Znajdź zawartość

Ostatniego poranka w Niedzielę Palmową ogłoszono na Rynku Solnym, że piękna Rozalka Hrobockova, córka mistrza cechu, porwana została, ku radości tłuszczy, przez podstępnego Bazyliszka i zawleczona do jego oślizgłego barłogu. Na ratunek nikt się nie kwapił, poszedł więc Janko Jąkała przez krużganki ku bulgoczącym trzewiom Odwróconej Katedry, odziany w najznakomitszą zbroję, jaką mógł wtedy przywdziać: zbroję lustrzaną. A i nie było go na nią raczej stać, powiedzmy sobie prawdę. Wykonana z czystego srebra, polerowanego lnianym płótnem z całunów świętych w pracowni jego dziadecznego wuja Merriniego, najwspanialszego spośród mistrzów złotników weneckich, w noc poprzednią stamtąd znikła. Mieniła się ona delikatnie w lichym świetle, docierającym do przeklętej świątyni przez ogromne, zdobione witrażami rozety, odbijając złowieszczo płomień pochodni, schowana przemyślnie pod ciężkim sobolowym płaszczem, otulając tego, który ją "pożyczył". Długa droga w dół wiodła przez głęboką kamienną studnię, na której dnie leżał dzwon i z nieznanych powodów wciąż dźwięczał. Gdy dotarł niżej i ominął mosiężne serce, zwalone w poprzek portyku, wszedł ostrożnie w mokrą czeluść nawy głównej, wznosząc mgiełkę pyłu, potykając się o wypluwki, z których wystawały niestrawione szkielety córek przeklętego Grodu. Skierował się w stronę transeptu ku zawieszonemu u stropu ołtarzowi, gdzie podobno Bazyliszek uwił sobie kościane gniazdo. Zgasił pochodnię, dusząc ją w płaszczu. Świszczący oddech przeszywał ciężkie powietrze liżąc i łechcąc jego uszy, po nim narastał pulsujący koci pomruk, który przenikał na wskroś trzewia, a był tak potężny, że na jego siłę zwalony za chłopcem dzwon świętego Marka odpowiadał posłusznym poddańczym drżeniem. Młodzieniec stawiał ostrożnie kroki, przeprawiając się kilkanaście metrów przez wystające kamienne żebra sklepienia, które tu prawem diabelskiego odbicia stało się podłogą. — Ssss... zbliż-ss się... s-aliwżdy, odwa-sz-ny sz-łopcze, ce-ce-ce-ce. — usłyszał młodzieniec przedziwne zawodzenie, skalane odkrztuśnięciem. Coś potoczyło się i zawadziło o jego nogi. Leżała przed nim brudna głowa dziewczyny, splątana posklejanymi warkoczami. Janek cofnął się i zaryczał przeciągle z bólu i przerażenia. — Spó-ś-niłeśś się-ęę, Panie Janku, ku-ku-ku? Panie Janie, Panie Janie, ranosz-stań, ranosz-stań! — Od świszczącego oddechu załopotał jego płaszcz. Monstrualna obecność niespodziewanie wyrosła za jego plecami. Janko zmrużył oczy i wyciągnął zza pasa woreczek proszku alchemicznego z magnezją, splunął do środka i odrzucił za siebie, kierując się biegiem w stronę najbliższego z filarów. Katedrą wstrząsnął świdrujący wrzask, jak gdyby tuzin wściekłych dachowców i stado greckich lwów na raz miauknęły rzucając się na siebie w furii. Przylgnął całym ciałem do chłodnego muru. Głos odbił się kilka razy od ścian, a gdy echo zamarło, ustąpił ponownie miejsca miarowemu, wyczekującemu mruczeniu. Głos dobiegał zaciskającego oczy Janka z kilku kierunków jednocześnie, drażniąc jego bębenki, strącając szyby z okien w deszcz odłamków. — S-prószne stuczki-sss. Czy nie chciałbyś-sss ujrzeć-sss jeszcze swojej Ro-ss-alki. Ki-ki-ki. Kici-kici? Dzielny niedzielny Janko, ko-ko-ko-ko? Mam ją tu... — Zamilcz! W imię Syna Boga Jedynego klnę się, jeśli... — Dwunożna