Andrzej P. Zajączkowski

Wyszłam w kwietniowy poranek Sama, bo serce biło mocno, Lśniącej łąki byłam dzieckiem, Nieba byłam młodszą siostrą. Kiedy powiał poranny wiatr Tęsknota mnie opuściła, Jak jęk pośród braw zniknęła, Jak mewa do morza wróciła. I Sara: I went out on an April morning All alone, for my heart was high, I was a child of the shining meadow, I was a sister of the sky. There in the windy flood of morning Longing lifted its weight from me, Lost as a sob in the midst of cheering, Swept as a sea-bird out to sea.

Twe dni skończone, twa sława się zaczyna; W kraju twym pamięć zagości O zwycięstwach swego wybranego Syna, O jego miecza ostrości! O polach odzyskanych i jego czynach, O przywróconej wolności! Choć poległeś, póki nam jest wolność dana Smaku śmierci nie zaznasz tu! Ta krew z twoich ran tak ofiarnie przelana Nie rozpłynęła się w mchu: Krąży dziś gorąca, w nasze żyły wlana, Twój duch wciąż żyje w naszym tchu! Twe imię, okrzyk bojowy, przez oddziały Nasze w boju wykrzyczany! Twój upadek, jak hymn wzniosły przez chór biały Dziewiczych głosów śpiewany! Płacz i smutek nie są godne twojej chwały: Nie będziesz opłakiwany. I Byron: Thy days are done, thy fame begun; Thy country's strains record The triumphs of her chosen Son, The slaughter of his sword! The deeds he did, the fields he won, The freedom he restored! Though thou art fall'n, while we are free Thou shalt not taste of death! The generous blood that flow'd from thee Disdain'd to sink beneath: Within our veins its currents be, Thy spirit on our breath! Thy name, our charging hosts along, Shall be the battle-word! Thy fall, the theme of choral song From virgin voices pour'd! To weep would do thy glory wrong: Thou shalt not be deplored. Wiersz z 1815 (data publikacji) poświęcony greckim powstańcom walczącym przeciw Turkom. Nie mówi o nikim konkretnie, bohaterem jest "nieznany żołnierz". Byron sam odda życie w tej wojnie (w 1824), wskutek choroby co prawda, nie w walce, ale i tak jest przez Greków pamiętany jako megalos kai kalos - wielki i dobry. Przedmieście Aten - Vyronas nosi jego imię.

Prysnęło zaklęcie, czar się rozwiewa! Tak życia gorączka nas poniewiera: Jak świr się śmiejemy, gdy jęczeć trzeba; Delirium to nasz najlepszy przechera. Przypomina Natura, co nam zada Każdym klarownej myśli przerywnikiem; A kto czyni to, co mądrym wypada, Żyje, jak święci marli, męczennikiem. I Byron: The spell is broke, the charm is flown! Thus is with life's fitful fever: We madly smile when we should groan; Delirium is our best deceiver. Each lucid interval of thought Recalls the woes of Nature's charter; And he that acts as wise men ought, But lives, as saints have died, a martyr.

BIADA, biada tym chłopcom jasnowłosym Pośród morskich fal zaczajonym w zasadzce, Czekanie umilają ich wesołe, ciche głosy Rozmawiają o porośniętej kwieciem chatce Gdzieś za Renem! Frachtowiec płynie powoli; Chyża ich torpeda trafia w cel; morza jęki Wtórują konającym; za tryumf swej woli Pogańskiemu bogu Niemiec składają dzięki. Lepiej im zaznać strasznej śmierci w odmętach, Za głęboko na litość, pod przebitym pokładem, Niż żyć i dowiedzieć się jak czas zapamięta Sprawę, której służyli; tragiczny upadek Dumy, co obiecała Dzień, a Noc sprowadziła; - Niż żyć, by gardzić swą Ojczyzną, jej imieniem Tak wysokim, tak upadłym, która zdradziła Ich młodzieńcze oddanie haniebnym zdziczeniem. Od tłumacza: To było o pierwszej wojnie światowej. Podpowiadam, bo łatwo się pomylić wobec licznych osiągnięć naszych (wy)bitnych sąsiadów. I Katharine: ALAS, alas for those blond boys who stalk Their prey in ambush of the shuddering seas, Whiling the wait with merry, tender talk Of some dear knot of flower-clad cottages Beyond the Rhine! The merchantship draws on; Their swift torpedo strikes its mark; the sea Moans with the dying; for a victory won They thank the pagan god of Germany. Happier to die the hideous, smothering death, Too deep for mercy, in their own snared trap, Than live to learn how time interpreteth The cause they served; the tragical mishap Of pride that pledged The Day and brought The Night; —Than live to loathe their Fatherland, a name So high, so fallen, that betrayed their bright Young loyalty to savageries of shame.

