NAJSŁYNNIEJSZY WIERSZ HAIKU PRZEZ BASHO: BASHO:'S MOST FAMOUS HAIKU

[Andrew Alexandre Owie]

SOME LINGUISTIC IMPLICATIONS OF THE MOST FAMOUS HAIKU'S TRANSLATION, OR MORE ON MORAE

KILKA IMPLIKACJI JĘZYKOWYCH NAJSŁYNNIEJSZEGO TŁUMACZENIA WIERSZU HAIKU, CZYLI WIĘCEJ O MORACH

 

BASHO:'S MOST FAMOUS HAIKU is the below following monoku, or haiku in a single line of 17 syllables (morae).

 

 

Poniższe monoku, czyli haiku w jednej linii  z 17 sylab (mor) jest 
NAJBARDZIEJ ZNANYM WIERSZEM
HAIKU PRZEZ BASHO:

 

古池や蛙飛こむ水のをと

 

The most famous English translation by the British scholar Reginald Horace Blyth (レジナルド・ブライス) breaks the sequential order of 5-7-5 syllables (and morae) of the three-line Japanese original.

 

Najsłynniejszy angielski przekład brytyjskiego uczonego Reginald'a Horace'a Blyth'a (レジナルド・ブライス) przełamuje sekwencyjny porządek 5-7-5 sylab (i mor) trzywierszowego japońskiego oryginału.

 

furu ike ya 5
kawazu tobikomu 7
mizu no oto 5

 

The translation of his below contains 3-4-6 syllable lines, and a number of morae (units [of measurement] of a metrical foot quantity) co-incides with that of syllables like in Basho:'s poem where, however,  there are 5-7-5 morae co-inciding with the same number of syllables in lines correspondingly.

 

Tłumaczenie przez niego poniżej zawiera 3-4-6 sylab haiku, gdzoe liczba mor (jednostek [miary] wielkości stopy metrycznej) pokrywa się z liczbą sylab, tak samo jak to istnieje w wierszu Basho:, gdzie jednak są 5-7-5 mor odpowiednio pokrywających się z taką samą liczbą sylab w wierszach.

 

The old pond; 3
A frog jumps in - 4
The sound of the water. 6

 

Stary staw;
Żaba wskakuje -
Szum wody.

 

My own translation of Basho:’s famous  haiku corresponds to the original 5-7-5 mora lines, therefore it is so-called zappai 雑俳*), or formally, technically correct 17-syllable (17-mora) haiku, though it is hardly better than the above classical, even model translation by R.H. Blyth
[blˈaɪθ], which I love. Yet here it is!

 

Moje własne tłumaczenie słynnego wierszu haiku Basho: odpowiadające oryginalnym 5-7-5 linijkom mor, jest tzw. zappai'em 雑俳*), lub formalnie, technicznie poprawnym 17-sylabowym (17-morajskim) wierszem haiku, który  nie jest wiele lepszy niż powyższe klasyczne, nawet modelowe tłumaczenie przez R.H. Blyth', które kocham. A jednak oto jest!

 

A deserted pond 5
A frog has jumped into it 7
The splash of water 5

 

Opuszczony staw
Wskoczyła do niego żaba
Plusk wody

 

If to translate the second line as

Jeśli przetłumaczyć drugą linię jako

 

"A frog leaped into it"

Wskoczyła do niego żaba

 

there will remain 6 syllables, but there'll be the same 7 morae,  because we have a long sound, a long vowel in the word of "leaped" [liːpt]. In Japanese, a long vowel makes up two morae.

 

w angielskim pozostanie 6 sylab, ale będzie te same 7 mory, bo mamy długi dźwięk, długą samogłoskę w słowie "leaped" [liːpt]. W języku japońskim długa samogłoska tworzy dwie mory.

