Powieść węgierskiego pisarza Ferenca Molnára „Chłopcy z Placu Broni” należy do światowego kanonu literatury dla dzieci i młodzieży. Od 1906 roku ukazywała się w odcinkach w szkolnym tygodniku „Tanulók Lapja”, a rok później w formie książkowej. Pierwsze polskie tłumaczenie opublikowano w 1913 roku. Powieść ukazała się w sumie w ponad czterdziestu językach. Przedstawia losy grupy nastolatków z Budapesztu, walczących o Plac Broni z wrogą grupą, nazywaną czerwonymi koszulami.
„Chłopcy z Placu Broni” to powieść młodzieżowa. Fabuła utworu koncentruje się więc wokół problemów nastolatków, powoli wkraczających w dorosłość. Wydarzenia rozgrywają się w miejscach ściśle związanych z młodzieżą: w szkole, w domu, na podwórku oraz tytułowym Placu Broni i Ogrodzie Botanicznym, będącym siedzibą czerwonych koszul.
Autor koncentruje się na rozterkach młodych ludzi, którzy stopniowo zmagają się z coraz poważniejszymi trudnościami. Istotną rolę odgrywają ich dylematy moralne. Erno Nemeczek i Janosz Boka są wzorem do naśladowania dla młodych ludzi. Wydarzenia rozgrywają się w marcu 1889 roku, co sugeruje napis na pieczęci Związku Kitowców. W utworze nie padają jednak konkretne daty. Akcja obejmuje około dziesięciu dni, od wyboru Janosza Boki na przewodniczącego do śmierci Nemeczka. Wydarzenia rozgrywają się w Budapeszcie.
Do zawiązania akcji dochodzi, gdy chłopcy postanawiają się zemścić na Pastorach za kradzież kulek. Napięcie w utworze stopniowo narasta. Konflikt między chłopcami z Placu Broni i czerwonymi koszulami staje się coraz bardziej poważny. Konfrontacja nieuchronnie się zbliża. W końcu Janosz Boka ogłasza stan wojenny, a chłopcy rozpoczynają przygotowania do bitwy. Atmosferę niepokoju wzmaga również pogarszający się stan zdrowia Nemeczka.
Punktem kulminacyjnym powieści jest bitwa o Plac Broni. Chłopcy z Placu Broni utrzymują kontrolę nad swoim miejscem zabaw. W powieści pojawia się też perypetia, czyli niespodziewane zdarzenie, odwracające bieg wydarzeń. Nemeczek ucieka z domu, aby wziąć udział w bitwie i pokonuje Feriego Acza. Po bitwie, dochodzi do rozwiązania akcji. Powieść nie ma jednak szczęśliwego zakończenia. Nemeczek umiera, a Plac Broni zostaje sprzedany pod budowę kamienicy.
O wydarzeniach opowiada trzecioosobowy, wszechwiedzący narrator. Jest obiektywny, czytelnik może samodzielnie ocenić bohaterów na podstawie ich postępowania. Pojawiają się elementy mowy zależnej, pozornie zależnej i niezależnej. Ze względu na gatunek literacki, obecne są elementy gwary młodzieżowej. Prawie wszyscy bohaterowie są nastolatkami. Oprócz czerwonych koszul i chłopców z Placu Broni, pojawiają się rodzice, stróż Jano i profesor Rac. Bohaterowie wspominają o zjawisku nazywanym einstand. Starsi chłopcy używali tego niemieckiego słowa, gdy odbierali młodszym i słabszym ich własność.
Molnár stosuje prosty, zwięzły język. Skupia się na wydarzeniach, a nie opisach przyrody lub wyglądu zewnętrznego. Szczegółowo przedstawia tylko Plac Broni, który jest miejscem kluczowym dla fabuły powieści. Molnár zasłynął, jako pisarz o błyskotliwym, niepowtarzalnym stylu. Powieść jest napisana przystępnym językiem, zrozumiałym dla dzieci i młodzieży. Opis bitwy przypomina jednak prawdziwe starcie zbrojne, co jest interesujące, nawet dla dorosłych czytelników.
Powieść „Chłopcy z Placu Broni” wyróżnia się wartką akcją. Nie służy wyłącznie rozrywce, dostarcza również wartości dydaktycznych. Autor pisze o honorze, lojalności, przyjaźni i odpowiedzialności. Są to ponadczasowe wartości, dlatego powieść pozostaje aktualna, nawet ponad sto lat po publikacji.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.