Przeczułby człowiek, który z ducha rzecz rozbiera, Dzisiejszą głowomanią - z peruki Woltera....
15. *** (Kłaniał się Francuz) Kłaniał się Francuz, wszystkie pozdrawiał karety, Za to dziś Francja nosi na głowie tupety....
16. *** (Francja jest krajem ugód) Francja jest krajem ugód; począwszy od mody, Aż do języka, wszystko wyrosło z ugody; Zgodzić [się] bowiem na to trzeba...
17. Prośba szewca Złotówka niesie procent - zapłaćcież mi z góry, Bo ja dziś biorę - jutro muszę dać za skóry....
18. Kredyt Pana Cieszkowskiego Pieniądze niosą procent - więc choć głodno patrzy, Szewc niech czeka do roku - musi, bom bogatszy; A za to...
19. *** (Chcesz widzieć kraj bogatym?) Chcesz widzieć kraj bogatym? Wynajdź na to sposób, By mój dukat dziś obszedł ręce wszystkich osób, A każdy powie: nie...
20. *** (Ten tylko od pieniędzy procent płacić może) Ten tylko od pieniędzy procent płacić może, Kto w roli twórczej ducha posiał je jak zboże....

21. **** (Z ducha jest ruch - pieniądze za nim jak szaleńce) Z ducha jest ruch, - pieniądze za nim jak szaleńce Toczą się i obiegu tworzą piękne wieńce, Wieńce przez oczy...
22. *** (Gdybyś twego dochodu grosz wydał i stracił) Gdybyś twego dochodu grosz wydał i stracił, Dłużnikby ci twój jutro tym groszem zapłacił....
23. *** (Z rozrzutnika dziś płynie, lecz fontanna licha) Z rozrzutnika dziś płynie, lecz fontanna licha, Jutro ryba, w tej wodzie stworzona, wyzdycha....
24. *** (Ani rola, ni handel, ni prac rozdzielenie) Ani rola, ni handel, ni prac rozdzielenie Nie jest zrzodłem bogactwa kraju - lecz natchnienie....
25. *** (Za Jowisza konałem niegdyś śmiercią krwawą) Za Jowisza konałem niegdyś śmiercią krwawą, Potem za Rzym - za honor - za krzyż i za prawo. Wszystko to...
26. *** (Gdyby chciał sprawę ducha odnowić Hiszpanem) Gdyby chciał sprawę ducha odnowić Hiszpanem Pan Bóg, byłby im Soulta uczynił Sułtanem, A jużby się dziś, jak my, z...
27. *** (Któryś pono, pan wielki podobno, Mopanku) Któryś pono, pan wielki podobno, Mopanku, Miliony swe w złocie kazał nieść do banku; Sługom dał worki - drogę rozpowiedział...
28. *** (Zgodzić się z wolą Boga? łatwo w tym zawinić!) Zgodzić się z wolą Boga? łatwo w tym zawinić! Chrystus ją nam na globie rozkazuje - czynić....
29. *** (Sam tylko wąż przeklęty Jehowy wyrokiem) Sam tylko wąż przeklęty Jehowy wyrokiem Magnetyzuje ptaszka językiem i wzrokiem....
30. *** (Abdul-Kader w pustyniach za Atlasu grzbietem) Abdul-Kader w pustyniach za Atlasu grzbietem, Pełny Boga dla ludu swego był meczetem....
31. *** (Kościół twój tam, skąd Boskie płynie ci natchnienie) Kościół twój tam, skąd Boskie płynie ci natchnienie A nie tam, gdzie krzyż widzisz, belki i kamienie....
32. O krzyż Cię proszę modlitwą gwałtowną O krzyż Cię proszę modlitwą gwałtowną, O krzyż i siłę pod rozdarciem ćwieka, Całemu światu lampą tak cudowną Stać się...
33. *** (Pan Bóg kazał nam walczyć siłą każdą siłę) Pan Bóg kazał nam walczyć siłą każdą siłę, Oszukać jedną tylko pozwolił - mogiłę....
34. Nie to człek duchowny, podług Zana słów Nie to człek duchowny, podług Zana słów, Który swoją myślą tak wysoko strzela, Że się nad Madonną dziwi Rafaela, Lecz...
35. *** (Więc mowa narodowość stanowi niemiecką) Więc mowa narodowość stanowi niemiecką, Mówisz Grymie? - Niech Pan Bóg ci da nieme dziecko....
36. *** (Szli krzycząc: Polska! Polska! - wtem jednego razu) Szli krzycząc: Polska! Polska! - wtem jednego razu Chcąc krzyczeć zapomnieli na ustach wyrazu, Pewni jednak że Pan Bóg do...
37. *** (Gdyby instynkt nie szeptał: wiecznąś jest istotą!) Gdyby instynkt nie szeptał: wiecznąś jest istotą! Nie nająłbyś żołnierza za Rotszylda złoto....
38. *** (Za to Hiszpania w prochu powalona leży) Za to Hiszpania w prochu powalona leży, Że za Boga ginących - tchórz uczył pacierzy....
39. *** (Religii, która się w duchu krajów wzmaga) Religii, która się w duchu krajów wzmaga, Nie pacierz - lecz najlepszym dowodem - odwaga....
40. *** (Nieranność Achillesa, a stąd jego dzielność) Nieranność Achillesa, a stąd jego dzielność, Jest to uczuta w duchu wielkim nieśmiertelność....