bestio! Twój Bóg nie ma tutaj żadnej władzy! Jest tylko ziarnem dla kur! Cip-cip-cip! Gdy jak jego bękart, ujrzysz prawdę, Ty i cała rzesza Tobie podobnych złożysz mi hołd! Spójrz mi w oczy-sss, a ujrzysz to, co nie śniło się mędrcom proroka. Ka-ka-ka. — Janko! — jej głos przebiegł mu po plecach ciarkami. Zebrał się w sobie. Sięgnął po przytroczoną do pasa flaszkę, zwilżył wargi sokiem z jabłek, rzucił pięć mieszków z pyłem w wierzchołki Gwiazdy Dawida, a gdy rozległo się syczenie, zdarł z siebie płaszcz i wyszedł naprzeciw czemuś, czego nikt, kto zdrowy przy zmysłach chcąc pozostać, ujrzeć nie zechciałby. Blask żarzących się jaskrawo metalicznych trocin i tasiemek odbity od napierśnika przenikał nawet przez zaciśnięte powieki rozwiewając kłęby niemal namacalnej ciemność i kreślił ponury kontur stwora, rozpostartego przed nim w całej swej okazałości. — Spójrz no... coś nabroił. Ka-ka-ka. Głos, który rozległ się później, na zawsze już pozostał na dnie jego poszarpanej pamięci. Kakofoniczny, przywodzący na myśl dźwięk piszczałek, złożony w jedno z beczeniem ofiarnego barana i lwa, który z miłościwą siłą dławi szyję poddającej się gazeli, pośród niewytłumaczalnego śmiechu ukrytych gapiów i dobiegającego z wysokości obłaskawiającego anielskiego śpiewu. Po omacku kroczył ufnie przed siebie, powoli, pełen wiary w swoją broń, a przy każdym kroku pod ciżemką kruszył się fragment kolorowego szkła. Gdy już ośmielił się otworzyć oczy, snop światła przebijającego się przez chmury kurzu głaskał go stojącego na niewielkiej górce szklanych odłamków. Było już po wszystkim. W jednym z nich ujrzał odbicie znajomej błękitnej sukni, powiódł z niedowierzaniem wzrokiem za siebie i zobaczył piękną Rozalkę całą i zdrową, biegnącą w jego kierunku z wyciągniętymi rękami. Wyniósł ją na światło dzienne, a tydzień później wzięli ślub. Mszę celebrował sam arcybiskup, lecz zanim odbyło się gromkie wesele, Jankowi nadano nowe nazwisko. Na zaproszenie ojca panny młodej przybyli muzykanci z siedmiu grodów. Miód lał się strumieniami prosto do gardła świętujących gości, jak też i oszołomionego Janka. Przekrzykiwali się w niewielkim gronie, który głośniej miauknie, albo zagdacze. I ja tam byłem, miód i wino piłem, i szczerze przyznam, nie pamiętam już dziś jasno, kto z nas darł się najgłośniej, czy najdłużej śpiewał. Zachodzące słońce malowało rumianymi muśnięciami bardzo jasną twarz jego oblubienicy, gdy niósł ją przez próg, a kiedy jej splecione warkocze opadły z jego ramienia, dostrzegł w tym delikatnym ruchu największą tajemnicę życia i śmierci, z czego mi się zwierzył. Zsunęła się z jego ramion lekka jak piórko, i uśmiechnięta, zawiodła go za rękę ku izbie, rzuciła się z stłumionym westchnieniem śmiechem na łoże z baldachimem, kryjąc się w pierzynie, zostawiając go zdumionego w progu. Zwątpiwszy przez moment w swoje szczęście, odszukał swoją zbroję. Wypolerowany rynsztunek zalśnił porozumiewawczo, rozłożony na rakach. Nigdy nie zrozumiał, jaką siłą udało mu się powstrzymać trzech strażników, ujadających jak ogary, którzy wdarli się do jego domostwa i usiłowali go pojmać. Rozpaczliwym susem rzucił się ku łożu, z ostrzeżeniem na ustach złapał za rąbek pościeli, a gdy ją zerwał, odsłonił puste łóżko. Po krótkiej szarpaninie obezwładnili go i przywiązali do jego stóp. Uniósł