Muzykę w moim sercu mam, Dzień cały słyszę jej brzmienie, Z dalekich pól, dobrze ją znam, To wiatr kołysze jęczmieniem. Płaskowyż w rosie skąpany Pod nieba perłowym lśnieniem, Szmaragdowy świat wsłuchany Jak wiatr kołysze jęczmieniem. Sponad gór sinej korony Skowronka dochodzi pienie, Odpocznie śpiewak strudzony, Gdy wiatr kołysze jęczmieniem. Wiosną i latem czuję zew, Woła do mnie z utęsknieniem. - Wróć do domu, wróć - jego śpiew, To wiatr kołysze jęczmieniem. Ten sam tytuł nosi wiersz Roberta Dwyera Joyce'a. Jest bardziej znany - jako irlandzka ballada. Stąd, być może zaskoczenie. I Katharine: There's music in my heart all day, I hear it late and early, It comes from fields are far away, The wind that shakes the barley. Above the uplands drenched with dew The sky hangs soft and pearly, An emerald world is listening to The wind that shakes the barley. Above the bluest mountain crest The lark is singing rarely, It rocks the singer into rest, The wind that shakes the barley. Oh, still through summers and through springs It calls me late and early. Come home, come home, come home, it sings, The wind that shakes the barley.

@Waldemar_Talar_Talar Kto nie robił błędów, niech pierwszy ocenia, Przecież ortografia nie jest bez znaczenia. Lecz motyw przewodni jest dobrze znany mi, Bo i ja się uśmiecham do minionych dni. Ja również w kalendarz spoglądam z respektem, Marząc bym mógł zrobić choć małą korektę, Walcząc tu ze swą głupotą, a tam z pechem. Patrzę trochę z żalem, a trochę z uśmiechem. Choć wierszy wiele i ten przyjmuję w darze Kłaniając się nisko, Panie Waldemarze.

A tu w wykonaniu Maggie Smith. Oryginał - rzecz jasna - nie mój przekład: https://www.youtube.com/watch?v=GUYLUKibb3k

Jeden statek na wschód, drugi na zachód płynie Choć ten sam wiatr w żaglach mają. To żagli ustawienie, Nie wiatrów kapryszenie Mówi jaki kurs wybierają. Jak wiatry na morzu są naszych losów drogi, W czas przez życie wędrowania: To duszy nastawienie Wybiera przeznaczenie, Nie ukojenie lub zmagania. I Ella: One ship drives east and another drives west With the selfsame winds that blow. Tis the set of the sails And not the gales Which tells us the way to go. Like the winds of the seas are the ways of fate, As we voyage along through the life: Tis the set of a soul That decides its goal, And not the calm or the strife.

Wasz jadłem chleb i sól. Waszą wodę i wino piłem. W wasz śmierci czas, stałem przy was, I w życiu też z wami byłem, Czy było coś, co mnie ominęło W czuwaniu, spoczynku, czy trudzie -- Los dobry lub zły, a nie znany mi, Najmilsi za morzem ludzie? Spisałem historię naszego życia Dla wysp mieszkańców radości, Brzmi jak żart -- lecz ile jest wart Poznacie się, w swej mądrości. I Rudyard - oraz króciutki komentarz: Wiersz został napisany jako wprowadzenie do zbioru "Departmental Ditties and Other Verses." w jego pierwszym brytyjskim wydaniu w 1890. Były to wiersze napisane w Indiach, dla tamtejszej "Anglo-Indyjskiej" społeczności i Kipling miał obawy czy w ojczyźnie zostaną zrozumiane. Wyobrażenia wyspiarzy o życiu w koloniach były dalekie od rzeczywistości. I have eaten your bread and salt. I have drunk your water and wine. In deaths ye died I have watched beside, And the lives ye led were mine. Was there aught that I did not share In vigil or toil or ease, -- One joy or woe that I did not know, Dear hearts across the seas? I have written the tale of our life For a sheltered people's mirth, In jesting guise -- but ye are wise, And ye know what the jest is worth.

