Utwór Stanisława Lema „Uranowe uszy” jest częścią zbioru „Bajki robotów”, wydanego w 1964 roku. Jest to cykl groteskowych opowiadań, utrzymanych w konwencji baśni ludowej. Jak wskazuje tytuł, ich bohaterami są roboty, a wydarzenia zostały osadzone w świecie futurystyczno-kosmicznej technologii.
Inżynier Kosmogonik zajmował się rozjaśnianiem gwiazd. Pewnego, dnia dotarł ze swoim uczniem do mgławicy Andromedy. Próbował rozjaśnić jedną z gwiazd za pomocą czerwonych i fioletowych promieni. Zamknął gwiazdę w pudełku i zostawił ze swoim uczniem, który miał jej pilnować. Asystent czekał przez dwa miliony lat, aż stracił cierpliwość i rzucił w gwiazdę niewidzialnym promieniem. W momencie, gdy pękła, wrócił Kosmogonik, który z jej elementów stworzył trzy planety: gazową, węglową oraz zbudowaną z metali ciężkich - Aktynurię.
Właśnie na Aktynurii, powstało państwo Palatynidów. Jego władcą został ogromny Architor, posiadający sześćset rąk. Był niezwykle okrutny i choć nie mógł opuszczać pałacu, ze względu na swoje rozmiary, kontrolował swoich poddanych, dzięki licznym szpiegom. Palatynidzi nie potrzebowali lamp ani ognia, ponieważ wszystkie góry na ich planecie były radioaktywne. Architor obawiał się, że jego poddani zawiążą spisek, dlatego postanowił uniemożliwić im spotykanie się. Wykuł dla każdego Palatynidy nową zbroję, wykutą z uranu. Pancerze świeciły, a najmocniej promieniowały uszy. Od tego czasu, mieszkańcy Aktynurii nie mogli się spotykać, ponieważ groziło to reakcją łańcuchową uranu.
Młody wynalazca Pyron nauczył się wytwarzać drut z platyny, który był tak cienki, że aż niewidzialny. W ten sposób powstał telegraf bez drutu. Palatynidzi ponownie próbowali spiskować, ale Architor podsłuchiwał ich rozmowy i mordował zdrajców za pomocą piorunów kulistych. Pyron opracował więc szyfr, oparty na terminologii szewskiej. Architor domyślił się, że jego poddani ponownie spiskują, gdy przechwycił telegraf mówiący „z plutonu pasy drzeć”. Pluton jest bliski uranowi, a ten torowi. Właśnie takie imię nosił władca, dlatego domyślił się, że Palatynidzi planują rokosz. Pyron został aresztowany, a nawet zaśrubowano mu usta.
Na Aktynurię powrócił Kosmogonik i przeraził się rządami Architora. W przebraniu, odnalazł Pyrona, który opowiedział mu o ostatnich wydarzeniach, za pomocą stukania łańcucha. Kosmogonik udał się w góry, gdzie odnalazł kadm, z którego wykonał nauszniki. Miały umożliwić Palatynidom komunikację bez ryzyka reakcji łańcuchowej. Mieszkańcy Aktynurii obawiali się jednak ich używać. Kosmogonik pokazał im działanie kadmu, wyjaśniając, że przy zastosowaniu tego metalu, stos monet, wykonanych z uranu, nie wybucha.
Architor jak zawsze oczekiwał wysokiej daniny, płaconej w monetach z ołowiu, ponieważ był to najcenniejszy metal na planecie. Kosmogonik uwolnił Pyrona, a następnie polecił Palatynidom uiszczenie opłaty w monetach z uranu. Gdy stos pieniędzy stał się zbyt duży, pałac Architora wybuchł, a jego sześćset rąk utworzyło świecący pierścień wokół planety. Rządy na Aktynurii objął Pyron, który okazał się dobrym i sprawiedliwym władcą. Kosmogonik mógł więc wrócić do zapalania gwiazd.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.