26 stycznia (wtorek) godz. 19.00

[M._Krzywak]

Dom Kultury Podgórze zaprasza

26 stycznia (wtorek) godz. 19.00 w Kamieniołomie im. Jana Pawła II, ul.
Zamoyskiego 2
odbędzie się inauguracja nowego sezonu artystycznego cyklu Podgórska
Scena Poezji
z udziałem wybitnego krakowskiego aktora
TADEUSZA P. ŁOMNICKIEGO

W programie polsko-węgierski spektakl poetycki „Złoto i krew”
złożony z wierszy najwybitniejszego poety Węgier,
ENDRE ADY'ego
w przekładach KAZIMIERY IŁŁAKOWICZÓWNY

Tekst węgierski i wprowadzenie: ZOFIA ŁUKAWIECKA-BUBAK
Recital skrzypcowy złożony z utworów węgierskiej muzyki klasycznej:
JUSTYNA BOCZEK
Scenariusz: ERYK OSTROWSKI

ENDRE ADY (1877 – 1919), najbardziej znaczący węgierski poeta, to jemu
można zawdzięczać odrodzenie poezji w literaturze tego kraju. Stworzył
nowy styl literacki, zwany Krytycznym Patriotyzmem. Liryka Ady’ego
pozostawała pod silnym wpływem francuskiego symbolizmu. W swych wierszach
starał się ujawnić społeczne problemy Węgier, starając się
zainicjować niezbędne jego zdaniem przemiany.

Pierwszy polskojęzyczny tom wierszy Endre Ady’ego w przekładzie
Kazimiery Iłłakowiczówny ukazał się w 1943 nakładem Biblioteki
Polskiej w Budapeszcie z przedmową Stanisława Vincenza.

TADEUSZ PIOTR ŁOMNICKI – aktor teatralny i filmowy, na co dzień
związany z krakowskim Teatrem Ludowym. Ma na swoim koncie role filmowe
między innymi w „Liście Schindlera” Spielberga, „Dużym
zwierzęciu” Stuhra, „Obywatelu NN” Falka i „Dzień gniewu” braci
Sołek. Grał także w serialach telewizyjnych, między innymi w
„Kryminalnych” i „Fali zbrodni”. Za rolę Hugo Balla w
„Symfonicznej wazelinie” na deskach Teatru Ludowego otrzymał
wyróżnienie za najlepszą rolę epizodyczną w sezonie 1999/2000, a za
rolę Ojca w „Kafce” w tym samym teatrze otrzymał wyróżnienie za
najlepszą rolę męską w Krakowie w sezonie 2000/2001.

Z eseju Kazimiery Iłłakowiczówny o Andre Ady’m:

„Pochodził z tego twardego, pięknego, dzikiego kraju, który jest tak
bardzo kochany przez dwa sąsiadujące narody – rumuński i węgierski
– że nigdy nie ma spokoju. Ady należał do wyjątkowych
Siedmiogrodzian, bo w swej twórczości nie dał zupełnie wyrazu temu
rozdarciu na dwoje siedmiogrodzkiego serca. Został dziennikarzem, a
właściwie artystą cyganem i to o radykalnych poglądach.
Najważniejszymi etapami jego życia były podróże do Paryża,
podejmowane przy pomocy radykalnych przyjaciół, i przeżycia natury
erotycznej, które i w życiu jego, i w poezji zajęły ogromne miejsce.
Niestety, bardzo wcześnie podcięła mu siły fizyczne i umysłowe ta sama
choroba, która zatruła nam Wyspiańskiego, oraz straszliwy nałóg
pijaństwa. Podstawowym rysem postawy poetyckiej Ady’ego jest niczym nie
skrępowane wyznawanie. „Wszystko wyznać było zadaniem mego życia”
– pisze. I nie jest to mania, lecz świadome podjęcie losu, którego
ogromny ciężar znieść tylko można wyznając wszystko bez reszty.
Prawdomówność Ady’ego jest samobiczowaniem i może dlatego niesie mu
ulgę. Geniusz Ady’ego kiełkuje w najgłębszych warstwach
węgierskości, którą los przywiódł do Europy Środkowej, duch jego
tchnie pradawnością i świeżością, język jest jednocześnie i dawny,
i nowoczesny. Nawet treść jego wierszy wykazuje najdziwniejsze
sprzeczności. Niezmierne bogactwo natury szarpało nim na wszystkie
strony. Gorszył swym bezpośrednim stosunkiem do Boga i ateuszy, i
wierzących, gorszył wszystko, co purytańskie, swymi erotykami, wzbudzał
u wielu nienawiść najostrzejszą krytyką własnego kraju, jaka
kiedykolwiek wyszła spod pióra poety. Człowiek zwyczajny dąsa się,
dziwaczy, zabiega; poeta pisze wiersz. Nie dawałam się przekonać, że
Ady zawsze pisał zupełnie, zabójczo serio: twierdziłam, że poeta tej
miary musiał posługiwać się w poczuciu humoru także i groteską.
Doszedł do mnie Ady sam; ja go nie szukałam. Męczyłam te przekłady w
ciągu lat kilku; towarzyszyły mi one przez różne fazy uchodźczej doli.
Pierwszy może wtedy raz w życiu zrozumiałam, do czego służy
właściwie poezja, położyłam rękę na niebiańskich skrótach tego, co
ważne i co przynosi ulgę lub co – wypowiedziane – przestaje uwierać,
jakby kto kamyk z buta wyrzucił i już nie boli… Krążyłam całymi
dniami wśród tych jakichś rajskich witamin hojną ręką podawanych zza
grobu. Dziwna mowa węgierska, piękna w brzmieniu, acz bynajmniej nie
metaliczna, jakby urobiona z drzewa i skóry, pod czarodziejskim
dotknięciem poety przeradza się w najistotniejszy wyraz ludzkiej męki,
tęsknoty i nienasycenia. Oddać ją – zadanie prawie nad siły.
Starałam się uprzystępnić moim tłumaczeniem – także i dla innych
– wyjście z codzienności i zwykłości drogą Ady’ego. Ale u niego
wychodzi się z codzienności i zwykłości nie zawsze pod zielone drzewa
ciszy. Nigdy nie spotkałam tak dosadnie, tak doskonale wyrażonej walki
ducha z materią czy też zwierzęcia z aniołem – w człowieku, jak to
się dzieje u Ady’ego. Tak! Różne bywały drogi Ady’ego: chodził
wszystkimi, jakie tylko mógł dojrzeć i – póki starczyło sił.
Wreszcie odszedł ostatnią swoją ścieżką, porzucając na niej rozdarte
na strzępy Pismo Święte i już prawie do człowieka niepodobny,
straszliwie zużyty łachman ciała. Pożegnajmy go odchodzącego, bo oto
jego wiersz.” Fragmenty szkicu Kazimiery Iłłakowiczówny Wrażenia i
wiersze: Andrzej Ady (1949)”.

[Pallas]

Ciekawe.

[zak stanisława]

żałuję ż etak daleko od was mieszkam,
powodzenia MIchale :)))

[M._Krzywak]

Ogólnie teraz zaczął się z Nowym Rokiem dość ciekawy rozdział naszego, że tak napisze - "twórczego" życia, zobaczymy też, co i jak uda się załatwić.
Ja mam oczywiście świadomość, że Kraków to nie cała Polska, ale zawsze zapraszam :)