 

Similarly, in the two-syllable Japanese  word mo:ra (haku 拍 or mo:ra モーラ in Japanese),  meaning mora (morae)) , the o: is a long vowel and is equal to two morae. The word is written in three symbols, モーラ, corresponding here to mo-o-ra, each containing one mora. **)

 

Podobnie w dwusylabowym japońskim słowie mo:ra (haku 拍 lub mo:ra モーラ po japońsku), oznaczającym mora (mory)), "o:" jest długą samogłoską i zawiera równe dwie mor . Słowo jest zapisane w trzech symbolach, モーラ, odpowiadających tutaj mo-o-ra, z których każdy zawiera jedną morę. **)

 

---------

 

A LITTLE LYRICAL DIGRESSION TO THE POINT 

MAŁA LIRYCZNA DYGRESJA NA TEMAT

 

My "haibun" [俳文] (a piece of the humorous prose written by a poet writing haikus, or haijin [俳人] in Japanese):

 

Mój "haibun"  [俳文] (fragment humorystycznej prozy  przez poetę piszącego haiku, czili haijin'a [俳人] po japońsku):

 

"However, now that the boy shouted at the frog to jump, it refused to leap in any way!"

 

"Jednak teraz, kiedy chłopiec krzyknął na żabę, aby skończyła (jump), w żaden sposób odmówiła skoku (leap)"! 

 

(I'm kidding! (by the way,  true to the rules of the genre). I just mean by that that I prefer the first variant of my own translation with the word of "jumped". Tee-hee!).

 

(Żartuję! (swoją drogą, zgodnie z regułami gatunku). Chodzi mi tylko o to, że wolę pierwszy wariant swojego własnego tłumaczenia ze słowem "jumped".  Hi-hi!).

 

---------

 

Mora (morae in Plural) is as well a unit in phonology, and a consonant sound "n" ***) in the Japanese language may also make up one, single mora, being not a syllable at all. It is especially noticeable in poetry and lyrics when singers,  for example, sing not two syllables in the word of

 

Mora (w liczbie mnogiej "morae"  po angielski) jest również jednostką w fonologii, a spółgłoska "n" ***) w języku japońskim może również tworzyć jedną, pojedynczą morę, nie będąc w ogóle sylabą. Jest to szczególnie widoczne w poezji i tekstach piosenek, gdy na przykład śpiewacy śpiewają nie dwie sylaby w słowie

 

yon-de 1st-2nd

 

but three morae

ale trzy mory

 

yo-n-de 1st-2nd-3rd

 

Scholars argue that the 5-7-5 pattern of the haiku is of morae rather than of syllables, and therefore the equation 17 morae = 17 syllables does not work for haiku. The example of haiku proves as well that the Japanese have got  a moraic rather than syllabic  system of writing.

 

Uczeni twierdzą, że wzór 5-7-5 w haiku składa się raczej z mor niż sylab i dlatego równanie 17 morae = 17 sylab nie działa dla haiku. Przykład haiku udowadnia również, że Japończycy mają bardziej morajski niż sylabiczny system pisania.

 

***

 

I don't think that the formal exactness is of such a great importance in translating the classical poetry of Japan, since, firstly,  the English poetry is based on the different principles.

 

Nie sądzę, aby formalna ścisłość miała tak wielkie znaczenie w tłumaczeniu klasycznej poezji japońskiej, ponieważ po pierwsze, poezja angielska opiera się na innych zasadach.

 

Secondly, it is an impressionistic poem, and to convey the exact impression of the original is more important for a translator than to stick to the formal exactness.

 

Po drugie, jest to wiersz impresjonistyczny, a oddanie dokładnego wrażenia oryginału jest dla tłumacza ważniejsze niż trzymać się formalnej ścisłości.

 

When reading translations of the Japanese hokkus 発句 (lit., initial sentences)/haikus 俳句 (lit.,
playful sentences) there would be ideal for a foreign reader to feel exactly the same  a Japanese reader feels when reading it in the original. An aesthetic purpose of the translation would be achieved in that case to the full extent.