głowę i rozejrzał się po Rynku, pełnym rozdartej gawiedzi. Odczytywano właśnie wyrok - łamanie kołem, na mocy listu księcia, bez prawa do coup de grâce . A był to Dzień Zmartwychwstania Pańskiego 1533 roku. Zanim przystąpiono do działania, wykrzyczał prośbę o spowiedź, jaką mu zaoferował jakiś zagubiony kleryk. Prędko jednak ją przerwano, strażnicy, pchani przez tłum, odciągnęli duchownego. Pozwolono sobie zadać mu dodatkowe cierpienie. Kat z groteskową uprzejmością zsunął przed nim białą płachtę , pod którą leżało zdekapitowane ciało Rozalii. Narzędzie zbrodni zostało tryumfalnie ujawnione wrzeszczącemu tłumowi – była to tafla szkła, mieniąca się barwami tęczy. Targnęły nim bolesne konwulsje i odwrócił wzrok, na co kat zareagował śmiechem. Pewnym ruchem przebił sztyletem policzek i przekręcił silnie jego głowę z powrotem, pochylił się nad jego uchem i wycedził szyderczo: — Spójrz no, coś narobił! Gdy leżał przykuty do koła na zbudowanym specjalnie na tę okazję podwyższeniu, powiódł jeszcze po wykrzywianych w skrajnych emocjach twarzach. Nie rozumiał ich wstrętu, miał już za nic ich nienawistny rechot. Dosięgło go dziwne zmęczenie i ulga, której się poddał. Zdziwił się, że oślepiające promienie słońca w zenicie odbijają się u od wszystkich okien rynku jednocześnie ku niemu, co było przecież niemożliwe. Sekundę później jego ciało wydało mu się ciężkie i zimne.

Niczym melodia snująca się rzeką Grzmiąca w kaskadach, szumiąca srebrzyście, Cicho cieknąca przez palce harfiście, Płynąc daleko, daleko, daleko... Jest opowieści misternej osnowa Tym szlachetniejsza im życiu jest bliższa. Lecz gdy opowieść tę prawdę przewyższa Wszechświat się rodzi oraz prawda nowa. Niczym bogini spoglądam nań z góry Nic jednak zmienić w tym świecie nie mogę- Kazać radować, ani bić na trwogę. Nie masz mi nad to straszliwszej tortury. Nic tylko patrzeć, umierać sto razy, Sto razy rodzić zmierzając do szczytu W wielkim crescendo ku sensowi bytu Aż wzrok i głowę zaleje karmazyn! A potem cisza i pustka niebieska. Dzieło zwieńczone, mój świat ukończony, Już policzone wszystkie księgi strony. Na grzbiet skórzany wolno spływa łezka...

Młoda pisarka i baśnie Wąską ścieżką przez ogródek idzie sobie krasnoludek. - Dokąd idziesz, mój malutki? - Idę do swej krasnoludki. Młoda pisarka siedziała przy oknie i patrzyła na ogromne kałuże. Spadające z nieba krople oraz wodne bąbelki kojarzyły się z fontanną. – Ale fajna, listopadowa pogoda - pomyślała. Kobieta mieszkała na warmińskiej wsi, gdzie zawsze było pięknie, a ona miała ten urok na wyciągnięcie ręki. Wiosną i latem zieleń, słońce odbijające się w tafli jeziora. Brykające sarenki, dostojne jelenie, dbające o zaoranie ziemi, dziki. Śpiew ptaków. Przemiana brzydkich kaczątek w białe łabędzie. Raj. Jesienią – zaduma oraz oczekiwanie na zimę, Mikołaja, prezenty. – Życie, oj, życie, twa uroda obezwładnia - powiedziała sama do siebie. Kochała każdą drobinkę daną ludziom przez Stwórcę. Z zamyślenia wyrwał ją kociak bawiący się czymś czerwonym. – Donni, co tam masz? – Zapytała szare zwierzątko. Ono usiadło i wyciągnęło do swej opiekunki prawą łapkę. Tak zasugerowało, aby pisarka się nim zainteresowała. – Chodź, zobacz. Mam czapeczkę. Nie chcę jej na razie zakładać na łebek, bo zniknę ci z oczu. To takie dobre czary. – Zdawało się