Charakterystyka porównawcza Harpagona i Anzelma

Autor Molier
Autorką charakterystyki jest: Adrianna Strużyńska.

W komedii „Skąpiec”, Molier piętnuje obsesję głównego bohatera na punkcie pieniędzy. Wady Harpagona zostają przedstawione w wyolbrzymiony, przejaskrawiony sposób. Mężczyzna staje się bardziej uosobieniem skąpstwa, niż prawdziwym człowiekiem. Absurdalność jego postępowania staje się jeszcze bardziej wyraźna, gdy porównuje się go z innymi bohaterami. Harpagon jest przeciwieństwem Anzelma, dobrego ojca i uczciwego człowieka.

Anzelm jest tajemniczą postacią. Jego prawdziwa tożsamość wychodzi na jaw dopiero w finale komedii. Okazuje się wtedy, że jest don Tomaszem d'Alburci, zaginionym przez kilkunastoma laty, podczas burzy na morzu. Tożsamość Harpagona jest jasna od samego początku. Bohater należy do zamożnego paryskiego mieszczaństwa. W okolicy nie cieszy się dobrą sławą. Otoczenie śmieje się z jego skąpstwa oraz krytykuje go za zajmowanie się lichwą, uznawaną za niemoralny sposób zarabiania pieniędzy. Anzelm to szanowany paryżanin. Harpagon jest niezwykle zadowolony, gdy chce pojąć jego córkę za żonę.

Skąpiec jest starszy od Anzelma, ma ponad sześćdziesiąt lat, podczas gdy drugi z bohaterów nie ukończył jeszcze pięćdziesięciu. Molier przekazuje szczątkowe informacje na temat wyglądu zewnętrznego skąpca w rozmowach Frozyny i Marianny. Mężczyzna nie jest zbyt urodziwy. Musi nosić okulary, co wprawia go w zakłopotanie przed młodą narzeczoną. Harpagon cierpi na astmę, dlatego często kaszle. Marianna stwierdza, że jest „wstrętny”. Harpagon pozostaje jednak krzepki i ruchliwy. Wciąż sprawdza, czy do jego domu nie zbliża się złodziej. W tekście komedii nie znajdują się żadne informacje na temat wyglądu Anzelma.

Bohaterowie znacznie różnią się pod względem relacji z rodziną. Harpagon jest wdowcem, mieszka z córką Elizą i synem Kleantem. Nie kocha swoich dzieci, są dla niego tylko pasożytami, które musi utrzymywać. Wymaga od nich bezwzględnego posłuszeństwa, nie interesują go uczucia syna i córki. Dla Harpagona znaczenie mają wyłącznie pieniądze. Postanawia wydać Elizę za Anzelma, ponieważ ten nie wymaga posagu. Kleant ma poślubić zamożną wdowę. Harpagon nie może się doczekać, aż dzieci opuszczą jego dom. Często z nich kpi, a rodzina pozostaje w konflikcie. Między Harpagonem a Kleantem dochodzi nawet do rękoczynów.

Anzelm początkowo również uchodzi za wdowca. Okazuje się jednak, że jego rodzina ocalała z burzy na morzu, a Marianna i Walery są jego dziećmi. Żyje również jego żona. Anzelm pragnie szczęścia swoich dzieci. Natychmiast udziela zgody na ich śluby. Nie zważa na majątek, ale na to, by Marianna i Walery poślubili osoby, które kochają. Zgadza się nawet na pokrycie wszelkich kosztów, związanych z małżeństwami. Nie może też doczekać się spotkania z żoną po kilkunastu latach rozłąki.

Dla Harpagona znaczenie mają wyłącznie pieniądze. Bohater jest w stanie zrobić wszystko, aby zaoszczędzić. Nawet gdy wyprawia ucztę, nie myśli o zadowoleniu swoich gości. Służba ma brudne i podarte uniformy, a Harpagon nakazuje im dolewanie wina, wyłącznie na wyraźną prośbę zaproszonych. Skąpstwo sprawia, że bohater staje się okrutny. Jego konie są na skraju śmierci głodowej.

Anzelm również jest zamożnym człowiekiem, ale nie popada w obsesję na punkcie pieniędzy. Najważniejsza jest dla niego rodzina. Zachowuje się moralnie i honorowo. Płaci Komisarzowi za sporządzenie raportu, chociaż Harpagon postanowił wynagrodzić go możliwością powieszenia Jakuba.

Podejmowane przez bohaterów decyzje mają swoje konsekwencje. Anzelm po kilkunastu latach rozłąki odnajduje swoją rodzinę. Wyraża zgodę na małżeństwa swoich dzieci. Czeka go spokojna starość w otoczeniu krewnych. Harpagon wybiera samotność, nie dochodzi z dziećmi do porozumienia. Jedynym towarzystwem są dla niego pieniądze. Bardzo wymowne jest zakończenie utworu. Anzelm spieszy się, aby uściskać żonę, a Harpagon przytula szkatułkę z pieniędzmi.


Przeczytaj także: Skąpiec - motywy literackie

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.