Jeden na rozstajach pod ogniem wisi. Na tej wojnie On też stracił rękę, Lecz skryli się Jego uczniowie cisi; Teraz to Żołnierze dzielą z nim mękę. Na Golgocie krążą liczni kapłani. Twarzy ich wyraz dumny i zadziorny Zostali przez Bestię oznakowani, Którą odrzucił był Chrystus pokorny Skrybowie wszystkich ludzi napychają Wiernością państwu i głośno gardłują. Lecz ci, którzy miłość większą kochają Oddają swe życie; nienawiści nie czują I Wilfred (Ancre jest dopływem Sommy, kalwaria to tu przydrożna kapliczka z krzyżem).: One ever hangs where shelled roads part. In this war He too lost a limb, But His disciples hide apart; And now the Soldiers bear with Him. Near Golgotha strolls many a priest, And in their faces there is pride That they were flesh-marked by the Beast By whom the gentle Christ's denied The scribes on all the people shove And bawl allegiance to the state, But they who love the greater love Lay down their life; they do not hate

- Ty! - Zrugałem go. - To ma być na błysk? - . - Na defiladę chcesz iść w takim stanie? - Panie Poruczniku... - Wrzask sierżanta - Stul pysk! Spisać go? - Tak proszę i niech tu zostanie. - "Zakazu opuszczania koszar" dostał parę dni Bo schludność to jedna z żołnierskich cnót. Ta przeklęta plama - powiedział później mi, - To krew, jego własna. Cóż, - rzekłem - krew to brud. - - Krew to brud, - roześmiał się w dal spoglądając, Daleko tam, gdzie krew płynęła się z jego wnętrzności Niemal na zawsze z gliną się zlewając. Powiedział, - Świat chce zmyć z siebie nieczystości Nie lubi na naszych policzkach czerwieni: Młoda krew budzi w nim wielkie obiekcje. Lecz gdyśmy czyści należycie, bo ukatrupieni, Do Marszałka Polnego Boga idziemy na inspekcję. - I Wilfred: You! What d'you mean by this?' I rapped. You dare come on parade like this?' Please, sir, it's-' ''Old yer mouth,' the sergeant snapped. I takes 'is name, sir?'-'Please, and then dismiss.' Some days 'confined to camp' he got, For being 'dirty on parade'. He told me, afterwards, the damnèd spot Was blood, his own. 'Well, blood is dirt,' I said. Blood's dirt,' he laughed, looking away, Far off to where his wound had bled And almost merged for ever into clay. The world is washing out its stains,' he said. It doesn't like our cheeks so red: Young blood's its great objection. But when we're duly white-washed, being dead, The race will bear Field-Marshal God's inspection.'

Tak, to brzmi dziś nieco dwuznacznie w obu językach. - But no man can help you die. - nie da się jednakże przełożyć inaczej. Być może oksymoron "pomóc umrzeć" jeszcze nie istniał jako synonim mordu, a może Ella, będąc dobrym człowiekiem, w ogóle o tym nie pomyślała. Dziękuję za zainteresowanie i również pozdrawiam