mówić. Kobieta cichutko stawiała stopy na drewnianej podłodze. Obawiała się spłoszyć uroczą chwilę. Przykucnęła obok Kocurka. W tym momencie mała myszka przebiegła przez pokój, za nią pędził ludzik. Mienił się jak tęcza, łysinka rozjaśniła półmrok. – Eh te gryzonie, zaraz im przydzwonię. I konwalią rzucił w stworzonko. Ono pisnęło, upadło a z oczu popłynęły łzy. Tu krasnal nie wytrzymał. – Proszę, uspokój się, nie chciałem cię skrzywdzić. – Ale, ale… buu, buu,,,, Rudawe futerko całe się trzęsło. – Oj, co ja narobiłem? Spanikował człowieczek. Jeszcze okazało się, że myszunia tuliła w ramionkach swe dzieciątko. Właścicielka Kitka już chciała ingerować, ale kot powstrzymał ją łapką. - Cicho, poradzą sobie, to baśń, tylko możesz zaszkodzić. - Zadźwięczało w uszach pisarki. Jednak łysolek wyczuł obecność „obcych”. Zasłonił własnym ciałem, łkającą młodą matkę i krzyknął – Nie dam jej na pożarcie drapieżnikowi, a ty wielkoludko, skąd się tu wzięłaś? Istniejesz przecież tylko w legendach. Moja czapka, oddaj ją, bo ci… przydzwonię. – Co się dzieje? Czy ja oszalałam? Widzę rzeczy niezwykłe – rzekła do siebie młoda kobieta. – Nie krzycz gigantko i tak się nie boimy - usłyszała szept chórku. Teraz to już kot, mysz i krasnal stanowili jedność. Ona poczuła się jak intruz, a przecież była we własnym domu. – Muszę przewinąć Tuptusię - powiedziała już spokojnie myszka. – Masz pampersy? – Odważnie spytała pisarkę. – Ja? Pampersy i to takie małe? - Zdziwiła się właścicielka Kitka - Buu… buu… - Szara panikara znowu wyła. – Moje dziecko, moja dziecina biedna, znowu się przeziębi. – Zaraz coś poradzimy - burknął krasnal, tylko nie becz. – A kupisz syropek i aspirynę? – Łkała zaniepokojona matka. Do tego jeszcze zaczęło popiskiwać maleństwo. – Oj, po co te nerwy? Mam wśród swoich zabawek kawałek bandaża – nieprzemakalny, - pochwalił się Kitek i cała czwórka weszła do kociego koszyka. Kobieta oniemiała. Usiadła na krześle, aby ochłonąć, popatrzyła na szare niebo, widoczność ograniczały krople deszczu, które przycupnęły na szybie. Nie miała odwagi spojrzeć na wygodne kocurkowe posłanie. Po chwili, jednak zerknęła z ukosa w jego kierunku. Było puste. – Oj, tylko śniłam - westchnęła. Wstała, otworzyła szafkę, w której trzymała chrupki dla swego zwierzaka. – Kici, kici, chodź jeść. Cisza. – No obudź się futrzaku, bo schowam jedzonko. Cisza, nawet szum deszczu ustał. Rozejrzała się. Na dębowej podłodze zauważyła cieniutką, czerwoną niteczkę oraz łapkę, która ją właśnie zabierała. – Teraz wiem, skąd u ludzi wyobraźnia. Zajęła wygodny fotel stojący przy stoliku i zaczęła pisać: Wąską ście… Koniec. Justyna Adamczewska

Stwór – czyni Wąską ścieżką przez ogródek idzie sobie krasnoludek. - Dokąd idziesz, mój malutki? - Idę do swej krasnoludki. Okno z przymrużeniem oka patrzy na ogromne kałuże. Niebo zasnute szarością oddaje deszcz w dobre ręce. Urok piękna podpełza cicho Rytmiczne, jak upadłe liście, pląsa przy wiatru etiudzie. pisarka łapie chwilę w strofy. Widzi krasnala, mysz i kota zawinięte w opary snu cukierkowych niespodzianek i wahań niesfornej baśni. Z opieszałego cudu, wynurza się historia: Trzech z rycin dla wystraszonych Dzieci. Oglądają dobro utkane ze zła parzącej szaty Dejaniry, zatykającej ból unicestwienia Słychać ciche - wąską ścieżką… wyryte przez talent. J. A.