41. *** (Ludzie wielcy, a z siebie ruch urodzić zdolni) Ludzie wielcy, a z siebie ruch urodzić zdolni, Pośród min pękających chodzą najpowolniej....
42. *** (Chcąc światłem się wydostać z krainy upiorów) Chcąc światłem się wydostać z krainy upiorów, Musisz wprzód Bogu złożyć ofiarę z kolorów....
43. *** (Ziarnem Polski być jeden prosty człowiek może) Ziarnem Polski być jeden prosty człowiek może, Jak w ziarnku żyta - żyje całe przyszłe zboże....
44. *** (O grzechu pierworodnym pytasz mię z uśmiechem?) O grzechu pierworodnym pytasz mię z uśmiechem? Patrz - już tęcza jest światłych pierworodnym grzechem....
45. *** (Cmentarze są za miastem, wszakże im nie szkodzą) Cmentarze są za miastem, wszakże im nie szkodzą Rogatki, cła nie płacą, a do miasta wchodzą....
46. *** (Z pogardzicieli rzemiosł - potomstwo wyrosło) Z pogardzicieli rzemiosł - potomstwo wyrosło, Czczące dziś rozum tylko taki, jak rzemiosło....
47. *** (Za głosem Bossueta wszystko dziś wykrzyka) Za głosem Bossueta wszystko dziś wykrzyka: Bóg jest zegarmistrz bez rąk i bez czeladnika. A zegar pono z duchów lenistwa...
48. *** (Narodowoście, które sama forma wiąże) Narodowoście, które sama forma wiąże, Za kieszeń trzyma bankier a za głowę książe....
49. *** (Znajdź najszlachetniejszego - a potem cierpliwy) Znajdź najszlachetniejszego - a potem cierpliwy Buduj kraj, - w którymby ten swięty był szczęśliwy....
50. *** (Ksiądz rękę we mnie włożył, uwiązał za duszę) Ksiądz rękę we mnie włożył, uwiązał za duszę I krzyczy: rusz się o kraj! - czemże ja się ruszę? A...
51. *** (W Bogu, w duchu, w idei, mówisz, cel daleki) W Bogu, w duchu, w idei, mówisz, cel daleki, Siła to grunt... Toż chłopom posyłaj bifszteki....
52. *** (Coś - coraz żywszym z grobu podnosi Polaka) Coś - coraz żywszym z grobu podnosi Polaka, Nie liczba, - bo ta z dawna jest omal jednaka....
53. *** (Gdzie jest Bóg tego księdza? gdzie do niego droga?) Gdzie jest Bóg tego księdza? gdzie do niego droga? Mówi z ambony: na wsi jestem bliżej Boga....
54. *** (Dajesz do nieba paszport opłacony złotem) Dajesz do nieba paszport opłacony złotem, A szatan, twój sekretarz, pisze go z powrotem....
55. *** (Jeśli się duchem w gwiazdy, jak kamień, wyrzucę) Jeśli się duchem w gwiazdy, jak kamień, wyrzucę, Zajaśnieję - i może głazem być nie wrócę....
56. *** (Powiem ci przypowiastkę. Oto w głębi jarów) Powiem ci przypowiastkę. Oto w głębi jarów Jeden pan mieszkający za czasu Tatarów, Wlazł z rodziną w utwierdny swój dworzec...
57. Kiedy się boisz duchów, widać, żeś jest dzielny Kiedy się boisz duchów, widać, żeś jest dzielny; Duch, który w ciele czuje strach - jest nieśmiertelny; Lecz gdyś jest...
58. *** (Możesz się bawić światem, póki cię duch Boży) Możesz się bawić światem, póki cię duch Boży, Jak strażnika nad swymi skarby nie przełoży....
59. *** (Nie wiem, co się dzieje? Ku duchowej stronie) Nie wiem, co się dzieje? Ku duchowej stronie Świat dziś, k?dyablu jadący, odwraca swe konie....
60. *** (O konstytucjach, jak o fortepianach, słyszę) O konstytucjach, jak o fortepianach, słyszę, W których się zamieniają ludzie na klawisze, Pedały instrumentu są Pluton i Ceres, A...

61. *** (Prawo Mojżesza w globie wyryte głęboko) Prawo Mojżesza w globie wyryte głęboko Dotąd trwa - ząb dasz za ząb - i oko za oko; Bóg chce...
62. Sto dam za grosz - tym, którzy jałmużnę uczynią Sto dam za grosz - tym, którzy jałmużnę uczynią, Mówi Pan; - cóż byłoby, gdyby stał ze skrzynią? A to...
63. Lud mówi, gdy zobaczysz, że gdzie skarby płoną Lud mówi, gdy zobaczysz, że gdzie skarby płoną Rzuć nitkę, - abyś znalazł po dniu miejsce ono. Dla nas to...
64. Małą jest wadą strój modny nowy Małą jest wadą strój modny nowy, Lecz gdyby ujrzał cud Mojżeszowy, Myślałby o tym modniś zalękły, Że gdyby ukląkł -...
65. *** (Drą się o wolność) Drą się o wolność - Boże nachylaj im grzbietu, Bo wolność jest jakoby posiadanie fletu; Jeśli go weźmie człowiek muzyki...