Śmiej się, a świat będzie się śmiał z tobą; Zapłacz, a płakać będziesz w samotności. Bo smutna stara Ziemia radości dużo nie ma Lecz kłopotów ma duże ilości. Śpiewaj, a wzgórza odpowiedzą; Westchnij, a w powietrzu się rozpłynie; Bo chętnie echo karmi się uciechą, Lecz od troski marnie ginie. Raduj się, a ludzie będą lgnęli; Rozpaczaj, a się rozproszą; Chcą pełnej wartości twych przyjemności, Lecz twego bólu nie znoszą. Ciesz się, a przyjaciół będzie wielu; Smuć się, a nikt nie zechce nim być, - Z radosną miną wypiją twe wino, Lecz gorycz życia samotnie musisz pić. Ucztuj, a wypełnią się twe komnaty; Pość, a świat minie cię tym skorzej. Wygrywać i darzyć, to pomaga żyć, Lecz nikt ci pomóc umrzeć nie może. W salach rozkoszy dla licznych kompanii są rozległe pomieszczenia, Lecz jedno za drugim musimy pójść długim I wąskim tunelem cierpienia. I Ella (1883): Laugh, and the world laughs with you; Weep, and you weep alone; For the sad old earth must borrow its mirth, But has trouble enough of its own. Sing, and the hills will answer; Sigh, it is lost on the air; The echoes bound to a joyful sound, But shrink from voicing care. Rejoice, and men will seek you; Grieve, and they turn and go; They want full measure of all your pleasure, But they do not need your woe. Be glad, and your friends are many; Be sad, and you lose them all,— There are none to decline your nectared wine, But alone you must drink life’s gall. Feast, and your halls are crowded; Fast, and the world goes by. Succeed and give, and it helps you live, But no man can help you die. There is room in the halls of pleasure For a large and lordly train, But one by one we must all file on Through the narrow aisles of pain.

Nie widziałeś, dawno temu, jak bardzo mnie kochałeś — Że twoja miłość nie odejdzie w zapomnienie? Byłeś wtedy młody, dumny i niedojrzały, Byłeś za młody na zrozumienie. Los jest wiatrem i rozrzuca czerwone liście Daleko od siebie, kiedy burze nabierają siły — Spotykamy się rzadko, lecz gdy słyszę jak mówisz, Znam twój sekret, mój miły, mój miły. I Sara: Did you never know, long ago, how much you loved me — That your love would never lessen and never go? You were young then, proud and fresh-hearted, You were too young to know. Fate is a wind, and red leaves fly before it Far apart, far away in the gusty time of year — Seldom we meet now, but when I hear you speaking, I know your secret, my dear, my dear.

Ten niepozorny sonet jest buntem wobec ówczesnej konwencji. Sonet angielski odziedziczył po włoskim idealizowanie kobiecej urody w nurcie "dworskiej miłości". I tak się poeci idealizowali w nurcie, że aż Szekspir musiał zaprotestować.

Rundę melancholii biją kościelne dzwony, Przyzywając ludzi do różnych celebracji, Różnych ponurości, na więcej adoracji, Więcej wsłuchiwania się w straszne kazań tony. Zapewne ludzki umysł musi być związany Zaklęciem jakimś: widząc jak odchodzą karni Od radości kominka i lidyjskich arii I rozmów wzniosłych o chwałą koronowanych. Wciąż i wciąż dzwony dzwonią i by mnie owiały, Jakby z grobowców chłodem, lecz znałem prawdę tą Że one jak lampy wypalone konały, - Że to ich płacz, ich zawodzenie, nim odejdą W zapomnienie - i wtedy świeże kwiaty wzejdą, I wiekuistej pieczęci rozliczne chwały. I John (1816) - tylko pomyśleć, jak rozczarowująca musiała być anglikańska liturgia tego okresu. Jak dobrze, że inne wyznania nie mają takich problemów: The church bells toll a melancholy round, Calling the people to some other prayers, Some other gloominess, more dreadful cares, More harkening to the sermon's horrid sound. Surely the mind of man is closely bound In some blind spell: seeing that each one tears Himself from fireside joys and Lydian airs, And converse high of those with glory crowned. Still, still they toll, and I should feel a damp, A chill as from a tomb, did I not know That they are dying like an outburnt lamp, - That 'tis their sighing, wailing, ere they go Into oblivion -that fresh flowers will grow, And many glories of immortal stamp.

Pani mej oczy jak słońce nie świecą; Korale od ust bardziej czerwone. Gdzie śnieg biały, jej biust śniady nieco; Włosy jak druty; czarne, skłębione. Róż w różnych barwach wiele widziałem, Lecz na policzkach coś nie ma żadnych; Wiele w perfumach woni wąchałem, Bardziej niż oddech mej Pani ładnych. Lubię gdy mówi, choć w mej opinii Muzyka milsze dźwięki przywodzi: Nie widziałem jak stąpa bogini, Ma Pani raczej po ziemi chodzi; A przecież, dla mnie jej piękno tak żywe, Krzywdą dam, porównania fałszywe. I William: My mistress’ eyes are nothing like the sun; Coral is far more red, than her lips red: If snow be white, why then her breasts are dun; If hairs be wires, black wires grow on her head. I have seen roses damasked, red and white, But no such roses see I in her cheeks; And in some perfumes is there more delight Than in the breath that from my mistress reeks. I love to hear her speak, yet well I know That music hath a far more pleasing sound: I grant I never saw a goddess go, My mistress, when she walks, treads on the ground: And yet by heaven, I think my love as rare, As any she belied with false compare.