 

Czytając tłumaczenia japońskich hokku 発句 (dosł., zdania początkowe)/haikus 俳句 (dosł., zabawne zdania) byłoby idealnie, gdyby zagraniczny czytelnik czuł się dokładnie tak samo, jak japoński czytelnik czytając to w oryginale. Estetyczny cel przekładu zostałby wówczas osiągnięty w pełnym zakresie.

 

By the way,  there are also two other variants of the famous haiku by 松尾芭蕉 Matsuo Basho:

 

Nawiasem mówiąc, są jeszcze dwa inne warianty tego  słynnego haiku prez 松尾芭蕉 Matsuo Basho:

 

古池や蛙飛ンだる水の音

 

furu ike ya
kawazu tondaru
mizu no oto

 

an ancient pool
a frog jumping in
the sound of water

 

stary staw
wskakująca [do niego] żaba
szum wody

 

and

oraz

 

山吹や蛙飛込む水の音

 

yamabuki ya
kawazu tobikomu
mizu no oto

 

globeflowers
a frog has plunged in
the sound of water

 

Pełniki
żaba się zanurzyła
szum wody

 

The poetry of antiquity, the poetry of Old Rome and Hellas, may sound more accurate by its form in translations into Japanese with its alternation of long and short syllables rather than in translations into the modern European languages.

 

"Thermae Romae" with Abe Hiroshi, adventures of a Roman in modern Japan. "Thermae Romae" z Abe Hiroshi, przygody Rzymianina we współczesnej Japonii

 

Poezja antyczności, poezja Starego Rzymu i Hellady, może formalnie brzmieć dokładniej w tłumaczeniach na język japoński z jego naprzemiennością długich i krótkich sylab, niż w tłumaczeniach na współczesne języki europejskie.

 

SCHOLAR'S COMMENTARY KOMENTARZ FILOLOGICZNY

 

*) zappai 雑俳 is a variety of the Japanese syllabic verses with an emphasis on versification techniques.

zappai 雑俳 to różnorodność japońskich wersetów sylabicznych z naciskiem na techniki wersyfikacyjne.

 

**) the names of cities To:kyo: (to-o-kyo とうきょう), O:saka (O-o-sa-ka, おおさか), and Nagasaki (Na-ga-sa-ki, ながさき) all have four morae, even though they consist of two, three and four syllables respectively.

nazwy miast To:kyo: (to-o-kyo-o Tokyo), O:saka (O-o-sa-ka, Ōsaka) i Nagasaki (Na-ga-sa-ki, Nagasaki) mają cztery mory, chociaż składają się odpowiednio z dwóch, trzech i czterech sylab.

 

The number of morae in a word is not always equal to the number of graphemes when written in kana; for example, even though it has four morae, To:kyo: (とうきょう) is written with five graphemes, because one of these graphemes (ょ) represents a yo:on (ようおん [拗音]), a feature of the Japanese writing system that indicates that the preceding consonant is palatalized (e.g. きゃ) a contracted sound,  a palatalised sound (e.g. Japanese morae with small kana). 

 

Liczba mor w słowie nie zawsze jest równa liczbie grafemów, gdy pisze się je w kana; na przykład, mimo że ma cztery mory, To:kyo: (とうきょう) jest zapisywane z pięcioma grafemami, ponieważ jeden z tych grafemów (ょ) reprezentuje "yo:on" (ようおん [拗音]), cechę pisma japońskiego, która wskazuje, że poprzedzająca spółgłoska jest palatalizowana (dźwięk skrócony, dźwięk palatalizowany (japońskie mory z małą kaną, np. きゃkya).

 

***) the Japanese syllable-final (the consonant ending a syllable) "n" is also counted moraic, or, simply, is a mora too, though a so-called weak mora.

japońska spółgłoska -n kończące sylabę jest również uważana za morą, chociaż to jest tak zwana słaba mora.

