Sonety odeskie X - Adam Mickiewicz (ang.)

[A.M.]

X
„Błogosławieństwo”
z Petrarki

Błogosławiony rok ów, miesiąc i niedziela,
I dzień ów, i dnia cząstka, i owa godzina,
I chwila, i to miejsce, gdzie moja dziewczyna
Uczucia mi natchnęła, choć ich nie podziela.

Błogosławione oczki blasku i wesela,
Skąd amorek wygląda i łuczek napina,
Błogosławiony łuczek, strzałki i chłopczyna,
Co do mnie wówczas strzelił, ach! i dotąd strzela.

Błogosławię ci, pierwsza piosnko nieuczona,
Którą odbiły lasy domowe i rzeki,
Którą potem ojczysta powtarzała strona.

Błogosławię ci, pióro, którym w czas daleki
Wsławiłem Ją, i moja pierś błogosławiona,
W której Laura mieszkała i mieszka na wieki.



X
"Worship"
adapted from Petrarca

Worship'd be the year, the month and the holy Sunday,
And the very day, and the moment, and the hour,
And the second, and the place, where my soul devoured
My girl, breathing passion in me - one-side striking ray.

Worship'd be the shiny eyes, full of glittering gay,
Where the Cupid stares at me, with his bow of power,
Worship'd be the bow and the boy hidden in flowers,
Who shot me once and - oh! - keeps shooting at my heart straight.

Worship'd be mine imperfect poem, the virgin one,
Echoed by whispering woods and streams of my boyhood,
Chanted by the home land, whose voices to speak began.

Worship'd be mine mighty pen, by means of which I could
Make it worship'd, and worship'd be my chest where my ma'am
Laura has been living and will live - rooted - for good.

[A.M.]

Tak jak wcześniej, komentarze sprzed 2,5 roku z erratą (*):

- forma sonetu włoskiego, trzynastozgłoskowiec, średniówka 7+6, rymy abba abba cdc dcd - w tłumaczeniu wszystko zachowane, tak jak w oryginale

- co jest w oryginale "dominantą semantyczną"? Podobne cechy jak w poprzednim moim przetłumaczonym wierszu, ze znanych przyczyn. Plus - cechy dodatkowe: ekspresja, liryka wyznania (czytane ciągiem sprawia wrażenie "improwizowanych", "wyrzucanych z siebie" modłów) - starałem się zwracać uwagę i zachować podobny efekt.

- powtórzenia - mają na celu urealnienie efektu liryki wyznania: dwunastokrotne (!) powtórzenie spójnika "i" (ocalone w tłumaczeniu), czterokrotne zaimka dzierżawczego "mój" (ocalone w tłumaczeniu, nawet uwydatnione)

Teraz, wers po wersie, moje uwagi odnośnie własnego tłumaczenia:

* tytuł i dalej analogicznie - "Worship" - to nie to samo, co "błogosławienie, błogosławić", ale pasuje lepiej do określenia związku zażyłości wobec poematu, czasu, miejsca, itd, bo oznacza "uwielbienie, kult, oddawać cześć, wielbić" (dosłowne "bless" jest zbyt wieloznaczne: "błogosławić, pozdrawiać, obdarzać")

* czasem używane "mine" - in OldEng used as "my" (wg Cambridge Dictionary i Collins Dictionary)

1 - "holy Sunday" - aby zachować równą ilość sylab w wersie, niecnie dodałem znaczenie, którego nie ma w oryginale. Jednakże Mickiewicz bardzo często w swoich wierszach odwoływał się do religii chrześcijańskiej (no, nawet choćby i to nieustanne "błogosławienie" w tym sonecie), więc myślę, że Mickie puściłby mi to płazem, no a niedziela jest dniem świętym.

4 - "passion (...) one-side striking ray" - gwoli ścisłości: dosłownie znaczy to tyle, co: "pasja/ męka (...) jednostronnie uderzający promień", czyli "nieodwzajemnione uczucie" (por. oryg.)*

6,7 - rymy "power, flower" mogą niestety wywołać negatywne asocjacje z generacją "flower power" lat 60 i 70.

10 - "Echoed by whispering woods and streams" - poprzez "szemrzenie" bory i strumienie dostają personifikacyjnego "kopa". To uwydatnia fakt, że ludzie przekazywali sobie ustnie wiersze podmiotu lirycznego, metaforycznie roznosząc się dzięki wszechobecnym siłom i właściwościom natury. Do tego, piosnki, odbijając się od uczłowieczałych tworów natury, pobudziły je jeszcze do potęgi, jako że liście na drzewach i woda w strumieniach szemrze już sama w sobie ;-)

11 - "Chanted by the home land, whose voices to speak began" - inwersja może nie za bardzo uzasadniona, ale liczę, że kiedyś tak używano języka... ale brzmi nieźle i się rymuje ;-) Do tego dałem się lekko ponieść zachłanności interpretatorskiej - otóż wg tłumaczenia (będe tłumaczył opisowo tłumaczenie...) "piosnka" była "z czcią recytowana w rodzinnych stronach, której gardła/ głosy wreszcie zdołały przemówić". Tego ostatniego nie ma w oryginale. Dodałem tutaj lekką aluzję do tego, że wiersze Mickiewicza dały mieszkańcom jego rodzinnych stron (no i Polakom też) nowy język, nową wrażliwość, którymi młode pokolenie mogło przemówić, z którymi mogło się utożsamić (na usprawiedliwienie - sonety odeskie powstały na zesłaniu w Odessie w lutym 1825 roku, wydane w 1826, a ludzie mogli już podziwiać i 'powtarzać' wydane cztery lata wcześniej "Ballady i romanse", a i przecież też jeszcze wcześniejszą, młodzieńczą "Odę do młodości")

13 - "my ma'am" - etymologia wyrazu "ma'am", mogąca wywoływac sprzeczne uczucia (wg Cambridge Dictionary):

a) madam (WOMAN)
b) in some parts of the US, used as a polite way of addressing a woman
c) in Britain, used to address the Queen, or a woman of high rank in particular organizations, such as the army or the police
d) in the past, used to address a woman of high social class

Mi w tłumaczeniu najbardziej chodzi o tę ostatnią wersję, najbardziej aktualną jeśli chodzi o archaizację.

*bez czytania oryginału trochę jest niejasne, co ma ten "one-side striking ray" oznaczać.
Rymy są miejscami niedokładne (np. "Sunday-straight"), co w sonecie nie powinno mieć miejsca. W ogóle takie średniawe to tłumaczenie, ale pamiętajmy, że rozpatrujemy je jako wprawkę. Tyle chociaż dobrze, że założenia teoretyczne (choć błędne), w pełni zachowane.