Zaleta pańszczyzny

[Marcin Tarnowski]

( Z perspektywy niebieskiej )

      Współcześnie „pańszczyzna” bardzo jest nie w modzie,

      Bo w cudzą propagandę wierzysz narodzie,

      W różne manipulacje z badań źródeł,

      Które nieczarny obraz mogłyby dać cudem…!

      A ja bym chciał dojrzeć też inne jej aspekty,

      W tym te które nie są miłe twórcom sekty

      Opisujących jej negatywność z zapałem. –

      Ja zapytać nieżywych w zaświecie chciałem.

      Trudno o seansy, ale jest wyobraźnia,

      Niech mnie prowadzi, cudzy sztuczny mrok rozjaśnia:

            Józef

„– Pańszczyzna to było straszne całe życie tyranie, –

Rewolucji zielonej, technicznej zaranie

Jeszcze nie nadeszło, w dodatku mym panem

Był człowiek wymagający, z buzdyganem

Wpierw, a potem ze sławną hetmańską buławą,

Co kazał musiało być, bunt nie był zabawą.

A nas jak i was dzisiaj straszyli Moskale,

On nas bronił, ba sam na Kremla stanął wale.

Gdyby nie to, dowiedziałem się tu po śmierci, –

Bezpotomność! – pochowałbym z żalem dzieci.

Co mnie złościło minęło. Co ciebie minie?!

A jak się miewasz z twoją « pańszczyzną » Marcinie?”

      – Pańszczyznę zniesiono w dziewiętnastym wieku...

„–Wiem, lecz « Jak? » – odpowiedz na pytanie bez lęku! –

Prosty chłop poznał, że Lenin Rosji nowy car,

Wyśmiali go, lecz ta zmiana to był mowy czar,

Bo zniesienie nazw i mian nie uśmierca rzeczy.

Czyżby państwo żyło z manny? – Bym ci przeczył;

Więc, płacisz podatek w naturze lub groszu,

Który z pracy, – różnicę między nami poczuj:

Ma szła na Żółkiewskiego, co wśród kraju zbawców!

Twej idzie część na szczęść a część na nieszczęść sprawców!

Nie dość: nie masz wpływu na których pójdzie ile, –

Praca byle jaka dotknie wszystkich, to tyle!

Tak nie było tylko ze mną, zwykle wiedział chłop:

Tyra na figurę zacną czy wcielone zło?! [1]

« Rób co lubisz a nigdy nie będziesz pracować! » –

Rzekł Chińczyk, – Rób dla zacnego humor zachowasz!

Tyś nie pańszczyźniany, – toniesz w pośredniościach,

Chcąc przekładni twych jakości w ich jakościach... –

Rwiesz włos z łba, płacząc z innymi pospołu,

Nie spokojniej żółkiewskich doglądać mi wołów?” [2]

 

PRZYPISY

[1] Tak bym sądził, że dola chłopa pańszczyźnianego była ciężką, ale przejrzystszą od mojej, – on wiedział czy warto na swojego pana wypruwać sobie żyły czy lepiej prowadzić „strajk włoski”, ja zaś (wraz z innymi podatnikami) takiej wiedzy nie mam.

[2] Stanisław Żółkiewski odziedziczył po ojcu m.in. Turynkę w ziemi lwowskiej (w której się urodził), sam Wolę i Niestawice w ziemi chełmskiej a pospołu z bratem Mikołajem trzy inne wsi w ziemi chełmskiej. Żółkiew nieopodal istniejącej już dawniej wsi Winniki założono później pod koniec XVI w., a budowę miasta rozpoczęto w r. 1597. Zatem, chłopów pańszczyźnianych miał.

 

Ilustracja: „Stanisław Żółkiewski”, na podstawie anonimowego obrazu z ok. 1650 r., z poprawkami postaci przy pomocy kilku programów, m.in. „Imagine”.

Zaloguj się, aby zobaczyć zawartość.

Edytowane 26 Lutego przez Marcin Tarnowski
Poprawa literówki (wyświetl historię edycji)

[andreas]

Nie ma wielkiej różnicy między opisanymi czasami,a współczesnością.Dzisiaj mamy do czynienia z najzwyklejszym niewolnictwem pracy.