Józef Baka - biografia, wiersze, twórczość

Józef Baka to nie tylko barokowy poeta, ale też panegirysta, misjonarz, kaznodzieja i jezuita. Urodził się w zamożnej szlacheckiej rodzinie prawdopodobnie 18 marca w 1707 roku na Litwie. Mimo iż jest znanym przedstawicielem kultury z czasów panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz z czasów saskich, mało wiadomo o jego życiu i nigdy nie znaleziono jego żadnego portretu. W 1723 roku wstąpił do Towarzystwa Jezusowego, a w 1735 otrzymał święcenia kapłańskie. Równocześnie pobierał nauki w kolegium jezuickim oraz brał udział w zajęciach na Akademii Wileńskiej. W latach 1735-1739 Józef Baka wykładał retorykę na Akademii Wileńskiej, a rok później przyjął śluby zakonne, czego skutkiem było oddanie się działalności misyjnej na terenach Litwy i Białorusi.

Za cały rodowy majątek wybudował placówkę misyjną Missio Bakana - spędził tam większość czasu w latach 1741-1757, będąc jej superiorem. Jego twórczość miała wtem charakter dydaktyczny - służyła propagowaniu wiary i była ściśle związana z działalnością misjonarską. Ostatnie lata życia spędził w Wilnie. W 1773 otrzymał od Wileńskiej Akademii tytuł doktora teologii. Zmarł nagle 2 czerwca 1780 w Warszawie i został pochowany w podziemiach jezuickiego kościoła Matki Bożej Łaskawej.

Józef Baka – twórczość

Józef Baka tworzył po łacinie i po polsku. W jego twórczości można znaleźć elementy metafizycznej poezji. Mimo iż przez dwa wieki jego twórczość była wyszydzana i miała miano okropnego grafomaństwa, w 1936 roku jego dorobek literacki został odkryty na nowo i stał się inspiracją dla XX-wiecznych poetów. W skład jego dorobku wchodzą:

  • Comitia honorum Ioannis Ludovici Plater (1736) - łacińska proza, w której autor składa podziękowania rodzinie Platerów za pomoc w finansowaniu jego działalności misjonarskiej;
  • Wielki obrońca upadłej grzeszników przed Bogiem sprawy św. Jan Franciszek Regis (1755) - utwór o charakterze hagiograficznym;
  • Uwagi rzeczy ostatecznych i złości grzechowej, Uwagi śmierci niechybnej (1766) - cykl wierszy religijnych, które uważane są za doskonałą realizację poetyki barokowej, gdzie motywem przewodnim jest nowatorska forma dance macabre.

Józef Baka - zbiory twórczości

Epoka literacka: Barok