Pozwolę sobie wtrącić swoje trzy grosze, czyli wkrótce piętnaście tysięcy rubli, na temat rymów częstochowskich: Mądrze powiada Wikipedia*: Rym częstochowski – rodzaj połączenia rymowego wyrazów będący zestawieniem banalnym, powszechnie znanym, zbyt często stosowanym (czasownik do czasownika; rzeczownik do rzeczownika; przymiotnik do przymiotnika)[1]. Przykłady rymów częstochowskich[2]: ludem – cudem, ciała – działa, kot – lot tyle kontrol-ce, kontrol-fał. Rymy takie jak: blasków - lasków i przestrzeni - zieleni, też wydają się tę definicję spełniać. A Asnykowi wyszło tak: Prócz tych woni, barw i blasków Unoszących się w przestrzeni, Prócz szumiących śpiewem lasków I tej świeżej łąk zieleni; (Między nami nic nie było). To nawet całkiem ładnie brzmi, moim zdaniem. A w innych językach jest wręcz nachalnie banalnie. Byron nie brzydzi się rymować feet - sweet i name - fame, Rilke piłuje Gassen - lassen - hassen itd. Coś mi się wydaje że częstochowskość rymu nie jest jego wadą, ani też zaletą. Jest tylko cechą, która nie przeszkadza w tym, by - zręcznie użyty - był taki rym dużą uciechą. *Proszę zauważyć, że w Wikipedii to hasło istnieje tylko w języku polskim - psipadek!?

@andreas W rzeczy samej był to styl epoki elżbietańskiej, ale podana w żartobliwym tonie, jak tu, egzaltacja ma efekt komiczny. Szekspir skrytykował bombastyczne porównania w sonecie 130 - My mistress’ eyes are nothing like the sun;

@Wędrowiec.1984 Przypomniało mi się przypisywane Stalinowi powiedzenie - śmierć jednego człowieka to tragedia, śmierć miliona to statystyka. Rossetti szczerze i po ludzku przyznaje, że stojąc na polu niedawnej przecież bitwy (ledwo 34 lata) nie czuje, nie wzrusza, nie roni. Ucieka w cynizm, może by ukryć niepokój, że coś z nim jest nie tak. A jednak to co mówi, to prawda o ludzkich emocjach.

A zatem, ta nazwa, która w życiu Anglika Od dzieciństwa mu towarzyszy — Waterloo — To oznacza. Słońce zachodzi. - Walczyli tu, Aż do zachodu słońca. - słowa przewodnika. Brak im "akcentu" który aktorzy by mieli, Jednak jak sądzę, wzruszające. Ja, z godnością Nie szczerzyłem się, to już coś; — oni z pewnością Trzymali linię. Nie uciekli, lecz zginęli: Jak dotąd dobrze. - Pod każdą pola ornego piędzią - (to przewodnik) - polegli leżą w grobie, Z trzech narodów, żyć wielu tysięcy ofiara. - Miałbym płakać? Szanowni, ta ziemia jest stara: Nie ma jednego miejsca gdzie, na całym globie, Pośród kurzu, nie było by prochu ludzkiego. I Dante (1849) - po rodzicach ma włoskie nazwisko, ale kształcił się w Anglii. Znany malarz (prerafaelita), ale też poeta. Ten sonet, napisany dla brata jako część sprawozdań z wycieczki po Europie, został opublikowany dopiero w 1890 - pośmiertnie: So then, the name which travels side by side With English life from childhood—Waterloo— Means this. The sun is setting. “Their strife grew Till the sunset, and ended,” says our guide. It lacked the “chord” by stage-use sanctified, Yet I believe one should have thrilled. For me, I grinned not, and 'twas something;—certainly These held their point, and did not turn but died: So much is very well. “Under each span Of these ploughed fields” ('tis the guide still) “there rot Three nations' slain, a thousand-thousandfold.” Am I to weep? Good sirs, the earth is old: Of the whole earth there is no single spot But hath among its dust the dust of man.

