Wiersze o Warszawie

Wiersze o Warszawie

Warszawa od lat inspiruje poetów i innych artystów. Pojawia się na obrazach, filmach, a także w powieściach, jak w licealnej „Lalce” Bolesława Prusa, której akcja rozgrywała się na Podwalu i Krakowskim Przedmieściu, czy muzyce Czesława Niemena (sławna piosenka „Sen o Warszawie) oraz Taco Hemingwaya - hiphopowca nowego pokolenia, który wydał EP ”Trójkąt Warszawski", opisującą codzienne zmagania z rzeczywistością Warszawiaków.

Najstarszym rodowodem i bogatą historią cieszą się wiersze o Warszawie, których powstało wiele podczas międzywojnia, jak i po II Wojnie Światowej oraz na emigracji. Nasza stolica i jej historia zajmują szczególne miejsce w sercach Polaków. W XVII wieku za sprawą Zygmunta III Wazy do Warszawy został przeniesiony dwór królewski, dla którego potrzebne było nowe miejsce po pożarze na Wawelu w 1596 roku. W tym czasie, aż do 1795 roku, czyli trzeciego rozbioru Polski, Warszawa pełniła funkcję miasta rezydencjalnego. Dopiero na mocy Konstytucji 3 Maja Warszawa otrzymała pełnię praw. Wiemy przecież, że Warszawa została doszczętnie zniszczona podczas okupacji niemieckiej, a następnie odbudowana na nowo, odzyskując dawną chwałę i majestat. Mimo to historia wskrzeszonego miasta toczy się nadal. Warszawa zawdzięcza swoje życie architektom, budowniczym i inżynierom, jak i poetom, malarzom i pisarzom, którzy podtrzymali narodowego ducha i uchronili naszą stolicę od zapomnienia.

Jak Warszawę wspominają poeci?

Jan Brzechwa w „Naszej Warszawie” pisze o stolicy jako miejscu swojej młodości, pierwszych schadzek i ślubów. Warszawa w oczach poety jest miastem szczęśliwym, w którym przeżył najlepsze chwile. Przeżył z nią również niemieckie bomby i okupację, w końcu oglądał jak niszczeje w oczach i umiera. Szczęśliwie udało się ją odbudować, tchnąć w nią nowe, lepsze życie, wolne od bólu i konfliktów, a zbudowane na porozumieniu i współpracy. Warszawa jest symbolem pokoju, miastem, którego mieszkańcy znają cierpienia wojny i którzy zrobią wszystko, aby nie dopuścić do następnej tragedii.

„W Warszawie” autorstwa Czesława Miłosza, poeta przenosi nas do zburzonej katedry św. Jana, gdzie duma nad zniszczoną Warszawą. Słowa ukazują nam rozpacz, rozterkę nad właściwym zadaniem poety i jego miejscem w świecie. Miłosz rozważa, czy poeta powinien być „płaczką narodu”? Nie. Dalej pisze, że to szaleństwo tak żyć bez uśmiechu na twarzy, szaleństwem jest płakać w nieskończoność nad jedną stratą. Misją poezji jest nieść pocieszenie, radość, zaspokajać pragnienia ducha. Rozpaczanie nad ranami narodu nie ma celu, niczemu nie służy. Autor w ten sposób wskazuje nadzieję dla narodu, dla którego symbolem odbudowy moralnej, gospodarczej i kulturowej jest Warszawa.

„Wiersz dla Warszawy” Jana Lechonia przypomina jak ważną postawą w naszym życiu jest patriotyzm, powinność służenia ojczyźnie i narodowi. Obraz wiersza tworzy przed naszymi oczami Mickiewicz, który patrząc w stronę Warszawy widział w jej łunie rozpościerającą się nad miastem okropieństwa i katusze. Spętaną cierpieniem stolicę ostrzeliwują moskiewskie armaty, które wkrótce cichną. W końcu przybywa do niej archanioł, który przeprowadza sąd ostateczny na doczesnych, oddzielając tych, co „nie ugięli czoła” od „plugawej skorupy narodu”. Lechoń kończy wiersz symbolicznymi słowami: „Warszawo wiecznie wolna, Ty jesteś jak zdrowie”, nawiązując do słynnej fraszki Jana Kochanowskiego - ważnego dziedzictwa Polski i Polaków.

Warszawa oprócz wartości moralnych, duchowych niesie dla nas krajobrazy, piękno natury. Maria Konopnicka w „Warszawie” pisze o stolicy jako o „królowej narodu”, „starej mazowieckiej ziemi”, która ukołysana szumem lasów wznosi się jak skała wśród morskich fal, jak gród czerwienny pod „srebrzestymi pióry orłami”. Warszawa jest dzieckiem mazowieckich lasów, postawiona na piasku nad rzeką Wisłą - karmicielką polskich zbóż, żywicielką stolicy i w końcu matką, która dba całym sercem o swoje dzieci.

Czy Warszawa jest urokliwa? Niewątpliwie. Poeci zachwycali się jej krajobrazem od lat, widzieli metropolię pijącą ze strumienia Wisły, kontynuatorkę królewskiej historii z Krakowa i spadkobierczynię korony. Czy widzieli coś więcej? Więcej, aniżeli to, co na zewnątrz? Tak. Jak tu zapomnieć o, historii stolicy? Powstanie w getcie warszawskim, obrona Warszawy przed Moskwą, później Niemcami, Konstytucja 3 Maja i w końcu samo powstanie warszawskie - to wydarzenia, które nadały Warszawie jedynego w swoim rodzaju charakteru. Miasto to niesie ze sobą lekcję, piętno odciśnięte przez II Wojnę Światową, lekcję pokoju i szacunku do życia. Przypomina nam, jakie błędy jako ludzkość popełniliśmy. W drodze ze wschodu na zachód nie jest tylko przystankiem, ale także pomnikiem wolności.