 

In the hiragana spelling, three morae of one of the two Japanese name for "Japan", 日本, "Ni-ho-n" are represented by three characters (にほん), and the four morae of its second name "Ni-p-po-n" need four characters to be written out as にっぽん. And it is used to be fully taken into account in Japanese haiku.

 

W pisowni "hiragana" trzy mory jednej z dwóch japońskich nazw Japonii, 日本, "Ni-ho-n" są reprezentowane przez trzy znaki (にほん), a cztery mory drugiej nazwy Japonii "Ni-p-po-n"  są wypisane przez cztery znaki jako にっぽん. I  to jest w pełni  trzeba brać pod uwagę w japońskim haiku.

 

In the pictures,

Na obrazkach,

 

Zaloguj się, aby zobaczyć zawartość.

Matsuo Basho: [Photo of Mikao Usui (臼井甕男) as Basho:, he was very much like him] Matsuo Basho: [Zdjęcie Mikao Usui (臼井甕男) jako Basho: był bardzo do niego podobny].

 

Reginald Horace Blyth

 

Edytowane 25 Sierpnia 2022 przez Andrew Alexandre Owie (wyświetl historię edycji)

[staszeko]

Soo dense!

Zaloguj się, aby zobaczyć zawartość.

 

Anybody read this to the end

Edytowane 24 Sierpnia 2022 przez Kapistrat Niewiadomski (wyświetl historię edycji)

[Andrew Alexandre Owie]

Do not go in there! The only remedy for boredom that I c-c-c-could r-r-recom-m-mend you,  S-s-sir. 

 

Jim Carrie: "Do not go in there!" 

Nie wchodźcie tam!

 

Nie wchodźcie tam! Jedyne lekarstwo na n-n-nudę, które m-m-mógłbym p-p-panu p-p-polecić!

 

As to me, I've read it! Und ich hatte wohl meinen Spass daran!*) Gonna soon render it into Polish, if you don't m-m-mind, of c-c-course. 

 

Jeśli chodzi o mnie, to przeczytałem! Und ich hatte wohl meinen Spass daran!*) Niedługo chcę  przetłumaczić to na polski, jeśli p-p-pan n-n-nie ma nic p-p-przeciwko, oczywiście.

 

*) And I guess I've had much fun with it! I myślę, że świetnie się przy tym bawiłem!

 

 

Edytowane 23 Sierpnia 2022 przez Andrew Alexandre Owie (wyświetl historię edycji)

[Andrew Alexandre Owie]

@Jacek_K

Haiku in Japanese and haiku in the foreign languages are like a fork and a bottle, they cannot be compared. The versification system in Japanese poetry is syllabic, based on the alternation of lines of the different length,  but with an equal number of the unstressed syllables (morae), while European poetry is syllabotonic, and therefore European haikus are just a conventional stylization, as are the translations of poetry from Latin and ancient Greek, and by their form they are but a three-line vers libre (free verse).

 

Haiku w języku japońskim i haiku w językach obcych to widelec i butelka, nie można ich porównać. System wersyfikacyjny w poezji japońskiej jest sylabiczny, oparty na przemienności nieakcentowanych, równosylabowych wersów o różnej długości, podczas gdy poezja europejska jest sylabotoniczna, a zatem europejskie haiku jest stylizacją warunkową, jak w przekładzie poezji łacińskiej i antycznej Grecki.  Haiku  w poezji europejskiej ma kształt  trzywierszowego vers libre (wiersza wolnego).

 

 

Edytowane 25 Sierpnia 2022 przez Andrew Alexandre Owie (wyświetl historię edycji)

[ais]

Autor pisze gęsto, bo chyba chce bardzo dużo przekazać innym.

Podziwiam wiedzę.

Pozdrawiam!

[Andrew Alexandre Owie]

@ais

Your flattery is too kind. I do not deserve it. Thank you very much.

