Wieczór autorski Ryszarda Krynickiego

[JacekSojan]

Wieczór autorski Ryszarda Krynickiego

na festiwalu "Poznań poetów".


Po pięciu latach nieobecności Krynicki - wybitny poeta, który współtworzył w polskiej poezji tzw. Nową Falę i spędził w Poznaniu większość życia - wrócił do swego miasta. Na wieczór poezji i spotkanie z dawnymi przyjaciółmi, nowymi czytelnikami. Ten poeta zawsze poezję stawia przed swoją osobę. Jego wieczory autorskie dalekie są od atrakcyjnych prezentacji, w jakie nieraz przeradzają się dziś spotkania z poetami (zwłaszcza młodymi). Krynicki zawsze był skupiony, poważny, wstrzemięźliwy, lojalny, strzegący swojej prywatności.

Nie zmienił się po przeprowadzce do Krakowa. - Jestem człowiekiem dyskretnym. Nie lubię, jak ktoś się za bardzo otwiera, ani sam nie lubię się otwierać publicznie. Wystarczy, jak robię to w książkach - mówił podczas środowego spotkania. A jednak podczas swego wieczoru autorskiego w Sali Kominkowej zamku, rozpoczynającego festiwal "Poznań poetów", złamał tę zasadę. Widać było, że to dla niego ważne spotkanie. - Dzisiejszy wieczór jest dla mnie szczególnie uroczysty - wyznał zresztą w pewnym momencie. Dlatego dla jego poznańskich czytelników ten wieczór stał się niezwyczajny - na pewno inny niż spotkania z poetą, na których ja sam byłem dotąd. Krynicki komentował wiersze, które czytał - czego nigdy nie robi, uważając, że komentarze są zbędne przy czytaniu poezji. Te krótkie, wstrzemięźliwe wyjaśnienia intensyfikowały odbiór poezji. Tym bardziej że Krynicki wybrał na ten wieczór wiersze będące dialogiem z różnymi osobami: Tadeuszem Peiperem, Barbarą Sadowską, Leopoldem Houwaltem. Na przykład po przeczytaniu wiersza "Przekreślony początek" dedykowanego Zbigniewowi Herbertowi wspominał spotkanie z tym poetą na UAM w 1984 r. i jego wizytę w swoim mieszkaniu, i popielniczkę, która występuje w wierszu, a która stała wtedy na stole... W ten sposób wiersze przestawały istnieć osobno, niezależnie - komentarz ukazywał żywe, unerwione więzy łączące je z życiem, przeszłością, konkretnymi zdarzeniami i osobami. Było to otarcie się o alchemię powstawania wiersza, zawsze tajemniczą, o której - co Krynicki w zamku znów podkreślił - nie da się mówić.


Z tego powodu trudno opisać to spotkanie. Padały pytania i odpowiedzi na nie, ale ważniejsza była delikatna atmosfera, jaką temu wieczorowi nadał poeta. A może zadziałał też upływ czasu? Przeczytane przez Krynickiego wiersze - pisane w większości przed 1989 r. - były odbierane poprzez wiele dystansów i przemian. Dystans do rzeczywistości PRL, do tematów i problemów, których one dotyczyły. Zmieniła się zawartość naszych mózgów i dusz, mających dziś inne problemy, może już nie okłamywanych, bardziej kuszonych, atakowanych propagandą reklam i komercyjnie rozbudzanych potrzeb. W tym kontekście poezja Krynickiego zabrzmiała świeżo, czysto. Mocno - o dziwo - wybrzmiały zwłaszcza wiersze pisane najdawniej, na początku lat 70.

Czy żyje Pan w świecie słów czy uczynków? - zapytał podczas tego spotkania jeden z uczestników. - W jednym i w drugim - odpowiedział Krynicki, zastrzegając jednak: - Rola poety jest dziś skromna, polega na pisaniu czy układaniu poezji. Poeta nie może być przewodnikiem, bo błądzi jak inni. Być może tylko wyciąga z tego więcej nauki.




--