Słodka wojowniczko, skończmy już boje najwyższy czas o koniec wojny prosić: zbyt jestem już wyczerpany by twoje nieprzerwane szturmy dalej znosić. Słabną me siły, rany me obfite, że jeszcze żyję to cud nad cudami, widząc me serce na wylot przebite tysiącem strzał, które miotasz oczami. Wciąż trafiasz celnie, nie szczędzisz mnie wcale chwały z sag srogich szukając dla siebie. Och okrutna, w jakiej będziesz chwale, mordując tego, co żyć chciałby dla ciebie? Więc pokój uczyń i ulżyj cierpieniu, a uleczysz me rany w okamgnieniu. I Edmund (choć żył w czasach Szekspira, wolał archaiczną pisownię. Wolno mu było, nikt nie sprawdzał): Sweet warriour when shall I haue peace with you? High time it is, this warre now ended were: which I no lenger can endure to sue, ne your incessant battry more to beare: So weake my powres, so sore my wounds appeare, that wonder is how I should liue a iot, seeing my hart through launched euery where with thousand arrowes, which your eies haue shot: Yet shoot ye sharpely still, and spare me not, but glory thinke to make these cruel stoures, ye cruell one, what glory can be got, in slaying him that would liue gladly yours? Make peace therefore, and graunt me timely grace. that al my wounds will heale in little space.

Czy pośród błyskotek ruszysz w tany Czy twe serce od zmartwień boleje Dzień w dzień nowy cud będzie ci dany Gdy płomień życia w tobie jaśnieje. Jedni pozwolą by się wypalił, Upojeni chwilą przyjemności, Inni zaś będą troskliwie dbali I dzieciom przekażą swe zdolności. Lecz swoje dni ten tylko utraci, Kto idzie mglistą krainą cienia, Kto w utrapieniach dnia się zatraci I w życiu swym nie czuje płomienia. I Hermann: Ob du tanzen gehst in Tand und Plunder, Ob dein Herz sich wund in Sorgen müht, Täglich neu erfährst du doch das Wunder, Dass des Lebens Flamme in dir glüht. Mancher lässt sie lodern und verprassen, Trunken im verzückten Augenblick, Andre geben sorglich und gelassen Kind und Enkeln weiter ihr Geschick. Doch verloren sind nur dessen Tage, Den sein Weg durch dumpfe Dämmrung führt, Der sich sättigt in des Tages Plage Und des Lebens Flamme niemals spürt.

We mgle wędruje się nieprzyjemnie! Każdy krzak i głaz jest samotny tam, Drzewa nie widzą się wzajemnie, Każdy jest sam. Pełen przyjaciół był mi świat przeszły, Gdy w świetle żyło mi się błogo; Teraz, kiedy mgły nadeszły, Nie widzę nikogo. Zaprawdę, mądrość tym nie udzielona, Którzy ciemności nie zrozumieli, Co cicha i nieunikniona Od innych dzieli. We mgle wędruje się nieprzyjemnie! Samotnie życie płynie nam. Ludzie nie znają się wzajemnie, Każdy jest sam. I Hermann: Seltsam, im Nebel zu wandern! Einsam ist jeder Busch und Stein, Kein Baum sieht den andern, Jeder ist allein. Voll von Freunden war mir die Welt, Als noch mein Leben licht war; Nun, da der Nebel fällt, Ist keiner mehr sichtbar. Wahrlich, keiner ist weise, Der nicht das Dunkel kennt, Das unentrinnbar und leise Von allen ihn trennt. Seltsam, Im Nebel zu wandern! Leben ist Einsamsein. Kein Mensch kennt den andern, Jeder ist allein. A pod poniższym adresem, jako poezja śpiewana w wykonaniu Die Toten Hosen: https://www.youtube.com/watch?v=XCJRoCivGUU&t=162s

@Wędrowiec.1984 Cóż, czasem myślę, - choć, z żalem - że to może być prawda...