By the way, I'm not  interested in educating other people even in the least. On this web site, I adhere to the principles and genres of Chinese and Japanese aesthetics. What I write is a kind of 徒然草 "tsurezuregusa", i.e. notes from sheer boredom in the  genre of 随筆 "zuihitsu", or arbitrary essays.
I also often write rather extraneous comments on my own posts, because the latter ones are not of mine, but of a fictional character who nevertheless has got my real name. I borrowed this technique from 蘭陵笑笑生 Lanling Xiaoxiao Sheng, i.e. Scoffing Scholar of Lanling. In his novel 金瓶梅 "Jin Ping Mei", or
The Plum [Flowers] in a Golden Vase even the author's prefaces are written by the characters of the very novel.
Strictly speaking, I am not present on this site as an individual, personally. My literary hero writes whatever comes to his mind, but his thematic scope has been invariably limited so far to the cultures of China, Japan, Iran, Russia, Brazil and Sweden. He mainly translates poetry or lyrics from the languages of those countries into English, less often into French and Chinese. Probably for having fun and keeping himself in shape like in "a gym".

 

Ta  pochwała jest zbyt miła. Nie zasługuję tego pochlebstwa, ale dziękuję bardzo.
Nawiasem mówiąc, nie jestem zainteresowany edukacją innych nawet w najmniejszym stopniu. Na tej stronie internetowej  trzymam się zasad i gatunków estetyki chińskiej i japońskiej. To, co piszę, to rodzaj 徒然草 "curedzuregusA", czyli notatki z czystej nudy ("to wszystko z nudów") w gatunku 随筆 "dzujchicu", czyli przypadkowych esejów.
Często piszę też dość zewnętrzne komentarze do własnych postów, bo te ostatnie nie są moje, ale przez fikcyjnej postaci, która jednak ma moje prawdziwe imię, a nie imię, na przykład, "Rudej Barbary". Zapożyczyłem tę technikę od 蘭陵笑笑生 Lanling Xiaoxiao Sheng'a, lub Lańlinskiego Szyderczy, Ironisty. W swojej powieści 金瓶梅 "Dziń Pin Mej", czyli "Śliwkowe kwiaty w złotym wazonie" nawet przedmowy autora piszą bohaterowie samej powieści.
Ściśle mówiąc, nie jestem obecny na tej stronie internetowej jako osobą, prywatnie. Mój literacki bohater pisze wszystko, co przyjdzie mu do głowy, ale jego zakres tematyczny do tej pory niezmiennie ogranicza się do kultur Chin, Japonii, Iranu, Rosji, Brazylii i Szwecji. Tłumaczy głównie poezję czy lyriksy z języków tych krajów na angielski, rzadziej na francuski i chiński. Zapewne za dobrą zabawę i utrzymanie formy jak na "siłowni".

 

 

Edytowane 28 Sierpnia 2022 przez Andrew Alexandre Owie (wyświetl historię edycji)

[ais]

@Andrew Alexandre Owie

Z nudów czy nie, ale nie każdy ma tyle do powiedzenia/napisania, bo lać wodę też trzeba umieć, a Ty wody nie lejesz.  Piza tym trzeba mieć nie tylko duszę humanisty, ale i ścisły umysł.

 

Smutny jest tylko ten fragment o innych...

Ale na to nie ma rady.

 

Trzymaj się AAO, Pozdrawiam!

[Andrew Alexandre Owie]

@ais

ありがと ございます！
Arigato gozaimasu!
Thank you very much!
Dziękuję Ci!

 

[aff]

Zaloguj się, aby zobaczyć zawartość.

Samotny staw

Tu właśnie wskakuje żaba

A jest plusk wody

 

;-)

 

Pozdrawiam :-)

[Andrew Alexandre Owie]

@agfka Bardzo dobrze, za to dostajesz bonus!